Neil Turok: 2008 TED Prize wish: An African Einstein

نيل تورك آرزوى خودش رو در هنگام دريافت جايزه TED بيان مى كند.

Translator: Shahryar Zareparvar Reviewer: zahra soleimanian

It was an incredible surprise to me

برای من خیلی جالبه که سازمانی وجود داره که به هر دو جنبه زندگی من اهمیت میده.

to find out that there was actually an organization that cared about both parts of my life.

برای من خیلی جالبه که سازمانی وجود داره که به هر دو جنبه زندگی من اهمیت میده.

Because, basically,

چون که، اصولا، من به عنوان یک فیزیکدان نظری فعالیت میکنم.

I work as a theoretical physicist.

چون که، اصولا، من به عنوان یک فیزیکدان نظری فعالیت میکنم.

I develop and test models of the Big Bang,

من با استفاده از داده های مشاهده ای

using observational data.

مدل هایی رو برای مهبانگ توسعه و مورد آزمایش قرار میدم.

And I've been moonlighting for the last five years

من در پنج سال گذشته مشغول يك كار جانبي بودم و اون كمك به يك پروژه در آفريقاست.

helping with a project in Africa.

من در پنج سال گذشته مشغول يك كار جانبي بودم و اون كمك به يك پروژه در آفريقاست.

And, I get a lot of flak for this at Cambridge.

و به خاطر اين در كمبريج خيلى بهم انتقاد ميشه.

People wonder, you know, "How do you have time to do this?" And so on.

مردم میگن، "چطور وقت برای این کار پیدا می کنی؟" و مثل این.

And so it was simply astonishing to me

و برای من خیلی هیچان انگیز بود که

to find an organization that actually appreciated both those sides.

یک سازمان رو پیدا کردم که هر دو جنبه زندگی من رو مورد توجه قرار میده.

So I thought I'd start off by just telling you a little bit about myself

پس فکر کردم بهتره که اول یک مقدار از خودم براتون بگم

and why I lead this schizophrenic life.

و چرا چنین زندگی شیزوفرنی مانندی دارم.

Well, I was born in South Africa and my parents were imprisoned

خوب، من در آفریقای جنوبی متولد شدم و والدینم به دلیل مقابله با رژیم آپارتاید به زندان افتاده بودند.

for resisting the racist regime.

خوب، من در آفریقای جنوبی متولد شدم و والدینم به دلیل مقابله با رژیم آپارتاید به زندان افتاده بودند.

When they were released, we left and we went as refugees to Kenya and Tanzania.

زمانی که اونها آزاد شدند، ما به عنوان پناهنده کشور رو ترک کردیم و به کنیا و تانزانیا رفتیم.

Both were very young countries then,

اون زمان هر دوی این کشورها تازه تاسیس بودند، و سرشار از امید به آینده.

and full of hope for the future.

اون زمان هر دوی این کشورها تازه تاسیس بودند، و سرشار از امید به آینده.

We had an amazing childhood. We didn't have any money,

ما دوران كودكي عالي داشتيم. پولدار نبوديم،

but we were outdoors most of the time.

ولي بيشتر وقتمون رو در بيرون از خونه ميگذرونديم.

We had fantastic friends and we saw the wonders of the world,

دوستان خيلي خوبي داشتيم و به ديدن عجايب جهان ميرفتيم،

like Kilimanjaro, Serengeti and the Olduvai Gorge.

مثل كليمانجارو، سرنگتي و اولداوي جرج ميرفتيم.

Well, then we moved to London for high school.

و بعد براي دبيرستان به لندن رفتيم.

And after that -- there's nothing much to say about that.

و بعد از اون- چيز زيادي براي تعريف كردن نداره.

It was rather dull. But I came back to Africa

خيلي يكنواخت بود. ولي زماني كه ١٧ سالم بود به عنوان معلم داوطلب مجددا به آفريقا برگشتم

at the age of 17, as a volunteer teacher

خيلي يكنواخت بود. ولي زماني كه ١٧ سالم بود به عنوان معلم داوطلب مجددا به آفريقا برگشتم

to Lesotho, which is a tiny country,

به كشور لسوتو، كه يك كشور كوچكه،

surrounded at that time by apartheid South Africa.

و در اون زمان توسط رژيم آپارتايد آفريقاي جنوبي احاطه شده بود.

Well, 80 percent of the men in Lesotho

٨٠ درصد مردان لسوتو در معادن خادج از مرز در شرايطي مرگبار كار ميكردند.

worked in the mines over the border,

٨٠ درصد مردان لسوتو در معادن خادج از مرز در شرايطي مرگبار كار ميكردند.

in brutal conditions.

٨٠ درصد مردان لسوتو در معادن خادج از مرز در شرايطي مرگبار كار ميكردند.

Nevertheless, I -- as I'm sure -- as a rather irritating young, white man

گرچه، من به عنوان يك جوان سفيدپوست مزاحم

coming into their village, I was welcomed with incredible hospitality and warmth.

به روستاي اونها ميرفتم، ولي آنها به گرمي از من استقبال ميكردند.

But the kids were the best part.

ولي بچه ها بهترين قسمت ماجرا بودند. اونا عالي بودند. بسيار مصمم و اكثرا با استعداد.

The kids were amazing: extremely eager and often very bright.

ولي بچه ها بهترين قسمت ماجرا بودند. اونا عالي بودند. بسيار مصمم و اكثرا با استعداد.

And I'm just going to tell you one story,

و ميخوام فقط يك داستان رو براتون تعريف كنيم،

which got through to me.

كه خيلي رو من اثر گذاشت.

I used to try to take the kids outside as often as possible,

من سعي ميكردم بچه ها رو تا جاي ممكن بيرون ببرم،

to try to connect the academic stuff with the real world.

و سعي كنم مبحاث نظري رو به دنياي واقعي مرتبط كنم.

And they weren't used to that.

و اونها به چنين چيزي عادت نداشتند.

But I took them outside one day and I said,

ولي يك روز اونها رو بيرون بردم و گفتم: "ازتون مي خوام ارتفاع اون ساختمان رو تخمين بزنيد."

"I want you to estimate the height of the building."

ولي يك روز اونها رو بيرون بردم و گفتم: "ازتون مي خوام ارتفاع اون ساختمان رو تخمين بزنيد."

