Tasso Azevedo: Hopeful lessons from the battle to save rainforests

Translator: Sundari Enkhtugs Reviewer: Indra Ganzorig

When the Portuguese arrived in Latin America about 500 years ago,

Португалиуд анх 500-гаад жилийн

өмнө Латин Америкт хөл тавиад

they obviously found this amazing tropical forest.

гайхалтай ширэнгэ, нутгийнхантай таарсан

And among all this biodiversity that they had never seen before,

Тэдний өмнө нь үзээгүй

энэ бүх шинэ био-хүрээлэл дундаас

they found one species that caught their attention very quickly.

нэг зүйл тэдний анхаарлыг хурдан татжээ.

This species, when you cut the bark, you find a very dark red resin

Тэр зүйлийн холтсыг тайрахад

хар улаан хүрэн давирхай гарч ирэх ба

that was very good to paint and dye fabric to make clothes.

үүгээр даавуу будаж, хувцас хийхэд

маш тохиромжтой байжээ.

The indigenous people called this species pau brasil,

Нутгийн хүмүүс

энэ зүйлийг Пао Бразил гэдэг байв.

and that's the reason why this land became "land of Brasil," and later on, Brazil.

Үүнээс үүдэн энэ нутгийг "Бразилын Газар",

цаашдаа "Бразил" гэж нэрлэсэн юм.

That's the only country in the world that has the name of a tree.

Дэлхий дээрх модны нэрээр нэрлэгдсэн

цорын ганц улс.

So you can imagine that it's very cool to be a forester in Brazil,

Бразилд ойн хамгаалагч байх янзын байдаг

шалтгаануудын нэг бол энэ.

among other reasons.

Forest products are all around us.

Ойн гаралтай бүтээгдэхүүнүүд

бидний эргэн тойронд зөндөө байдаг.

Apart from all those products,

Ой мод хүний хэрэглээнүүдээс гадна

the forest is very important for climate regulation.

цаг уур зохицуулалтанд чухал ач холбогдолтой.

Бразилд бороо болдог ууршилтын бараг

In Brazil, almost 70 percent of the evaporation that makes rain

70 хүртэлх хувийг ой мод ялгаруулдаг.

actually comes from the forest.

Just the Amazon pumps to the atmosphere 20 billion tons of water every day.

Зөвхөн Амазон гэхэд л өдөрт

20 тэрбум тонн ус агаар мандалт шахдаг.

This is more than what the Amazon River, which is the largest river in the world,

Дэлхий дээрх хамгийн том гол

Амазон мөрний далайд нэг өдөрт

puts in the sea per day, which is 17 billion tons.

нийлүүлдэг 17 тэрбум тонноос ч их.

If we had to boil water to get the same effect as evapotranspiration,

Үүнтэй ижил хэмжээний ууршилт гаргахад

бид 6 сарын турш

we would need six months of the entire power generation capacity of the world.

дэлхий дээрх бүх эрчим хүчний эх үүсвэрийг

ажиллуулан, ус буцалгах хэрэгтэй.

So it's a hell of a service for all of us.

Ийм л хэмжээний үйлчилгээг

бидэнд зориулж байна.

We have in the world about four billion hectares of forests.

Дэлхий дээр 4 сая га газрыг ой мод эзэлдэг,

This is more or less China, U.S., Canada and Brazil all together,

хэмжээний хувьд Хятад, АНУ, Канад ба

Бразилийн газрыг нийлүүлсэнтэй ойролцоо.

in terms of size, to have an idea.

Three quarters of that is in the temperate zone,

Үүний 75% нь сэрүүн бүсд, харин

and just one quarter is in the tropics,

25% нь халуун уур амьсгалтай бүсд оршдог.

but this one quarter, one billion hectares, holds most of the biodiversity,

Гэхдээ энэ 25% болох 1 тэрбум га нутаг

био хүрээллийн дийлэнх хэсгийг агуулж,

and very importantly, 50 percent of the living biomass, the carbon.

мөн нэн чухал биомассын 50% болох

нүүрстөрөгчийг ялгаруулдаг.

