Help discover ancient ruins -- before it's too late | Sarah Parcak

Μετάφραση: Anastasia Gkika Επιμέλεια: Lucas Kaimaras

As an archaeologist,

Ως αρχαιολόγος,

I'm most often asked what my favorite discovery is.

συχνά με ρωτούν ποιά είναι η αγαπημένη μου ανακάλυψη.

The answer's easy:

Η απάντηση είναι εύκολη:

my husband, Greg.

ο άντρας μου, ο Γκρεγκ.

(Laughter)

(Γέλια)

We met in Egypt on my first dig.

Γνωριστήκαμε στην Αίγυπτο, στην πρώτη μου ανασκαφή.

It was my first lesson in finding unexpected, wonderful things.

Ήταν το πρώτο μου μάθημα στην ανακάλυψη απρόσμενων και υπέροχων πραγμάτων.

This began an incredible archaeological partnership.

Τότε ξεκίνησε μια μοναδική αρχαιολογική συνεργασία.

Years later, I proposed to him in front of our favorite pair statue

Έπειτα από χρόνια, του έκανα πρόταση γάμου μπροστά στο αγαπημένο μας ζευγάρι

of the Prince and Princess Rahotep and Nofret,

τον Πρίγκιπα και την Πριγκίπισσα Ραχοτέπ και Νόφρετ,

in the Cairo Museum,

στο Μουσείο του Καΐρου,

dating to 4,600 years ago.

που χρονολογείται στα 4.600 χρόνια πριν.

I thought if I was going to ask Greg to spend the rest of this life with me,

Εάν επρόκειτο να ζητήσω από τον Γκρεγκ να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του μαζί μου,

then I should ask him in front of two people

τότε έπρεπε να το κάνω μπροστά σε δύο ανθρώπους

who had pledged to be together for eternity.

που είχαν δεσμευθεί να είναι μαζί έως την αιωνιότητα.

Αυτά τα σύμβολα διαρκούν διότι όταν τα κοιτάμε

These symbols endure because when we look at them,

we're looking at mirrors.

κοιτάμε σε καθρέφτες.

They are powerful reminders

Μας υπενθυμίζουν έντονα

that our common humanity has not changed.

ότι η ανθρωπότητα δεν έχει αλλάξει.

The thrill of archaeological discovery is as powerful as love,

Η έξαψη της αρχαιολογικής ανακάλυψης είναι τόσο έντονη όσο ο έρωτας,

γιατί η αρχαία ιστορία είναι η πιο θελκτική ερωμένη.

because ancient history is the most seductive mistress imaginable.

Many archaeologists have devoted their lives

Πολλοί αρχαιολόγοι έχουν αφιερώσει τις ζωές τους

to unraveling the mysteries of the past

στην αποκάλυψη των μυστηρίων του παρελθόντος

under hot suns

κάτω από τον καυτό ήλιο,

and Arctic winds

στους αρκτικούς ανέμους,

and in dense rainforests.

και μέσα σε πυκνά τροπικά δάση.

Many seek.

Πολλοί ψάχνουν.

Some discover.

Μερικοί ανακαλύπτουν.

Όλοι προσεύχονται στον βωμό της πιθανότητας

All worship at the temple of possibility

that one discovery might change history.

ότι μια ανακάλυψη θα αλλάξει την ιστορία.

On my first day in Egypt, I worked at a site

Την πρώτη μου μέρα στην Αίγυπτο, δούλεψα σε μια τοποθεσία

in the Northeast Egyptian Delta called Mendes, dating to 4,200 years ago,

στα ΒΑ του Δέλτα που ονομάζεται Μένδη και χρονολογείται 4.200 χρόνια πριν,

in a cemetery.

σε ένα νεκροταφείο.

That's a picture of me --

Αυτή είμαι εγώ -

είμαι απλά ευτυχισμένη.

I'm just in my bliss.

On the dig, surrounded by emerald green rice paddies,

Στο σημείο ανασκαφής, περιβαλλόμενο από σμαραγδένιους ορυζώνες,

I discovered an intact pot.

ανακάλυψα ένα άθικτο αγγείο.

Flipping it over,

Όταν το αναποδογύρισα

I discovered a human thumbprint left by whoever made the vessel.

ανακάλυψα ένα ανθρώπινο αποτύπωμα από τον δημιουργό του αγγείου.

For a moment, time stood still.

Για μια στιγμή ο χρόνος σταμάτησε.

I didn't know where I was.

Δεν ήξερα πού ήμουν.

It was because at that moment I realized,

Κι αυτό γιατί εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα

when we dig,

πως όταν σκάβουμε,

we're digging for people,

σκάβουμε για ανθρώπους,

not things.

όχι για πράγματα.

Never are we so present as when we are in the midst of the great past.

Ποτέ δεν είμαστε τόσο παρόντες, όσο όταν είμαστε μέσα στο λαμπρό παρελθόν.

I can't tell you how many times I've stood in front of the Pyramids of Giza,

Δεν μπορώ να περιγράψω πόσες φορές έχω σταθεί μπροστά στις πυραμίδες της Γκίζας

and they leave me speechless.