And I expected them to put a ruler next to the wall,

و انتظار داشتم كه يك خط كش بزارن كنار ديوار، و يك حساب سر انگشتي بكنند و تخمين بزنند.

size it up with a finger, and make an estimate of the height.

و انتظار داشتم كه يك خط كش بزارن كنار ديوار، و يك حساب سر انگشتي بكنند و تخمين بزنند.

But there was one little boy, very small for his age.

ولي يك پسر كوچك بود كه نسبت به سنش جثه كوچكي داشت.

He was the son of one of the poorest families in the village.

اون بچه ي فقيرترين خانواده اون روستا بود.

And he wasn't doing that. He was scribbling with chalk on the pavement.

و اون اين كار رو نكرد. اون با گچ روي پياده رو خطوطي ميكشيد.

And so, I said -- I was annoyed -- I said, "What are you doing?

و من گفتم- يكم عصباني شدم - گفتم "چكار داري ميكني؟ ازت خواستم كه ارتفاع ساختمان رو تخمين بزني."

I want you to estimate the height of the building."

و من گفتم- يكم عصباني شدم - گفتم "چكار داري ميكني؟ ازت خواستم كه ارتفاع ساختمان رو تخمين بزني."

He said, "OK. I measured the height of a brick.

اون گفت "بله. من ارتفاع يك آجر رو اندازه گرفتم. تعداد آجرها رو هم شمردم و الان دارم ضرب ميكنم."

I counted the number of bricks and now I'm multiplying."

اون گفت "بله. من ارتفاع يك آجر رو اندازه گرفتم. تعداد آجرها رو هم شمردم و الان دارم ضرب ميكنم."

Well -- (Laughter) -- I hadn't thought of that one.

خوب- (خنده حضار)- فكر اين يكي رو نكرده بودم. و از اين جريانها براي من زياد اتفاق افتاده.

And many experiences like this happened to me.

خوب- (خنده حضار)- فكر اين يكي رو نكرده بودم. و از اين جريانها براي من زياد اتفاق افتاده.

Another one is that I met a miner. He was home on his three-month leave from the mines.

يك جريان ديگه وقتيه كه يك كارگر معدن ديدم. اون در خونه اش، در يك مرخصي سه ماهه بود.

Sitting next to him one day, he said, "There's only one thing that I really loved at school.

يك روز كنارش نشسته بودم، ميگفت "تو مدرسه فقط يك چيز بود كه خيلي دوست داشتم.

And you know what it was? Shakespeare." And he recited some to me.

ميدوني اون چيه؟ شكسپير" و بعد يك مقدارش رو از حفظ برام خوند.

And these and many similar experiences convinced me

اين جريان و خيلي جريانهاي مشابه من رو متقاعد كرده بود كه

that there are just tons of bright kids in Africa

كه در آفريقا يك عالمه از اين بچه هاي با استعداد هست

-- inventive kids, intellectual kids --

بچه هاي مبتكر و با هوش -- و محروم از فرصت.

and starved of opportunity.

بچه هاي مبتكر و با هوش -- و محروم از فرصت.

And if Africa is going to get fixed, it's by them, not by us.

و اگر قراره كه آفريقا درست بشه، بايد به وسيله خودشون باشه، نه ما.

Well, after -- (Applause) -- that's the truth.

خوب - (تشويق)- اين حقيقت داره.

Well, after Lesotho, I traveled across Africa

خوب بعد از لسوتو، قبل از بازگشتم به انگليس من به سرتاسر آفريقا سفر كردم

before returning to England

خوب بعد از لسوتو، قبل از بازگشتم به انگليس من به سرتاسر آفريقا سفر كردم

-- so gray and depressing, in comparison.

- كه در مقايسه انگليس، خيلي يكنواخت و افسرده كننده تره.

And I went to Cambridge. And there, I fell for theoretical physics.

و به كمبريج رفتم. و اونجا عاشق فيزيك نظري شدم.

Well, I'm not going to explain this equation,

خوب، من قصد ندارم اين معادله رو توضيح بدم. ولي فيزيك نظري حقيقتا موضوع هيجان انگيزيه.

but theoretical physics is really an amazing subject.

خوب، من قصد ندارم اين معادله رو توضيح بدم. ولي فيزيك نظري حقيقتا موضوع هيجان انگيزيه.

We can write down all the laws of physics we know in one line.

ما مي تونيم تمام قوانين فيزيكي كه ميدونيم رو در يك خط بنويسيم.

And, admittedly, it's in a very shorthand notation.

و معترفم كه اين نسخه ي فشرده اش هست.

And it contains 18 free parameters,

و اين معادله ١٨ پارامتر آزاد داره، كه بايد با داده هامون جور كنيم.

OK, which we have to fit to the data.

و اين معادله ١٨ پارامتر آزاد داره، كه بايد با داده هامون جور كنيم.

So it's not the final story,

بنابراين اين آخر ماجرا نيست،

but it's an incredibly powerful summary of everything we know

ولي اين يك خلاصه قوي از هر آنچه در مورد طبيعت در بنيادي ترين سطح ميدونيم هستش.

about nature at the most basic level.

ولي اين يك خلاصه قوي از هر آنچه در مورد طبيعت در بنيادي ترين سطح ميدونيم هستش.

And apart from a few very important loose ends, which you've heard about here --

و جدا از جنبه هايي مثل انرژي تاريك و ماده تاريك -- اين معادله همه چیز رو توضيح ميده-

like dark energy and dark matter --

و جدا از جنبه هايي مثل انرژي تاريك و ماده تاريك -- اين معادله همه چیز رو توضيح ميده-

this equation describes,

و جدا از جنبه هايي مثل انرژي تاريك و ماده تاريك -- اين معادله همه چیز رو توضيح ميده-

seems to describe everything about the universe and what's in it.

به نظر ميرسه كه هر آنچه مربوط به جهان هست و در آن هست رو داره توضيح ميده.

But there's one big puzzle remaining,

ولي هنوز يك معما باقي مونده،

and this was most succinctly put to me by my primary school math teacher in

و اين معما توسط معلم رياضي دبستانم در تانزانيا كه يك خانم اسكاتلندي محشر بود،

Tanzania, who's a wonderful Scottish lady

به صورت خيلي موجزانه براي من طرح شد. هنوز با معلمم در تماسم.

who I still stay in touch with.

به صورت خيلي موجزانه براي من طرح شد. هنوز با معلمم در تماسم.

And she's now in her 80s.