Now, we used to have six billion hectares of forest --

2000 жилийн өмнө 6 тэрбум га гаруй

газрыг ой мод эзэлдэг байсан.

50 percent more than what we have -- 2,000 years ago.

Одоо байгаагаас 50%-р

их хэмжээний газар гэсэн үг.

We've actually lost two billion hectares in the last 2,000 years.

Бид сүүлийн 2000 жилд

But in the last 100 years, we lost half of that.

2 тэрбум га ой мод алдсны хагасыг нь

сүүлийн 100 жилд л алдсан /1 тэрбум га/

That was when we shifted from deforestation of temperate forests

Энэ нь сэрүүн бүсийн ой мод устгаж байгаад

халуун бүсийн ой модыг устгаж эхэлсэн үе.

to deforestation of tropical forests.

Бодоод үз дээ. Бид 2000 жилийн турш

So think of this: In 100 years,

сэрүүн бүсд устгасантай тэнцүү ойг

we lost the same amount of forest in the tropics

халуун бүсд

that we lost in 2,000 years in temperate forests.

сүүлийн 100 жилд устгасан.

That's the speed of the destruction that we are having.

Энэ бол бидний устгал, сүйрлийн хурд.

Now, Brazil is an important piece of this puzzle.

Бразил энэ бүхний нэг чухал хэсэг.

We have the second largest forest in the world, just after Russia.

Манай ой хэмжээгээрээ Оросын дараа,

дэлхийд 2-т ордог ба дэлхийн нийт

It means 12 percent of all the world's forests are in Brazil,

ой модын 12%-г бүрдүүлдэг.

most of that in the Amazon.

Үүний дийлэнх нь Амазонд байдаг.

It's the largest piece of forest we have. It's a very big, large area.

Амазоны ширэнгийн газар нутагт Европын олон

You can see that you could fit many of the European countries there.

орнуудыг багтааж болохыг та харж байна.

We still have 80 percent of the forest cover.

Энэ ойн бүрхэвчийн 80%

одоог хүртэл байгаа нь сайн мэдээ ч

That's the good news.

But we lost 15 percent in just 30 years.

ойн 15%-г нь ердөө сүүлийн 30 жилд устгасан.

So if you go with that speed,

Энэ хурдаараа тун удалгүй

very soon, we will loose this powerful pump that we have in the Amazon

бидний уур амьсгалыг зохицуулдаг

Амазоны энэ хүчирхэг хөөргийг алдана.

that regulates our climate.

90-ээд оны сүүл, 2000 оны эхээр

Deforestation was growing fast and accelerating

ойгүйдэл улам хурдсаж байсан.

at the end of the '90s and the beginning of the 2000s.

(Chainsaw sound)

(Sound of falling tree)

Twenty-seven thousand square kilometers in one year.

Нэг жилд 27 сая км2 буюу

This is 2.7 million hectares.

2,7 сая га газар. Жил тутам Коста Рикагийн

It's almost like half of Costa Rica every year.

газар нутгийн талтай тэнцэх газрын ойг

устгаж байна гэсэн үг

So at this moment -- this is 2003, 2004 --

Энэ үед - 2003, 2004 онд

намайг засгийн газарт ажиллаж эхлэхэд

I happened to be coming to work in the government.

And together with other teammates in the National Forest Department,

Үндэсний Ойн Хэлтсийн баг маань

we were assigned a task to join a team and find out the causes of deforestation,

ой устгалын үүсэл, шалтгаануудыг тогтоож,

нутгийн захиргаа, иргэний нийгэмлэгүүд

and make a plan to combat that at a national level,

бизнес ба нутгийн зөвлөлүүдийг оролцуулж,

involving the local governments, the civil society,

ой сүйтгэдэг эх үүсвэрүүдийг олж,

business, local communities,

үндэсний хэмжээнд тэмцэх төлөвлөгөө зохиох даалгавар авсан юм.

in an effort that could tackle those causes.