και με έχουν αφήσει άφωνη.

I feel like the luckiest person in the world.

Νοιώθω ο πιο τυχερός άνθρωπος του κόσμου.

They're a monument to our human brilliance and everything that is possible.

Πρόκειται για μνημεία της ανθρώπινης ιδιοφυΐας μας και καθετί δυνατού.

Many cannot process their brilliance as human --

Πολλοί δεν μπορούν να συλλάβουν την ανθρώπινη ιδιοφυΐα -

they think aliens built them.

πιστεύουν ότι τις έκτισαν εξωγήινοι.

Όμως αυτό είναι αστείο.

But this is ridiculous.

All you need to do is get up close and personal,

Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να πλησιάσεις αρκετά

and see the hidden hand of man

και θα δεις κρυμμένο το ανθρώπινο χέρι

in the chisel marks left by the tools that built them.

επάνω στα σημάδια των σμιλών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή τους.

The Great Pyramid of Giza was built one stone at a time

Η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας χτίστηκε με μία πέτρα τη φορά,

with 2.3 million blocks,

από 2,3 εκατομμύρια ογκόλιθους,

with incredible bureaucratic efficiency.

με εξαιρετική γραφειοκρατική ακρίβεια.

It is not the pyramids that stand the test of time;

Δεν είναι οι πυραμίδες που αντέχουν στο χρόνο,

it is human ingenuity.

είναι η ανθρώπινη εφευρετικότητα.

That is our shared human brilliance.

Αυτή είναι η κοινή μας ανθρώπινη ιδιοφυΐα.

History may be cyclical,

Η ιστορία μπορεί να είναι κυκλική,

but we are singular.

αλλά εμείς είμαστε μοναδικοί.

I love what I do,

Αγαπάω αυτό που κάνω

διότι έμαθα πως δεν έχουμε αλλάξει.

because I learn that we haven't changed.

I get to read about mother-in-law jokes from Mesopotamia

Έχω την ευκαιρία να διαβάζω ανέκδοτα για πεθερές από τη Μεσοποταμία

from 3,500 years ago.

χρονολογούμενα 3.500 χρόνια πριν.

(Laughter)

(Γέλια)

I get to hear about neighbors cursing each other

Ακούω για γείτονες που βρίζονται

from 4,600 years ago in Egypt.

πριν από 4.600 χρόνια στην Αίγυπτο.

And my absolute favorite, from 3,300 years ago in Luxor:

Το αγαπημένο μου όμως προέρχεται από το Λούξορ πριν από 3.300 χρόνια πριν:

an inscription that describes schoolboys who cut class to go drinking.

μια επιγραφή που περιγράφει σχολιαρόπαιδα που έκαναν κοπάνα και πήγαν να πιουν.

(Laughter)

(Γέλια)

Kids these days.

Οι νέοι εκείνες τις μέρες!

(Laughter)

(Γέλια)

I get to see the most incredible architecture,

Έχω την ευκαιρία να δω την πιο απίστευτη αρχιτεκτονική,

see stunning sculptures --

τα πιο εκπληκτικά γλυπτά

-δηλαδή αυτή είναι ουσιαστικά μια σέλφι πάνω σε πέτρα-

I mean, this is basically a selfie in stone --

and see that we've always rocked serious bling.

και ότι πάντα φτιάχναμε φανταχτερά κοσμήματα.

Ακόμη, ποστάραμε σε τοίχους

And also, we've been posting on walls

και έχουμε εμμονή με τις γάτες -

and obsessing about cats --

(Laughter)

(Γέλια)

εδώ και χιλιάδες χρόνια.

for thousands of years.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Archaeologists are the cultural memory preservers

Οι αρχαιολόγοι είναι οι συντηρητές της πολιτιστικής μνήμης

and the spokespeople

και οι εκπρόσωποι

for the billions of people and the thousands of cultures

των δισεκατομμυρίων ανθρώπων και των χιλιάδων πολιτισμών

που υπήρξαν πριν από εμάς.

that came before us.

Good science, imagination and a leap of faith

Σωστή επιστήμη, φαντασία και λίγη πίστη

are the trifecta we use to raise the dead.

είναι η συνταγή της επιτυχίας για να αναστήσουμε τους νεκρούς.

In the last year,

Τον περασμένο χρόνο

archaeologists have made incredible discoveries, including:

οι αρχαιολόγοι έκαναν εξαιρετικές ανακαλύψεις, μεταξύ των οποίων:

έναν νέο πρόγονό μας στη Νότιο Αφρική,

new human ancestors from South Africa;

tools from 3.3 million years ago --

εργαλεία ηλικίας 3,3 εκατομμυρίων χρόνων

these are the oldest tools ever discovered --

-είναι για τα παλαιότερα ποτέ εργαλεία-

in Kenya.

στην Κένυα.

And this, from a series of medical implements found

Και αυτό, από μια σειρά ιατρικών εργαλείων που βρέθηκαν

from Blackbeard's ship from 1718.