و اون الان در دهه هشتم زندگيشه.

And when I try to explain my work to her, she waved away all the details, and she said,

و وقتي كه من سعي ميكردم كه بهش توضيح بدم، تمام جزئيات رو كنار زد و گفت

"Neil, there's only one question that really matters.

"نيل، فقط يك سوال هست كه اهميت داره. چي منفجر شد؟ (خنده حضار)

What banged?" (Laughter)

"نيل، فقط يك سوال هست كه اهميت داره. چي منفجر شد؟ (خنده حضار)

"Everyone talks about the Big Bang. What banged?"

"همه راجع به انفجار بزرگ صحبت مي كنند. ولی‌ چي منفجر شد؟"

And she's right. It's a question we've all been avoiding.

و اون حق داره. اين پرسشيه كه همه ما ازش اجتناب ميكنيم.

The standard explanation is that the universe somehow sprang into existence,

توضيح استاندارد اينه كه جهان به شكلي ناگهان به وجود آمد

full of a strange kind of energy

كه پر از نوع غريبي از انرژي هست انرژي انبساط دهنده- كه جهان رو منفجر كرد.

-- inflationary energy -- which blew it up.

كه پر از نوع غريبي از انرژي هست انرژي انبساط دهنده- كه جهان رو منفجر كرد.

But the puzzle of why the universe emerged in that peculiar state

ولي اين معما كه چرا جهان در اون شرايط كاملا حل نشده باقي مانده.

is completely unsolved.

ولي اين معما كه چرا جهان در اون شرايط كاملا حل نشده باقي مانده.

Now, I worked on that theory for a while, with Stephen Hawking and others.

من روي اين نظريه براي مدتي با استفن هاوكينگ و ديگران كار كردم.

But then I began to explore another alternative.

ولي بعد دليل ديگري رو بررسي كردم.

The alternative is that the Big Bang wasn't the beginning.

اون بديل اينه كه انفجار بزرگ، سرآغاز نباشه.

Perhaps the universe existed before the bang,

شايد جهان قبل از انفجار هم وجود داشته، و اين انفجار فقط يك رخداد خشن قبل از به وجود آمدن اين جهان باشد.

and the bang was just a violent event in a pre-existing universe.

شايد جهان قبل از انفجار هم وجود داشته، و اين انفجار فقط يك رخداد خشن قبل از به وجود آمدن اين جهان باشد.

Well, this possibility is actually suggested

خب، اين احتمال توسط آخرين نظريات، يعني نظريه يكپارچه مطرح شده

by the latest theories, the unified theories,

خب، اين احتمال توسط آخرين نظريات، يعني نظريه يكپارچه مطرح شده

which try to explain all those 18 free parameters

كه سعي ميكنه تمام اون ١٨ پارامتر رو در يك چهارچوب كه تمام اونها رو قابل محاسبه كنه، تبيين كنه.

in a single framework, which will hopefully predict all of them.

كه سعي ميكنه تمام اون ١٨ پارامتر رو در يك چهارچوب كه تمام اونها رو قابل محاسبه كنه، تبيين كنه.

And I'll just share a cartoon of this idea here.

و من فقط يك نقاشي از اين ايده رو نشون ميدم.

It's all I can convey. According to these theories,

اين تنها چيزيه كه مي تونم انتقال بدم. براساس اين نظريات،

there are extra dimensions of space, not just the three we're familiar with,

در فضا ابعاد ديگري هم هست، نه فقط سه بعدي كه ما ميشناسيم،

but at every point in the room there are more dimensions.

بلكه در هر نقطه ي اتاق ابعاد بيشتري هست.

And in particular, there's one rather strange one,

و در دقيق ترين نظريات يكپارچه كه داريم، مشخصا يك بعد عجيب وجود داره.

in the most elegant unified theories we have.

و در دقيق ترين نظريات يكپارچه كه داريم، مشخصا يك بعد عجيب وجود داره.

The strange one looks likes this:

اون عجيبه اين شكليه: كه ما در يك جهان سه بعدي زندگي ميكنيم.

that we live in a three-dimensional world.

اون عجيبه اين شكليه: كه ما در يك جهان سه بعدي زندگي ميكنيم.

We live in one of these worlds, and I can only show it as a sheet,

ما در يكي از اين جهان ها زندگي ميكنيم، كه هر كدومش رو فقط با يك صفحه ميتونم نشون بدم،

but it's really three-dimensional.

ولي در واقع سه بعدي هست.

And a tiny distance away, there's another sheet,

و با فاصله خيلي كم يك صفحه ديگه هست،

also three-dimensional, and they're separated by a gap.

كه اين هم سه بعدي هست ولي با يك فاصله كوچك جدا شده.

The gap is very tiny, and I've blown it up so you can see it.

اين فاصله خيلي كوچكه و من اين رو خيلي بزرگنمايي كردم تا بتوانيد ببينيد.

But it's really a tiny fraction of the size of an atomic nucleus.

ولي اين يك بخش خيلي كوچك، اندازه هسته يك اتم هست.

I won't go into the details of why we think the universe is like this,

من وارد جزئيات نميشم كه چرا فكر ميكنيم جهان اين شكليه

but it comes out of the math and trying to explain the physics that we know.

ولي اين از محاسبت رياضي يدست آمده و سعي ميكنه قوانين فيزيكي كه ميدونيم رو تبيين كنه.

Well, I got interested in this because it seemed to me that it was an obvious question.

خب، من به اين موضوع علاقه مند شدم چون اين يك سوال بديهي بود.

Which is, what happens if these two, three-dimensional worlds

و اون اينه كه اگه اين دو جهان سه بعدي با هم برخورد كنند، چه اتفاقي ميفته؟

should actually collide?

و اون اينه كه اگه اين دو جهان سه بعدي با هم برخورد كنند، چه اتفاقي ميفته؟

And if they collide, it would look a lot like the Big Bang.

و اگه برخورد كنند اتفاقي كه ميفته بسيار شبيه انفجار بزرگ خواهد بود.

But it's slightly different than in the conventional picture.

ولي يك مقدار با تصوير مرسوم متفاوت خواهد بود.

The conventional picture of the Big Bang is a point.

تصوير مرسوم اينه كه انفجار بزرگ يك نقطه هست.

Everything comes out of a point;

همه چيز از يك نقطه بيرون مياد؛

you have infinite density. And all the equations break down.