Ийнхүү бид өөр өөр бүсүүдэд хэрэгжүүлэх,

So we came up with this plan with 144 actions in different areas.

144 үйл ажиллагаатай төлөвлөгөөг зохиосон.

Now I will go through all of them one by one --

Та бүхэнд тэднийг бүгднийг нь танилцуулна.

no, just giving some examples of what we had done in the next few years.

Үгүй дээ, харин энэ хэдэн жилд

хэрэгжүүлсэн ажлуудаас жишээ болгон

хэдийг танилцуулна.

So the first thing, we set up a system with the national space agency

Бид үндэсний сансрын агентлагтай хамтран,

ой устгал явагдаж байгаа газар, үйлдлийг

that could actually see where deforestation is happening,

тухайн мөчид цаг алдалгүй дамжуулдаг

almost in real time.

систем боловсруулсан.

So now in Brazil, we have this system, DETER,

Одоо Бразилд сар бүр, эсвэл 2 сар тутам

where every month, or every two months,

ой устгаж байгаа газруудыг мэдээллэдэг

we get information on where deforestation is happening

системтэй болсон.

so we can actually act when it's happening.

Ингэснээр бид ойг устгаж байх үед

шуурхай арга хэмжээ авч чаддаг болсон.

And all the information is fully transparent

Бүх мэдээлэл нээлттэй тул бусад

so others can replicate that in independent systems.

системүүд авч ашиглах боломжтой.

This allows us, among other things,

Ийнхүү 1,4 сая м3 хууль бусаар огтолсон модыг хурааж,

to apprehend 1.4 million cubic meters of logs that were illegally taken.

үйл ажиллагааг таслан зогсоосон.

Part of that we saw and sell, and all the revenue becomes a fund

Хураасан модныхоо зарим хувийг боловсруулж

зарсан орлогоор орон нутгийн байгаль

хамгаалах төслүүдийг санхүүжүүлэх сан үүсгэсэн.

that now funds conservation projects of local communities as an endowment fund.

This also allows us to make a big operation

Мөн энэ системийн тусламжтайгаар авилга,

to seize corruption and illegal activities

хууль бүс үйл ажиллагааг илрүүлж, 700 гаруй

that ended up having 700 people in prison, including a lot of public servants.

хууль зөрчигчид шоронд суух ял сонсож,

нийгмийн хариуцлага үүрсэн.

Бид хууль бусаар ой мод бэлтгэж, ашигладаг салбаруудад

Then we made the connection that areas that have been doing

illegal deforestation should not get any kind of credit or finance.

банкнаас зээл, санхүүгийн тусламж

So we cut this through the bank system and then linked this to the end users.

олгохгүй байх холбоо үүсгэсэн.

Мөн эцсийн харилцагч нарыг холбосон.

So supermarkets, the slaughterhouses, and so on

Супермаркетууд, нядалгааны газар гэх мэт мод огтлох

that buy products from illegal clear-cut areas,

зөвшөөрөлгүй бүсээс огтолсон мод бүхий бүтээгдэхүүн

they also can be liable for the deforestation.

худалдаж авснаар мөн хариуцлага үүрнэ.

So making all these connections to help to push the problem down.

Асуудлыг багасгахын тулд томоохон сүлжээ бүтээсэн.

Мөн бид газар түр эзэмшихтэй холбоотой асуудлууд,

And also we work a lot on land tenure issues.

It's very important for conflicts.

зөрчил дээр ихээхэн ажилласан.

Fifty million hectares of protected areas were created,

50 сая га газрыг хамгаалалтанд авсан.

which is an area the size of Spain.

Ойролцоогоор Испанийн газартай тэнцүү.

Үүнээс 8 сая нь уугуул иргэдийн газар байсан.

And of those, eight million were indigenous lands.

Ингээд бид үр дүнгээ харж эхэлсэн.

Now we start to see results.

So in the last 10 years,

Сүүлийн 10 жилд Бразилд ой мод огтлох

deforestation came down in Brazil 75 percent.

75%-иар буурсан.

