Why it's too hard to start a business in Africa -- and how to change it | Magatte Wade

Translator: Tolga Uslu Reviewer: Nade Kackarovska

Today, what I want to share with you is something that happened to me,

Денес, она што сакам да го споделам со вас е нешто што ми се случи,

actually, around four weeks ago, it happened.

всушност, пред околу четири недели се случи.

Words were said to me that I never thought I would ever hear it said to my face

Ми беа кажани зборови кои мислев никогаш нема да ги чујам

by another human being.

од човечко суштество.

And those words, they shattered my heart.

И тие зборови, ми го скршија срцето.

And at the same time, they filled it with so much hope.

Но, истовремено го исполнија со толку многу надеж.

And the whole experience renewed my commitment

Сето тоа искуство ја обнови мојата посветеност

to the idea that I came to share with you today.

на идејата за која дојдов да ја споделам со вас денес.

You see, I tell everyone that I am a haunted person.

Видете, велам дека сум личност опседната со духови.

What haunts me is the impossible stories,

Ме прогонуваат неверојатни приказни,

story after story after story after story

приказна по приказна,

of young people, my people, people like me

на млади луѓе, мои луѓе, и луѓе како мене

dying out there on the ocean, right now, laying at the bottom of the ocean,

кои умираат по океаните, токму сега, и лежат на дното на океанот

serving as fish food.

како храна за рибите.

Do you really think that's the best we can do?

Дали навистина мислите тоа е најдобро што можеме?

To serve as fish food?

Да бидеме храна за рибите?

За тие кои се обидуваат да се преселат во Европа -

And for those of them who are trying to migrate to Europe --

because that's what it is all about,

зашто за тоа се работи,

they are trying to migrate to Europe to find a job.

се обидуваат да се преселат во Европа за да најдат работа.

Одат низ Либија.

Going through Libya.

Do you know what happens to us when we're trying to cross through Libya

Дали знаете што ни се случува кога се обидуваме да поминеме низ Либија

and we're trapped over there?

и нè заробуваат?

Well, we're being sold as slaves.

Нè продаваат како робови.

For 300 dollars, maybe sometimes 500 dollars.

За триста долари или можеби некогаш петстотини долари.

Sometimes I hear stories of bodies that fall off an airplane.

Понекогаш слушам приказни за луѓе кои паѓаат од авиони.

Somebody hid in the landing gear of a plane

Се кријат во опрема за слетување од авионот

or in the cargo section of a plane,

или во товарниот дел

and then you find them frozen to death.

а потоа ги ноаѓааат замрзнати до смрт.

Зарем нема да бидете опседнати ако од мали ноѕе

Wouldn't you be haunted if, like me, from the moment you were a little girl,

you hear these stories and they keep repeating themselves,

ги слушате овие приказни и постојано се повторуваат,

over and over and over?

одново и одново?

Wouldn't you be haunted?

Зарем нема да бидете опседнати?

That's my case.

Тоа е мојот случај.

And at the same time, you know, as my people are dying,

Истовремено, кога мојот народ умира,

my culture is also dying.

и мојата култура умира.

There, I said it.

Ете, го реков.

Because, you know, we have this culture inferiority,

Бидејќи, ја имаме оваа културна подреденост,

which means that anything that comes from us is not good enough.

што значи дека сè што доаѓа од нас не е доволно добро.

But you know, in my situation,

Но, во мојата ситуација,

and because I was raised to criticize by creating, it's Michelangelos.

и затоа што ме воспитаа да критикувам низ творење,за мене тоа е ремек дело.

My father said, "Do not come to me with problems

Татко ми велеше: "Не доаѓај со проблеми,

unless you thought of a couple alternatives.

освен ако немаш смислено решение.

They don't have to be right,

Не мора да е добро.

but I just want to know that you thought of something."

Само сакам да знам дека си смислила нешто".

So, I have this attitude in life -- something is wrong, find a way to fix it.

Го применувам тоа. Ако нешто не чини, пробувам да го решам.