كه چگالي بينهايت داريم. و تمام معادلات جواب نمي دهند.

No hope of describing that.

هيچ اميدي به تبيين چنين واقعه اي نيست.

In this picture, you'll notice,

در اين تصوير مي بينيد كه

the bang is extended. It's not a point.

انفجار امتداد داره. يك نقطه نيست.

The density of matter is finite, and we have a chance

چگالي ماده متناهي هست و اين شانس رو داريم كه

of a consistent set of equations that can describe the whole process.

معادلات پايداري داشته باشيم كه تمام فرآيند رو تبيين كنند.

So, to cut a long story short, we've explored this alternative.

خلاصه كنم، ما اين گزينه رو بررسي كرديم.

We've shown that it can fit

ما نشون داديم كه اين گزينه مي تونه

all of the data that we have about the formation of galaxies,

تمام داده هايي كه درباره به وجود آمدن كهكشان ها داريم،

the fluctuations in the microwave background.

و نوسانات ريزموج زمينه رو تبيين ميكنه.

Furthermore, there's an experimental way

علاوه بر اين، روش تجربي هم براي بيان داستان

to tell this theory, apart from the inflationary explanation that I told you before.

جدا از تفسير منبسط شونده اي كه قبلا گفتم، وجود داره.

It involves gravitational waves.

كه اين امواج گرانشي رو هم وارد ماجرا ميكنه.

And in this scenario, not only was the Big Bang not the beginning,

و در اين سناريو، نه تنها انفجار بزرگ نبوده،

as you can see from the picture,

همين طور كه در عكس هم ميبينيد،

it can happen over and over again.

اين اتفاق مي تونه بارها و بارها اتفاق بيفته.

It may be that we live in an endless universe,

شايد اينطور باشه كه ما در جهاني بي انتها در فضا و زمان زندگي ميكنيم.

both in space and in time.

شايد اينطور باشه كه ما در جهاني بي انتها در فضا و زمان زندگي ميكنيم.

And there've been bangs in the past, and there will be bangs in the future.

و انفجارهايي قبلا وجود داشته و انفجارهايي در آينده هم رخ خواهد داد.

And maybe we live in an endless universe.

و شايد ما در جهاني ابدي زندگي ميكنيم.

Well, making and testing models of the universe

خب، ساختن و آزمودن مدلهايي از جهان

is, for me, the best way I have of enjoying and appreciating the universe.

براي من بهترين راهيه كه مي تونم از دنيا لذت ببرم و قدرش رو بدونم.

We need to make the best mathematical models we can,

ما نيازمنديم كه بهترين مدلهاي رياضي كه مي تونيم رو بسازيم، پايدارترين اونها رو.

the most consistent ones.

ما نيازمنديم كه بهترين مدلهاي رياضي كه مي تونيم رو بسازيم، پايدارترين اونها رو.

And then we scrutinize them, logically and with data.

و بعد اونها رو با منطق و با داده ها موشکافی می کنیم.

And we try to convince ourselves --

و بعد سعي ميكنيم خودمون رو متقاعد كنيم-

we really try to convince ourselves they're wrong.

ما واقعا سعي ميكنيم كه خودمون رو متقاعد كنيم كه اونها غلط هستند.

That's progress: when we prove things wrong.

اين خودش پيشرفته: كه اثبات كنيم چيزي اشتباهه.

And gradually, we hopefully move closer and closer to understanding the world.

و امیدواریم که کم کم به فهم جهان نزدیک تر و نزدیک تر بشویم.

As I pursued my career, something was always gnawing away inside me.

زماني كه در حرفه ام پيش ميرفتم، يك چيزي از درون من رو اذيت ميكرد.

What about Africa?

پس آفريقا چي؟ اون بچه هايي كه ترك كردم چي؟

What about those kids I'd left behind?

پس آفريقا چي؟ اون بچه هايي كه ترك كردم چي؟

Instead of developing, as we'd all hoped in the '60s,

برخلاف اون چيزي كه در دهه ٦٠ تصور ميكرديم، به جاي توسعه شرايط اونها بدتر شد.

things had gotten worse.

برخلاف اون چيزي كه در دهه ٦٠ تصور ميكرديم، به جاي توسعه شرايط اونها بدتر شد.

Africa was gripped by poverty, disease and war.

آفريقا در فقر، بيماري و جنگ فرو رفت.

This is very graphically shown by the Worldmapper website and project.

اين مسئله در وبسايت worldmapper و پروژه ي اونها به وضوح نشون داده شده.

And so the idea is to represent each country

ايده اينه كه هر كشور رو روي نقشه نشون بديم

on a map, but scale the area according to some quantity.

ولي مساحت اون رو متناسب با يك كميت در نظر بگيريم.

So here's just the standard area map of the world.

خب اين نقشه معمولي دنياست. ضمنا آفريقا خيلي وسيعه.

By the way, Africa is very large.

خب اين نقشه معمولي دنياست. ضمنا آفريقا خيلي وسيعه.

And the next map now shows Africa's GDP in 1960,

نقشه بعدي توليد ناخالص داخلي رو در ١٩٦٠ نشون ميده،

around the time of independence for many African states.

زماني كه خيلي از كشورهاي آفريقايي مستقل شدند.

Now, this is 1990, and then 2002. And here's a projection for 2015.

خوب، اين در ١٩٩٠ هست و بعد ٢٠٠٢. و اين هم تخميني براي ٢٠١٥.

Big changes are happening in the world,

تغييرات بزرگي در دنيا داره رخ ميده، ولي هيچ كدوم اونا به آفريقا كمك نميكنه.

but they're not helping Africa.

تغييرات بزرگي در دنيا داره رخ ميده، ولي هيچ كدوم اونا به آفريقا كمك نميكنه.

What about Africa's population? The population isn't out of proportion to its area,

جمعيت آفريقا چطور؟ جمعيت نسبت به مساحت نامتناسب نيست،

but Africa leads the world in deaths from often preventable causes:

ولي آفريقا رتبه اول در مرگ هاي اكثرا قابل پيشگيري هست:

malnutrition, simple infections and birth complications.

سوتغذيه، عفونت هاي ساده و مشكلات زايمان.

Then there's HIV/AIDS. And then there are deaths from war.

بعد HIVايدز هست. و بعد مرگ ناشي از جنگ ها.