(Алга ташилт)

(Applause)

Үүнийг өмнөх 10 жилийн

So if we compare it with the average deforestation

дундаж ой устгалтай харьцуулвал бид

that we had in the last decade,

8,7 сая га буюу Австри улсын газар нутагтай

we saved 8.7 million hectares, which is the size of Austria.

тэнцэх хэмжээний ой модыг аварсан.

But more importantly, it avoided the emission

Үүнээс чухал нь 3 тэрбум тонн нүүрстөрөгч

of three billion tons of CO2 in the atmosphere.

агаар мандалд ялгаруулахаас сэргийлсэн.

This is by far the largest contribution to reduce greenhouse gas emissions,

Энэ бол өнөөдрийг хүртэлх хүлэмжийн хийг багасгахад чиглэсэн ажлуудаас

хамгийн их эерэг үр дүн үзүүлсэн ажил.

until today, as a positive action.

One may think that when you do these kinds of actions

Ой хамгаалах энэ төрлийн хөдөлгөөн, үйл ажиллагаанд

to decrease, to push down deforestation,

эдийн засгийн ямар нэг үйл ажиллагаа явагддаггүй тул

you will have an economic impact

because you will not have economic activity or something like that.

эдийн засгийн нөлөөгүй гэж хүмүүс боддог байж болно.

But it's interesting to know that it's quite the opposite.

Сонирхолтой нь байдал яг эсрэгээрээ.

In fact, in the period when we have the deepest decline of deforestation,

Бодит байдал дээр ойгүйжилт хамгийн эрчимтэй багассан мөчлөгт

the economy grew, on average, double from the previous decade,

эдийн засаг дунджаар өмнөх 10 жилийн үзүүлэлтээс багадаа хоёр дахин өссөн.

Ой устгал өссөж байсан үесээ гэсэн үг.

when deforestation was actually going up.

So it's a good lesson for us.

Энэ бол сайн сургамж.

Maybe this is completely disconnected,

Магадгүй энэ ой мод устгах багассантай

as we just learned by having deforestation come down.

ямар ч холбоогүй байж болох талтай.

Энэ бүгд сайн мэдээ,

Now this is all good news, and it's quite an achievement,

мөн чамлахааргүй амжилт.

and we obviously should be very proud about that.

Бид үүгээр маш их бахархах хэрэгтэй байх.

But it's not even close to sufficient.

Гэхдээ энэ огт хангалттай биш.

In fact, if you think about the deforestation in the Amazon in 2013,

Жишээ нь 2013 онд Амазон дахь

ой мод устгалын үеэр

хагас сая гарам га ой устгасан.

that was over half a million hectares,

Минут тутам 2 хөлбөмбөгийн талбайтай

which means that every minute,

тэнцэх газар нутаг бүхий ой Амазонд устсан гэсэн үг.

an area the size of two soccer fields

is being cut in the Amazon last year, just last year.

Бразилийн бусад биомасс дахь

If we sum up the deforestation we have in the other biomes in Brazil,

устгасан ойн хэмжээг нэгтвэл, энэ нь дэлхий дээрх

we are talking about still the largest deforestation rate in the world.

хамгийн өндөр ой сүйтгэлийн түвшин болно.

It's more or less like we are forest heroes,

Бид ойн баатрууд болсон ч,

but still deforestation champions.

ой мод устгал ялсаар л байх болно.

So we can't be satisfied, not even close to satisfied.

Бид сэтгэл ханах болоогүй байна,

ойртож ч очоогүй байна.

So the next step, I think,

Миний бодлоор дараагийн алхам бол

is to fight to have zero loss of forest cover in Brazil

2020 он гэхэд Бразилыг ямар ч

and to have that as a goal for 2020.

ойн алдагдалгүй орон болгохоор тэмцэх, түүндээ хүрэх.

Энэ бол бидний дараагийн алхам.

That's our next step.

Now I've always been interested in the relationship

Цаг агаарын өөрчлөлт, ой мод хоёрын харилцаа

between climate change and forests.

үргэлж миний анхаарлыг татдаг байсан.