And that's why I start the businesses that I start,

Затоа ги почнувам работите кои ги почнувам,

that's usually consumer brands,

потрошувачки брендови,

that have embedded in them the very best of my African culture.

кои го содржат најоброто од Африканската култура.

And what I do is it's all packaged, 21st century, world-class tendered,

Сето тоа го пакувам по најновите стандарди на 21 век.

and I bring that to one of the most sophisticated markets in the world,

и го нудам на еден од најпрефинети пазари во светот,

which is the US.

како што се САД.

First company was a beverage company,

Најпрвин тоа беше компанија за пијалоци,

second one is a skin care company, third one is launching next month,

потоа компанија за нега на кожа, а најновата започнува следниот месец.

and they all have that in common.

Сите имаат едно нешто заедничко.

So, why are these people leaving?

Значи, зошто овие луѓе заминуваат?

They're leaving because they have no jobs.

Заминуваат бидејќи немаат работа.

They're leaving because where they are, there's no jobs.

Таму каде што живеат,немаат работа.

So ...

Тоа е.

But poverty, that's really striking them, is the root cause of why they're leaving.

Сиромаштијата која најмногу ги погодува е главната причина зошто си одат.

Now, why are people poor?

Но, зошто се сиромашни?

People are poor because they have no money.

Сиромашни се бидејќи немаат пари.

You have no money because you have no source of income.

Немаат пари бидејќи немаат извори на приходи.

And for most of us, what is a source of income?

За повеќето од нас, кој е изворот на приходи?

For most of us, what is our source of income, what is it, tell me?

За повеќе од нас, кој е тој извор, кажите ми?

Jobs, thank you.

Работата. Благодарам!

Where do jobs come from?

Од каде доаѓа работата?

Come from where?

Од каде?

Businesses, thank you.

Од бизнисот. Благодарам!

Now, if jobs is what fixes poverty,

Aко работата е решение за сиромаштијата,

and jobs come from businesses,

а работа доаѓа од бизнисот,

don't you think --

нели --

especially, they come from small and medium size enterprises, SMEs --

особено од мали и средни претпријатија.

then don't you think, maybe for a second,

Ако е така, запрашајте се,

that we should focus on making it easy for a small-business person

дали треба да се фокусираме за да им олесниме на луѓето со мали бизниси

да го започнат и да го водат својот бизнис?

to start and run their business?

Don't you think that it makes sense?

Помислувате дека има смисла?

Why is it that when I look at the Doing Business index ranking

Зошто е така? Кога гледам на бројките на бизнис индексот

of the World Bank,

на Светската Банка,

that ranks every country in the world

каде секоја земја во светот е рангирана

in terms of how easy or hard it is to start a company,

во однос на тоа колку е лесно или тешко да се отвори компанија,

you tell me why African countries,

кажете ми зошто Африканските земји,

all 50 of them,

сите 50,

are basically at the bottom of that list?

се на дното на оваа ранг листа?

That's why we're poor.

Затоа сме сиромашни.

We're poor because it is literally impossible

Сиромашни сме бидејќи е буквално невозможно

to do businesses in these countries of ours.

да се води бизнис во тие земји.

But I'm going to tell you exactly what it means on the ground

Но, ќе ви кажувам што значи тоа во основа

for someone like me.

за некој како мене.

I have a manufacturing facility in Senegal.

Имам производствен капацитет во Сенегал.

Did you know that for all my raw material that I can't find in the country,

Дали знаеете дека за сите сирови материјали што ги нема во земјата

I have to pay a 45 percent tariff on everything that comes in?

морам да плаќам 45 отсто данок за сè што влегува во земјата?

Forty-five percent tariff.

Четириесет и пет проценти тарифа.

Do you know that, even to look for fine cardboard

Дали знаете дека ако ми треба убав картон

to ship my finished products to the US,

за да ги пратам моите производи во САД,

I can't find new, finished cardboard?

не можам да најдам нов, готов картон?

Impossible.