OK, currently there are 45,000 people a month dying in the Congo,

الان در كنگو به دليل جنگ بين coltan و diamonds

as a consequence of the war

در هر ماه ٤٥٠٠٠ نفر كشته مي شوند.

there over coltan and diamonds and other things.

در هر ماه ٤٥٠٠٠ نفر كشته مي شوند.

It's still going on.

اين شرايط همچنان ادامه داره.

What about Africa's capacity to do something about these problems?

پس ظرفيت آفريقا براي حل اين مسائل چي ميشه؟

Well, here's the number of physicians in Africa.

خب، اين تعداد فيزيكدان هاي آفريقاست.

Here's the number of people in higher education.

اين تعداد افرادي كه در تحصيلات تكميلي هستن.

And here -- most shocking to me --

و اينجا- از همه براي من تكان دهنده تر-- تعداد مقالات پژوهش هاي علمي آفريقاست.

the number of scientific research papers coming out of Africa.

و اينجا- از همه براي من تكان دهنده تر-- تعداد مقالات پژوهش هاي علمي آفريقاست.

It just doesn't exist scientifically.

از نظر علمي اصلا چيزي وجود نداره.

And this was very eloquently argued at TED Africa:

و اين خيلي گويا در كنفرانس TEDآفريقا بيان شد كه:

that all of the aid that's been given

تمام كمك هايي كه به داده شده

has completely failed to put Africa onto its own two feet.

نتونسته آفريقا رو روي دو پاي خودش بلند كنه.

Well, the transition to democracy in South Africa in 1994

خب، گذار به دموكراسي در آفريقاي جنوبي در سال ١٩٩٤

was literally a dream come true for many of us.

براي خيلي از ماها رويايي بود كه به حقيقت پيوست.

My parents were both elected to the first parliament,

والدين من هر دو براي اولين پارلمان انتخاب شدند

alongside Nelson and Winnie Mandela. They were the only other couple.

به غير از نلسون و ويني ماندلا، والدين من تنها زوجي بودند كه انتخاب شده بودند.

And in 2001, I took a research leave to visit them.

و من در ٢٠٠١ يك فرصت مطالعاتي گرفتم تا به ديدنشون بروم.

And while I was busy working -- I was working on these colliding worlds, in the day.

و همچنان كه مشغول كارم بودم- داشتم روي جهان هاي متصادم كار ميكردم.

But I learned that there was a desperate shortage of skills,

و متوجه كمبود حادي از تخصص شدم.

especially mathematical skills, in industry, in government, in education.

خصوصا مهارتهاي رياضي، در صنايع، در اداره دولت، در آموزش.

The ability to make and test models has become essential,

توانايي ساخت و آزمودن مدل ضروري شده،

not only to every single area of science today,

نه فقط براي تمام بخش هاي علم، بلكه حتي براي جوامع امروزي.

but also to modern society itself.

نه فقط براي تمام بخش هاي علم، بلكه حتي براي جوامع امروزي.

And if you don't have math, you're not going to enter the modern age.

و اگر رياضي نداشته باشيد، نمي تونيد به عصر مدرن وارد شويد.

So I had an idea. And the idea was very simple.

خب من يه ايده داشتم و ايده خيلي ساده بود.

The idea was to set up an African Institute for Mathematical Sciences, or AIMS.

ايده ام اين بود كه موسسه آفريقايي رياضي يه به طور خلاص AIMS رو تاسيس كنيم.

And let's recruit students from the whole of Africa,

و دانش آموزان رو از سراسر آفريقا بگيريم و بهترين اساتيد رو از سراسر دنيا براشون بياريم

bring them together with lecturers from all over the world,

و دانش آموزان رو از سراسر آفريقا بگيريم و بهترين اساتيد رو از سراسر دنيا براشون بياريم

and we'll try to give them a fantastic education.

و به اونها يك آموزش عالي بدهيم.

Well, as a Cambridge professor, I had many contacts.

خب، به عنوان استاد كمبريج، من ارتباطات زيادي برقرار كردم.

And to my astonishment, they backed me 100 percent.

و در كمال تعجب من، اونها ١٠٠ درصد از من حمايت كردند.

They said, "Go and do it,

اونها گفتند " برو و اين كار رو انجام بده و ما مي آييم و تدريس مي كنيم."

and we'll come and lecture."

اونها گفتند " برو و اين كار رو انجام بده و ما مي آييم و تدريس مي كنيم."

And I knew it would be amazing fun to bring brilliant students

و من ميدونستم كه اين بسيار لذت بخش هست كه دانش آموزان بااستعداد رو

from these countries -- where they don't have any opportunities -- together

از اين كشورها، جايي كه هيچ فرصتي ندارند

with the best lecturers in the world --

در كنار بهترين اساتيد دنيا گردهم بياوريم كه ميدونستم به خاطر آفريقا ميان.

who I knew would come, because of the interest in Africa --

در كنار بهترين اساتيد دنيا گردهم بياوريم كه ميدونستم به خاطر آفريقا ميان.

and put them together and just let the sparks fly.

و اونها رو به كنار هم بياريم و بذاريم بحث آغاز بشه.

So we bought a derelict hotel near Cape Town.

پس ما يك هتل متروك نزديك كيپ تاون رو خريديم.

It's an 80-room Art Deco hotel from the 1920s.

اين يك هتل ٨٠ اتاقه با معماري ساده از دهه ١٩٢٠ است.

The area was kind of seedy, so we got an 80-room hotel for 100,000 dollars.

اين ناحيه يك مقدار فرسوده بود بنابراين يك هتل ٨٠ تخته رو فقط با ١٠٠٠٠٠ دلار خريديم.

It's a beautiful building. We decided we would refurbish it

اين يك ساختمان زيبا بود. تصميم گرفتيم كه بازسازي اش كنيم.

and then put out the word:

و بعد خبرش رو منتشر كنيم.

we're going to start the best math institute in Africa

ما قراره كه بهترين موسسه رياضيات در آفريقا رو در اين هتل پايه بگذاريم.

in this hotel.

ما قراره كه بهترين موسسه رياضيات در آفريقا رو در اين هتل پايه بگذاريم.

Well, the new South Africa is a very exciting country.

خب، آفريقاي جنوبي جديد يك كشور پرهيجان هست.

And those of you who haven't been there, you should go.

و اونهايي از شما كه اونجا نرفتيد، حتما بايد بريد.

It's very, very interesting what's happening.

اتفاقاتي كه ميفته بسيار بسيار جالب اند.