First, because 15 percent of greenhouse gas emissions come from deforestation,

Учир нь нэгт, хүлэмжийн хийн 15% ойгүйжилтээс үүсдэг тул

энэ асуудалд ихээхэн холбогдолтой.

so it's a big part of the problem.

But also, forests can be a big part of the solution

Мөн ой мод энэ асуудлын шийдэлд

томоохон үүрэг гүйцэтгэж болно.

since that's the best way we know to sink, capture and store carbon.

Учир нь энэ бол бидний мэдэх нүүрстөрөгчийг

шингээх, барих, агуулах хамгийн өгөөжтэй арга.

Now, there is another relationship of climate and forests

Цаг уур, ой модны өөр нэгэн харилцаа

that really stuck me in 2008 and made me change my career

2008 онд намайг үнэхээр цочирдуулж,

улмаар ой хамгааллаас цаг уурын өөрчлөлт рүү

from forests to working with climate change.

мэргэжлээ солиход хүргэсэн.

I went to visit Canada, in British Columbia,

Би Канадын Бритиш Колумбиа мужид өөр орнуудын

together with the chiefs of the forest services of other countries

ой хамгааллын тэргүүнүүдтэй уулзах уулзалтанд очсон юм.

that we have a kind of alliance of them, like Canada, Russia, India, China, U.S.

Канад, Орос, Хятад, АНУ зэрэг улсуудын

эвсэл байдаг юм л даа.

And when we were there we learned about this pine beetle

Тэнд бид Канадын ойг идэж сүйтгэж байсан

энэхүү нарсны цох хорхойн талаар мэдэж авлаа.

that is literally eating the forests in Canada.

(5 миллиметр)

What we see here, those brown trees, these are really dead trees.

Бидний харж байгаа энэ бор моднууд бол

үхмэл моднууд.

They are standing dead trees because of the larvae of the beetle.

Энэ хорхойны авгалдайнаас болж үхсэн моднууд.

Болсон явдал гэвэл, энэ хорхойн өсөлтийг

What happens is that this beetle

өвлийн хүйтэн цаг агаар хязгаарладаг байж.

is controlled by the cold weather in the winter.

For many years now, they don't have the sufficient cold weather

Олон жилийн турш хорхойн өсөлтийг хязгаарлахад

to actually control the population of this beetle.

хангалттай хүйтрээгүйн улмаас хорхон өсөлт хяналтнаас гарч,

And it became a disease that is really killing billions of trees.

тэрбум модыг устгасан өвчин болсон.

So I came back with this notion that the forest is actually

Ийнхүү би ой мод бол дэлхий дулааралд

хамгийн анх, хамгийн их өртсөн хохирогчдын

one of the earliest and most affected victims of climate change.

нэг юм байна гэсэн ойлголттой буцаж ирсэн.

So I was thinking,

Би бүх хамтрагч нартайгаа зүтгэж, ой устгалыг

if I succeed in working with all my colleagues

зогсоох ажилд туслан, ялалт байгуулсан ч

to actually help to stop deforestation,

цаг агаарын дулааралд энэ тэмцлийг

maybe we will lose the battle later on for climate change

алдах юм шиг надад санагдсан.

by floods, heat, fires and so on.

Үер, дулаан, түймэр гээд л.

Ийнхүү би ойн төлөөх ажлаа орхин,

So I decided to leave the forest service

цаг агаарын өөрчлөлтийн эсрэг ажиллаж,

and start to work directly on climate change,

сорилтыг ойлгож, ухамсарлах арга олж,

find a way to think and understand the challenge, and go from there.

тэндээсээ эхлэхээр шийдсэн.

Now, the challenge of climate change is pretty straightforward.

Цаг агаарын өөрчлөлт маш ойлгомжтой.

The goal is very clear.

Зорилго нь маш тодорхой:

We want to limit the increase of the average temperature

Бид дэлхийн дундаж температурын өсөлтийг

of the planet to two degrees.

2 градус болгон хязгаарлахыг зорьж байгаа.

There are several reasons for that.