Невозможно.

Because the distributors are not going to come here

Бидејќи дистрибутерите нема да дојдат овде

to start their business,

за да почнат работа,

because it makes no sense, either.

бидејќи нема смисла.

So right now, I have to mobilize 3000 dollars' worth of cardboard

Сега, треба да снабдам картон од 3000 долари

in my warehouse, so that I can have cardboard,

во мојот магацин за да можам да го имам.

and they won't arrive for another five weeks.

Но нема да стигне во следните пет недели.

The fact that we are stifled with the most nonsensical laws out there.

Причината е што сме задушени со многу бесмислени закони.

That's why we can't run businesses.

Затоа не можеме да водиме бизнис.

It's like swimming through molasses.

Тоа е како да сте заплеткани во мрежа.

So, what can you do about that?

Значи, што можете да направите во врска со тоа?

I told you today that someone said to me words that marked me,

Ви споменав дека ми беа упатени зборови со кои бев обележана.

because I explained the same thing to my employees in Senegal.

Истото им го споменав и на моите вработени во Сенегал.

And one of them started crying -- her name is Yahara.

Една жена заплака-нејзиното име е Јахара.

She started crying.

Почна да плаче.

I said, "Why are you crying?"

Ја запрашав:„Зошто плачеш?“

She said, "I'm crying because I had come to believe --

Ми рече: "Плачам зашто сфаќам

always seeing us represented as poor people --

дека секогаш ќе нè гледаат како сиромашни.

I had come to believe that maybe, yes, maybe we are inferior.

Сфаќам дека можеби навистина сме инфериорни.

Because, otherwise, how do you explain

Бидејќи, во спротивно, како објаснувате

that we're always in the begging situation?"

дека секогаш треба некого да молиме?“

That's what broke my heart.

Тоа е она што ми скрши срцето.

But at the same time that she said that,

Откако го рече тоа,

because of how I explained just what I explained to you,

бидејќи им го кажав истото што и вам,

she said, "But now, I know that I am not the problem.

таа додаде: "Но, барем знам дека не сум јас проблемот.

It is my environment in which I live, that's my problem."

Тоа е средината во која живеам. Тоа е мојот проблем.

I said, "Yes."

Реков "Да."

And that's what gave me hope --

И тоа ми даде надеж.

that once people get it, they now change their outlook on life.

Кога луѓето ќе сфатат, го менуваат ставот кон животот.

Here, what are some of our solutions, then?

Кои се нашите идеи и решенија.

If jobs is a solution,

Ако работата е решение,

don't you think, then, that we should be simplifying

не мислите дека треба да создадеме поедноставна

the business environment of all of these countries?

бизнис клима во сите овие држави?

Don't you think?

Зарем не мислите така?

And along with you,

И заедно со вас,

I would like for all of your friends from the other 50 countries

би сакала сите ваши пријатели од останатите 50 земји

that are on the bottom of that list to do the same thing.

кои се на дното на листата да го сторат истото.

You do that, we do the rest of the job.

Направете го тоа, ние ќе го направиме остатокот.

I'm doing my part of the game, what are you doing?

Јас си ја вршам работата, вие што правите?

(Applause)

(Аплауз)

What are you doing?

Што правите вие ?

(Applause)

(Аплауз)

What are you doing?

Што правите вие?

(Applause)

(Аплауз)

And as for you, everybody here in this room,

На сите вас овде во оваа сала,

I leave you with two marching orders.

ќе ви дадам две наредби.

Get in the game,

Влезете во играта.

and the way you get in it is educate yourself,

Ќе влезете само ако учите.

build awareness around yourself,

Подигнете ја свеста околу вас

and then also advocate for e-government solutions.

и потоа залагајте за е-владини решенија.

He said, "Oh, corruption, how do we fight corruption?"

Некој вели: "Корупција, како да се бориме со корупцијата?"

Well, as a matter of fact, I'm here to tell you

Па, впрочем, Јас сум тука за да ви кажам:

that yes, you can do it by the stroke of a pen.