And we recruited wonderful staff,

ما كاركناني عالي رو استخدام كرديم كه بسيار با انگيزه هستند.

highly motivated staff.

ما كاركناني عالي رو استخدام كرديم كه بسيار با انگيزه هستند.

The other thing that's happened, which was good for us, is the Internet.

چيز خوب ديگه اي كه اتفاق افتاد و براي ما خوب بود، اينترنت بود.

Even though the Internet is very expensive all over Africa,

گرچه كه اينترنت در تمام آفريقا بسيار گران هست

there are Internet cafes everywhere.

ولي همه جا سالن هاي اينترنت هست.

And bright young Africans are desperate to join the global community,

و جوانان با استعداد آفريقايي مشتاق اند كه به جامعه جهاني ملحق بشوند،

to be successful -- and they're very ambitious.

تا موفق باشند- اونها بسيار بلند پرواز هستند. مي خوان كه اينشتين بعدي باشند.

They want to be the next Einstein.

تا موفق باشند- اونها بسيار بلند پرواز هستند. مي خوان كه اينشتين بعدي باشند.

And so when word came out that AIMS was opening,

پس وقتي كه خبر افتتاح AIMS منتشر شد،

it spread very quickly via e-mail and our website.

خيلي سريع از طريق ايميل و وبسايت خود ما پخش شد.

And we got lots of applicants.

و تقاضاهاي فراواني براي ما ارسال شد.

Well, we designed AIMS as a 24-hour learning environment,

ما AIMS رو به عنوان يك محيط آموزشي ٢٤ ساعته طراحي كرديم

and it was fantastic to start a university from the beginning.

و ساختن يك دانشگاه از نقطه صفر بسيار جالب بود.

You have to rethink, what is the university for?

شما بايد دوباره بازنگري كنيد، اصلا دانشگاه براي چي هست؟

And that's really exciting.

و اين بسيار هيجان انگيزه.

So we designed it to have interactive teaching.

بنابراين ما اين رو طراحي كريم كه تدريس تبادلي داشته باشيم.

No droning on at the chalkboard.

هيچ صداي گچ روي تخته سياه نيست.

We emphasize problem-solving, working in groups,

تاكيد ما بر حل مسئله، كار در گروه،

every student discovering and maximizing their own potential

و شناخت پتانسيل هر دانشجو توسط خود او و تقويت آن هست

and not chasing grades.

و نه اينكه صرفا به دنبال مدرك باشند.

Everyone lives together in this hotel -- lecturers and students --

همه توي اين هتل زندگي مي كنند، اساتيد و دانشجويان

and it's not surprising at all to find an impromptu tutorial at 1 a.m.

و اصلا عجيب نيست كه جلسات بدون برنامه قبلي با استاد راهنما در ساعت ١ بامداد ببينيد.

The students don't usually leave the computer lab till 2 or 3 a.m.

دانشجوها معمولا سالن كامپيوتر رو تا ساعت ٢ يا ٣ صبح ترك نمي كنند.

And then they're up again at eight in the morning.

و بعد باز ساعت ٨ صبح بيدارند.

Lectures, problem-solving and so on. It's an extraordinary place.

براي كلاس يا حل مسئله و غيره. يك مكان خارق العاده است.

We especially emphasize areas of great relevance to Africa's development,

ما مخصوصا بر موضوعات مرتبط با توسعه آفريقا تاكيد ميكنيم،

because, in those areas, scientists working in Africa will have a competitive advantage.

تا دانشمنداني كه در آفريقا كار مي كنند مزيت رقابتي داشته باشند.

They'll publish, be invited to conferences.

اونها مقالاتشون رو منتشر مي كنند، به كنفرانس ها دعوت مي شند.

They'll do well. They'll have successful careers.

شرايطشون خوبه؛ اونها در حرفه شان موفق خواهند بود.

And AIMS has done extremely well.

و AIMS بسيار موفق بوده.

Here is a list of last year's graduates, graduated in June,

اين ليست فارغ التحصيلان پارسال هست كه در ماه ژوئن فارغ التحصيل شدند،

and what they're currently doing -- 48 of them.

و كاري كه الان بهش مشغول هستند، ٤٨ تاي اونها.

And where they are is indicated over here.

و مكان اونها هم اينجا نشون داده شده.

And where they've gone. So these are all postgraduate students.

و اين كه به كجا رفتند. و اينها دانشجويان مقطع ارشد هستند.

And they've all gone on to master's and Ph.D. degrees in excellent places.

و همه ي اونها براي مدرك دكترا به دانشگاههاي عالي رفتند.

Five students can be educated at AIMS

با هزينه آموزش يك دانشجو در آمريكا يا اروپا در AIMS ميشه پنج نفر رو آموزش داد.

for the cost of educating one in the U.S. or Europe.

با هزينه آموزش يك دانشجو در آمريكا يا اروپا در AIMS ميشه پنج نفر رو آموزش داد.

But more important, the pan-African student body

ولي مهمتر از اون، دانشجويان عضو پان-آفريقا منشا دائمي از قدرت، غرور و تعهد به آفريقا هستند.

is a continual source of strength, pride and commitment to Africa.

ولي مهمتر از اون، دانشجويان عضو پان-آفريقا منشا دائمي از قدرت، غرور و تعهد به آفريقا هستند.

We illustrate AIMS' progress by coloring in the countries of Africa.

ما پيشرفت AIMS رو با رنگ كردن كشورهاي آفريقا نشون ميديم.

So here you can see behind this list.

مي تونيد پشت اين ليست ببيندش.

When a county is colored yellow, we've received an application;

هر كشوري كه با رنگ زرد مشخص شده يعني ما يك درخواست از اونجا داشتيم؛

orange, we've accepted an application; and green,

نارنجي يعني حداقل يك درخواست رو تاييد كرديم؛ و سبز:

a student has graduated.

يعني يك دانشجو فارغ التحصيل شده.

So here is where we were after the first graduation in 2004.

پس اين موقعيت ما در ٢٠٠٤ بعد از اولين فارغ التحصيل ها است.

And we set ourselves a goal of turning the continent green.

و ما براي خودمون هدفي گذاشتيم كه تمام قاره رو سبز كنيم.

So there's 2005, -6, -7, -8.

واین هم آمار سال 2005، 6، 7 و 8.

(Applause)

(تشويق)

We're well on the way to achieving our initial goal.