Ингэх хэд хэдэн шалтгаан бий,

I will not get into that now.

гэхдээ тэднийг одоо дурдахгүй.

But in order to get to this limit of two degrees,

Гэхдээ 2 градуст хязгаарлахын тулд,

which is possible for us to survive,

хэдий биднийг амьд үлдэхэд хангалттай ч,

Засгийн Газар Хоорондын Цаг Агаар Өөрчлөлтийн Зөвлөл

the IPCC, the Intergovernmental Panel on Climate Change,

бид одооноос зууны эцэс хүртэл 1000 тэрбум

defines that we have a budget of emissions of 1,000 billion tons of CO2

тонн СО2 агаар мандалд ялгаруулах төсөвтэй

гэж тодорхойлсон.

from now until the end of the century.

So if we divide this by the number of years,

Үүнийг жилийн тоонд хуваавал жилд дунджаар

what we have is an average budget of 11 billion tons of CO2 per year.

11 тэрбум тн СО2 гаргаж байна гэсэн үг.

Now what is one ton of CO2?

Тэгэхээр 1 тэрбум тн СО2 гэж юу вэ?

It's more or less what one small car, running 20 kilometers a day,

Энэ бол өдөрт 20 км явдаг жижиг машины

жилд гаргах СО2-той дөхнө.

will emit in one year.

Or it's one flight, one way,

Сао Паулогоос Ёоханнесбург руу нэг талдаа

from São Paulo to Johannesburg or to London, one way.

нисэх нийслэгийн гаргах хэмжээ.

Two ways, two tons.

Хоёр талдаа хоёр тн СО2.

So 11 billion tons is twice that.

11 тэрбум тн бол түүнээс хоёр дахин их.

Now the emissions today are 50 billion tons, and it's growing.

Өнөөдөр, жилд 50 тэрбум тн СО2 ялгарч,

энэ үзүүлэлт өссөөр байна.

It's growing and maybe it will be 61 by 2020.

Өссөөр 2020 гэхэд 61 тэрбум хүрэх магадлалтай.

Бид 2050 он гэхэд 10 тэрбум болох хэрэгтэй

Now we need to go down to 10 by 2050.

Энэ бүхэн болж байх хооронд,

And while this happens,

the population will grow from seven to nine billion people,

хүн ам 7 тэрбумаас 9 тэрбум,

the economy will grow from 60 trillion dollars in 2010

эдийн засаг 2010 оны 60 триллион

доллараас 200 триллион доллар болж өснө.

to 200 trillion dollars.

And so what we need to do is to be much more efficient

Бидний хийх ёстой зүйл бол харьцангуй

үр өгөөжтэй ажиллаж, жилд нэг хүнд ноогдох

in a way that we can go from seven tons of carbon per capita

7 тэрбум тонныг 1 тонн болтол бууруулах.

per person, per year, into something like one.

You have to choose. You take the airplane or you have a car.

Сонгох хэрэгтэй болно: Онгоц авах, эсвэл

машин барих.

So the question is, can we make it?

Асуулт нь бид үүнд хүрч чадах уу?

And that's the exactly the same question

Энэ бол намайг ой хамгаалахын төлөө

I got when I was developing a plan to combat deforestation.

тэмцэж байхад надад ирсэн асуулт.

Асар том, маш төвөгтэй асуудал.

It's such a big problem, so complex. Can we really do it?

Бид үнэхээр чадна гэж үү?

I think so. Think of this:

Би чадна гэж бодож байна. Бодоод үз дээ:

Deforestation means 60 percent of the greenhouse gas emissions

Бразилийн агаар мандалд

сүүлийн 10 жил ялгарсан хүлэмжийн хийн

in Brazil in the last decade.

60% ой устгалаас үүдсэн.

Now it's a little bit less than 30 percent.

Одоо 30-с бага хувь болсон.

In the world, 60 percent is energy.

Дэлхийн хэмжээнд 60% нь эрчим хүч.