Да! Можете со еден потег на пенкалото.

You do not need anyone to tell you when and how to do that.

Не ви е потребен никој да ви каже кога и како да го направите тоа.

It is one thing, actually,

Има само едно нешто,

that you don't need to wait for anyone to do, so do it.

не треба да чекате некој да направи, направете го тоа.

Otherwise, don't come and tell me that you want to fix corruption.

Во спротивно,не ми кажувајте дека сакате да ја искорените корупцијата.

You and your other 50 friends from the other 50 countries

Вие и вашите останати 50 пријатели од 50-те земји

that are at the bottom of that list.

кои се на дното на таа листа.

That's how you fight corruption.

Така се бори против корупцијата.

If you were only charging me 5 percent to get my stuff in the country,

Ако ми наплатите 5% за влез на моите производи во вашата земја,

my raw material,

за моите сировини,

instead of the 45 percent,

наместо сегашните 45%,

do you really think that I would have to go a pay a bribe?

дали навистина мислите дека ќе мора да платам мито?

That's what breeds corruption.

Тоа е она што предизвикува корупција.

Bad laws, sets of horrible, nonsense laws.

Лоши закони, ужасни и бесмислени закони.

(Applause) (Cheers)

(Аплауз)

Right?

Нели?

(Applause)

(Аплауз) (Извици)

You want to fight corruption?

Сакате да се борите со корупцијата?

That's what you do.

Тогаш направете го тоа.

And again, remember, you don't need to wait for anyone.

И повторно, запомнете, не треба да чекате никого.

You can do that by yourself.

Можете сами.

Unless you're telling me that maybe you have no sovereignty,

Освен ако ми кажете дека немате овластувања.

and that's a whole other problem.

Тоа е сосема друг проблем.

OK, so, from here on, I have simple words for our "leaders."

Добро, овде и сега, имам едноставна порака до нашите "лидери".

This can go two ways.

Ова може да се случи на два начина.

It can go the nasty way,

Може да се случи на лош начин,

because we have hundreds of millions of young people

зашто имаме стотици милиони млади луѓе

coming to life right now, here,

кои се појавуваат токму сега и овде.

and if they don't have an outlook in life,

Ако немаат став кон животот,

they are going to go for a revolution.

ќе почнат револуција.

They're going to go for violence.

Тие ќе почнат со насилство.

And none of us wants that.

Никој од нас не го сака тоа.

None, none of us.

Никој, никој од нас.

That's the one way it can go.

Ова е едниот начин.

Or the second way it can go is,

Има и друг начин.

all this happens peacefully, productively, and everything is good,

Кога се случува мирно, продуктивно и сè добро.

and you do what you need to do, you get out of my way,

Правите го тоа што треба, тргнете се од мојот пат,

you let people like me do our job, we create all these jobs we need,

дозволите им на луѓето како мене да ги создаваме работни места,

and then Africa becomes this very prosperous country

за да стане Африка убав и напреден континент

that it's designed to be, it should have been for a long time.

за каков што е создаден и каков што требаше одамна да биде.

It happens like that, everybody's happy, we move on with our lives.

Така се случува. Секој е среќен и продолжуваме со животот.

It can happen in two ways --

Тоа може да случи на два начина

pick violence or you pick the calm, productive way.

избирате насилство или избирате мирен, продуктивен начин.

I want the calm, productive way.

Сакам мирен, продуктивен начин.

None of us should ever, ever even try to think

Никој од нас никогаш не треба да помисли

about what else could happen if we don't go there.

што ќе се случи ако го одбереме лошиот начин.

So, please.

Затоа, ве молам.

And the time has come.

Времето дојде.

This type of picture -- prosperity, happiness, human flourishing --

Оваа слика - напредок среќа, човечка благосостојба-

тоа е она што го гледам ако си ја завршиме работата.

that's what I see if we do our job.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause) (Cheering)

(Ракоплескање) (Извици)

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Ракоплескање)