ما داريم به هدف اوليه مون ميرسيم.

We had some of the students filmed at home before they came to AIMS.

ما از بعضي از دانشجوها در خونه شان فيلم گرفتيم قبل از اينكه به AIMS بيان.

And I'll just show you one.

و فقط يكيش رو به شما نشون ميدم.

Tendai Mugwagwa: My name is Tendai Mugwagwa.

تنداي موگواگوا: اسم من تنداي موگواگوا است.

I have a Bachelor of Science with an education degree.

من مدرك كارشناسي دارم.

I will be attending AIMS.

من ميخوام در دوره هاي AIMS شركت كنم.

My understanding of the course is that it covers quite a lot.

تا اونجايي كه ميدونم، مباحثي كه قراره طرح بشه خيلي وسيع هست.

You know, from physics to medicine,

مي دونيد، از فيزيك گرفته تا پزشكي بطور مشخص اپيدمولوژي و همچنين مدلهاي رياضي.

in particular, epidemiology and also mathematical modeling.

مي دونيد، از فيزيك گرفته تا پزشكي بطور مشخص اپيدمولوژي و همچنين مدلهاي رياضي.

Neil Turok: So Tendai came to AIMS and did very well.

نيل تورك: بنابراين تندار به AIMS اومد و خيلي موفق بود.

And I'll let her take it from there.

و از اينجا به بعد رو خودش توضيح ميده.

TM: My name is Tendai Mugwagwa

تنداي: اسم من تنداي موگواگوا هست.

and I was a student at AIMS in 2003 and 2004.

و من در سال ٢٠٠٣ و ٢٠٠٤ در AIMS دانشجو بودم.

After leaving AIMS, I went on to do a master's in applied mathematics

بعد از ترك AIMS من با تحصيل در مقطع ارشد در رشته رياضيات كاربردي

at the University of Cape Town in South Africa.

در دانشگاه كيپ تاون در آفريقاي جنوبي ادامه دادم.

After that, I came to the Netherlands

بعد از اون به هلند آمدم

where I'm now doing a Ph.D. in theoretical immunology.

كه الان مشغول تحصيل در مقطع دكترا در رشته ايمني شناسي نظري هستم.

Professor: Tendai is working very independently.

استاد: تنداي به صورت كاملا مستقل كار ميكنه.

She communicates well with the immunologists at the hospital.

اون به خوبي با ايمني شناسان در بيمارستان در ارتباط است

So all in all I have a very good Ph.D. student from South Africa.

در كل من يك دانشجوي خوب دكترا از آفريقاي جنوبي دارم.

So I'm happy she's here.

و خوشحالم كه اون اينجاست.

NT: Another student in the first year of AIMS was Shehu.

نيل تورك: يك دانشجوي ديگه در سال اول AIMS شهو بود.

And he's shown here with his favorite high school teacher.

و اينجا عكس اون رو با معلم مورد علاقه ي دبيرستانش مي بينيد.

And then entering university in northern Nigeria.

و بعد ورود به دانشگاهي در شمال نيجريه.

And after AIMS, Shehu wanted to do high-energy physics,

و بعد ازAIMS شهو مي خواست در فيزيك انرژي بالا ادامه تحصيل بده، و به كمبريج اومد.

and he came to Cambridge.

و بعد ازAIMS شهو مي خواست در فيزيك انرژي بالا ادامه تحصيل بده، و به كمبريج اومد.

He's about to finish his Ph.D.,

اون داره دوره دكتراش رو تموم ميكنه.

and he was filmed recently with someone you all know.

و اين فيلم اون با كسيه كه شما همه مي شناسيدش.

Shehu: And from there we will be able to,

شهو: و از اونجا مي تونيم

hopefully, make better predictions and then we compare it

پيش بيني هاي بهتري بكنيم و بعد با نمودارها

to the graph and also make some predictions.

مقايسه كنيم و همچنين تخمين هايي بزنيم.

Stephen Hawking: That is nice.

استفن هاوكينگ: اين خيلي خوبه.

NT: Here are the current students at AIMS. There are 53 of them

نيل تورك: اينا دانشجوهاي كنونيAIMS هستند. اونها ٥٣ نفر هستند

from 20 different countries, including 20 women.

از ٢٠ كشور متفاوت. ٢٠ نفر اونها خانم هستند.

So now I'm going to get to my TED business.

خب حالا بريم سراغ بحث TED.

Well, we had a party. This is Africa --

خب، ما يك مهماني داشتيم. اين آفريقاست-

we have good parties in Africa. And last month, they threw a surprise party for me.

ما در آفريقا مهموني هاي خوبي داريم. و ماه گذشته براي من بي خبر يك مهموني گرفتند.

Here's somebody you've seen already.

اينم كسي كه قبل تر باهاش آشنا شديد.

(Applause)

(تشويق)

I want to point out a few other exceptional people in this picture.

من مي خوام تعداد ديگه اي از آدم هاي برجسته توي اين عكس رو معرفي كنم.

So, we were having a party,

مي بينيد كه مهموني داشتيم و اينجا بقيه كاملن جلوي من رو گرفتند.

as you can see they're completely eclipsing me at this point.

مي بينيد كه مهموني داشتيم و اينجا بقيه كاملن جلوي من رو گرفتند.

This is Ezra. She's from Darfur.

اين ازرا هست. اهل دارفوره.

She's a physicist, and somehow stays smiling,

اون يك فيزيكدانه، و علي رغم تمام اتفاق هايي كه در وطنش داره رخ ميده، هميشه لبخند به لب داره.

in spite of everything going on back home.

اون يك فيزيكدانه، و علي رغم تمام اتفاق هايي كه در وطنش داره رخ ميده، هميشه لبخند به لب داره.

But she wants to continue in physics, and she's doing extremely well.

و او مي خواد در فيزيك ادامه تحصيل بده و خيلي موفق هست.

This is Lydia. Lydia is the first ever woman

اين ليديا هست. ليديا اولين زني هست كه

to graduate in mathematics in the Central African Republic.

در رشته رياضي در جمهوري آفريقاي مركزي فارغ التحصيل شده.

And she's now at AIMS. (Applause)

و او الان درAIMS هست. (تشويق)

So now let me get to our TED wish.

خب اجازه بديد برام سراغ آرزوي TED.

Well, it's not my TED wish; it's our wish, as you've already gathered.