So if we can tackle directly the energy,

Хэрвээ ой хамгаалахаар тэмцсэнтэй адилаар

бид шууд эрчим хүчийг онилж чадвал,

the same way we could tackle deforestation,

maybe we can have a chance.

бидэнд боломж гарч магадгүй.

So there are five things that I think we should do.

Бидний хийх хэрэгтэй

5 зүйл байгаа гэж бодож байна:

First, we need to disconnect development from carbon emissions.

Нэгт, бид хөгжлийг карбон ялгаруулалтаас салгах хэрэгтэй.

We don't need to clear-cut all the forests to actually get more jobs

Ажлын байр, хөдөө аж ахуйг нэмэгдүүлж,

эдийн засгийг хөгжүүлэхийн тулд ой модоо

and agriculture and have more economy.

тэр чигт нь огтлох шаардлагагүй.

That's what we proved when we decreased deforestation

Ой сэргээж эхлэхэд эдийн засаг өсч эхлэсэн нь үүнийг баталж байна.

and the economy continued to grow.

Эрчим хүчний салбарт мөн ижил

Same thing could happen in the energy sector.

үр дүн гарах боломжтой.

Second, we have to move the incentives to the right place.

Хоёрт, урамшууллаа зөв хуваарилах хэрэгтэй.

Today, 500 billion dollars a year goes into subsidies for fossil fuels.

Одоогоор бид чулуулаг түлшинд жилд

500 тэрбум долларын тусламж олгож байна.

Нүүрсний үнийг өсгөж, энэ төлбөрийг

Why don't we put a price on carbon and transfer this to the renewable energy?

сэргээгдэх эрчим хүч рүү оруулж яагаад болохгүй гэж.

Third, we need to measure and make it transparent

Гуравт, ялгарч буй хүлэмжийн хийг хэмжиж,

хаана, хэзээ, хэн ялгаруулж байгааг ил тод

where, when and who is emitting greenhouse gases

болгож, тохиолдол бүрт

so we can have actions specifically for each one of those opportunities.

тодорхой арга хэмжээ авах боломжтой болох хэрэгтэй.

Fourth, we need to leapfrog the routes of development,

Дөрөвт, бид хөгжлийн замыг давж үсрэх

шаардлагагүй. Өөрөөр хэлвэл, гар утаснаас

which means, you don't need to go to the landline telephone

урьтаж холбооны газарт очих хэрэггүй.

before you get to the mobile phones.

Same way we don't need to go to fossil fuels

Үүнтэй адилаар, цэвэр эрчим хүчийг гаргатлаа

to the one billion people who don't have access to energy

одоогоор эрчим хүчгүй 1 тэрбум хүнд

before we get to the clean energy.

чулуулаг түлш түгээх хэрэггүй.

And fifth and last,

Тавт, хариуцлагыг засгийн газар, бизнес

we need to share responsibility between governments,

эрхлэгч, иргэний нийгэмлэг нар хамтарч үүрнэ.

business and civil society.

There is work to do for everybody, and we need to have everybody on board.

Хүн болгон гар бие оролцох хэрэгтэй ба

бид хүн болгоныг хамруулах хэрэгтэй.

So to finalize,

Эцэст нь, миний бодлоор ирээдүй бидний амьдрал явагддагтай адилаар

I think the future is not like a fate

зүгээр яваад ордог, хувь тавилантай ижил биш.

that you have to just go as business as usual goes.

We need to have the courage to actually change the route,

Бид замналаа бодитоор өөрчлөх, шинэ зүйлд хөрөнгө, цаг гаргах

invest in something new,

мөн явах замаа өөрчлөх чадалтай гэж бодох зоригтой байх хэрэгтэй.

think that we can actually change the route.

I think we are doing this with deforestation in Brazil,

Бидний Бразилийн ойн тэмцэлдээ хэрэгжүүлсэн энэ аргыг дэлхийн цаг агаарын

and I hope we can do it also with climate change in the world.

өөрчлөлттэй тэмцэхдээ хэрэгжүүлж чадна гэж найдаж байна.

Thank you.

(Applause)

Баярлалаа

(Алга ташилт)