البته، اين آرزوي من نيست؛ آرزوي ماست چون شماها هم ملحق شديد.

And our wish has two parts:

و آرزوي ما دو قسمت داره:

one is a dream and the other's a plan. OK.

يكيش يك روياست و ديگري يك برنامه است. بسيار خب.

Our TED dream is that the next Einstein will be African. (Applause)

روياي TED ما اينه كه اينشتين بعدي آفريقايي باشه. (تشويق)

In striving for the heights of creative genius,

برای دست یافتن به قله های نبوغِ خلاق،

we want to give thousands of people the motivation,

ما می خوایم به هزاران نفر انگیزه و

the encouragement and the courage

دلگرمی و شجاعت بدهیم

to obtain the high-level skills they need to help Africa.

تا مهارت های سطح بالایی که برای کمک به آفریقا نیاز دارند رو بدست بیاورند.

Among them will be not only brilliant scientists --

در بین اونها فقط دانشمندان نیستند-

I'm sure of that from what we've seen at AIMS --

از اون چیزی که در AIMS دیدم این رو مطمئنم-

they'll also be the African Gates, Brins and Pages of the future.

بلکه گیتز (موسس مایکروسافت)، برین و پیچ (موسسان گوگل) نیز آفریقایی خواهند بود.

Well, I said we also have a plan. And our plan is quite simple.

خب گفتم كه يك برنامه هم داريم. برنامه مون خيلي سر راسته.

AIMS is now a proven model.

AIMS الان يك مدل جواب پس داده است.

And what we need to do is to replicate it.

و كاري كه بايد بكنيم اينه كه بايد ازش كپي برداري كنيم.

We want to roll out 15 AIMS centers in the next five years, all over Africa.

ما مي خوايم در پنج سال آينده ١٥ مركز AIMS رو در سراسر آفريقا افتتاح كنيم.

Each will have a pan-African student body,

هر مركز اعضاي پان-آفريقايي خواهد داشت،

but specialize in a different area of science.

ولی در یک حیطه مشخص علم به صورت تخصصی کار خواهد کرد.

We want to use science to overcome the national and cultural barriers,

ما می خواهیم از علم برای غلبه بر موانع ملیتی و فرهنگی استفاده کنیم،

as it does at AIMS.

همان طور که در AIMS هم این طور هست.

And we want to add elements to the curriculum.

و ما می خواهیم بخش های دیگه ای هم به سرفصل دروس اضافه کنیم.

We want to add entrepreneurship and policy skills.

می خوایم کارآفرینی و مهارت های سیاست گذاری رو هم اضافه کنیم.

The expanded AIMS will be a coherent pan-African institution,

AIMS توسعه یافته یک موسسه منسجم کاملا آفریقایی خواهد بود،

and its graduates will form a powerful network,

و فارغ التحصیلان آن یک شبکه قوی رو شکل خواهند داد،

working together for peace and progress across the continent.

که با همدیگه برای صلح و پیشرفت در کل قاره کار خواهند کرد.

Over the last year,

در طول سال گذشته،

we've been visiting sites in Africa,

ما مکان های مختلفی در آفریقا را بازدید کردیم،

looking at potential sites for new AIMS centers.

و به دنبال مکان های بالقوه برای مراکز جدید AIMS بودیم.

And here are the ones we've selected.

و این مکان ها اونهایی هستند که انتخاب کردیم.

And each of these centers has a strong local team,

و هر کدام از این مراکز یک تیم قوی محلی خواهند داشت،

each is in a beautiful place, an interesting place,

هر کدام از اینها یک مکان زیبا و جذاب هستند،

which international lecturers will be happy to visit.

که اساتید بین المللی از دیدن اونها لذت خواهند برد.

And our partners across Africa are extremely enthusiastic about this.

و همکاران ما در آفریقا راجع به این موضوع بسیار هیجان زده هستند.

Everyone wants an AIMS center in their country.

همه می خواهند که یک مرکز AIMS در کشورشون داشته باشند.

And last November,

و نوامبر گذشته، کنفرانس همه وزرای علم و فناوری کشورهای آفریقایی

the conference of all the African ministers of science and technology,

و نوامبر گذشته، کنفرانس همه وزرای علم و فناوری کشورهای آفریقایی

held in Mombasa, called for a comprehensive plan to roll out AIMS.

که در مومباسا برگذار شد، دستور برنامه جامعی برای گسترش AIMS رو صادر کرد.

So we have political support right across the continent.

بنابراین ما حمایت سیاسی رو در سرتاسر قاره داریم.

It won't be easy.

این کار راحت نیست. در هر مرکز چالش های فراوانی هست.

At every site there will be huge challenges.

این کار راحت نیست. در هر مرکز چالش های فراوانی هست.

Local scientists must play leading roles

کارشناسان محلی باید نقش اساسی رو بازی کنند

and governments must be persuaded to buy in.

و دولت ها باید متقاعد باشند که حمایت کنند.

Conditions are very difficult,

شرایط خیلی سخت هست،

but we cannot afford to compromise on those principles which made AIMS work.

ولی ما نمی تونیم بر سر این اصولی که باعث نتیجه دادن AIMS شده اند کوتاه بیاییم.

And we summarize them this way:

و این اصول رو به این شکل خلاصه می کنیم:

the institutes have got to be relevant, innovative,

موسسات باید مرتبط باشند، نوآور،

cost-effective and high quality. Why?

اقتصادی و دارای کیفیت بالا. چرا؟

Because we want Africa to be rich.

چون می خواهیم که آفریقا غنی باشد.

Easy to remember the basic rules we need.

به این روش می توان این اصول رو به راحتی به خاطر سپرد.

So, just in ending, let me say the only people who can fix Africa

خب، برای پایان، بذارید بگم که تنها کسانی که می تونند آفریقا رو بسازند

are talented young Africans.

جوانان با استعداد آفریقایی هستند.

By unlocking and nurturing their creative potential,

با آزاد کردن و پروراندن پتانسیل خلاق اونها،

we can create a step change in Africa's future.

ما می تونیم یک تغییر عظیم در آینده آفریقا ایجاد کنیم.

Over time, they will contribute to African development

با گذشت زمان اونها به توسعه آفریقا

and to science in ways we can only imagine.

و به پیشرفت علم به گونه هایی کمک خواهند کرد که تنها به تصور خطور می کنند.

Thank you.

متشکرم.

(Applause)

(تشویق)