στο πλοίο του Μαυρογένη από το 1718.

What you're looking at is a medical tool used to treat syphilis.

Αυτό που βλέπετε είναι ένα ιατρικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της σύφιλης.

Ouch!

Άουτς!

(Laughter)

(Γέλια)

For each of these,

Για κάθε μία από αυτές,

there are thousands of other incredibly important discoveries

υπάρχουν άλλες χιλιάδες εξαιρετικά σημαντικές ανακαλύψεις

made by my colleagues,

που έγιναν από συναδέλφους μου

that do not make headlines.

αλλά δεν έγιναν πρωτοσέλιδα.

However, I believe that the most important thing we do as archaeologists

Ωστόσο πιστεύω πως το σημαντικότερο πράγμα που κάνουμε ως αρχαιολόγοι

is acknowledge that past people existed

είναι η αναγνώριση ότι οι άνθρωποι του παρελθόντος υπήρξαν

and lived lives worth learning about.

και είχαν ζωές άξιες της προσοχής μας.

Can you even imagine what the world would be like today

Μπορείται να φανταστείτε πώς θα ήταν ο κόσμος σήμερα

εάν αναγνωρίζαμε με αυτόν τον τρόπο όλες τις ανθρώπινες υπάρξεις;

if we acknowledged all human beings in this way?

So, on a dig, we have a challenge:

Σε κάθε ανασκαφή λοιπόν έχουμε μια πρόκληση:

it often looks like this.

συχνά μοιάζει κάπως έτσι.

You can't see anything.

Δεν μπορείς να δεις τίποτα.

Where are we going to start digging?

Από πού θα αρχίσουμε να σκάβουμε;

This is from a site south of Cairo.

Αυτό είναι νότια του Καΐρου.

Let's have a look from space.

Ας ρίξουμε μια ματιά από το διάστημα.

Again, you can't really see much.

Και πάλι, δεν μπορείτε να δείτε πολλά.

What you're looking at is a WorldView-3 satellite image,

Αυτό που βλέπετε είμαι μια εικόνα του δορυφόρου WorldView-3

which has a .3 meter resolution.

ο οποίος έχει ανάλυση 0,3 μέτρων,

That's 10 inches.

δηλαδή 10 ίντσες.

This means that you can zoom in from 400 miles in space

Αυτό σημαίνει πως μπορείτε να ζουμάρετε από απόσταση 400 μιλίων από το διάστημα

and see your tablets.

και να δείτε τις ταμπλέτες σας.

How do I know about this?

Πώς το γνωρίζω αυτό;

It's because I'm a space archaeologist.

Το γνωρίζω γιατί είμαι αρχαιολόγος του διαστήματος.

Να το επαναλάβω.

Let me repeat that.

I am a space archaeologist.

Είμαι αρχαιολόγος του διαστήματος.

This means --

Αυτό σημαίνει -

(Applause)

Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)

Thank you.

This means I use satellite images and process them using algorithms,

Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιώ δορυφορικές εικόνες που επεξεργάζομαι με αλγόριθμους

and look at subtle differences in the light spectrum

και ψάχνω για ανεπαίσθητες διαφορές στο φάσμα του φωτός

that indicate buried things under the ground

το οποίο υποδεικνύει θαμμένα αντικείμενα

that I get to go excavate and survey.

που θα πάω να ανασκάψω και να ερευνήσω.

By the way --

Παρεμπιπτόντως -

NASA has a Space Archaeology program,

η ΝΑΣΑ έχει τμήμα διαστημικής αρχαιολογίας

οπότε είναι πραγματική δουλειά.

so it's a real job.

(Laughter)

(Γέλια)

So, let's have a look again.

Οπότε ας ξανακοιτάξουμε.

We're back at the site just south of Cairo.

Επιστρέφουμε στην τοποθεσία νότια του Καΐρου.

You can't see anything.

Δεν μπορείτε να δείτε τίποτα.

Keep your eye on the red rectangle.

Κρατήστε το βλέμμα σας στο κόκκινο ορθογώνιο.

When we process the image using algorithms --

Όταν επεξεργαστούμε την εικόνα με αλγορίθμους

think like a space-based CAT scan --

-σκεφτείτε έναν αξονικό τομογράφο στο διάστημα-

this is what you see.

θα δείτε αυτό.

This rectilinear form is an ancient tomb

Το ορθογώνιο σχήμα είναι ένας αρχαίος τάφος

that is previously unknown and unexcavated,

έως τώρα άγνωστος κι ο οποίος δεν έχει ανασκαφεί

and you all are the first people to see it in thousands of years.

κι εσείς είστε οι πρώτοι που τον βλέπετε μετά από χιλιάδες χρόνια.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

I believe we have barely scratched the surface

Πιστεύω πως είμαστε ακόμη στην αρχή

in terms of what's left to discover.

σχετικά με το τι έχουμε ακόμη να ανακαλύψουμε.

In the Egyptian Delta alone,

Στο Δέλτα της Αιγύπτου μόνο

we've excavated less than one-1000th of one percent

έχουμε ανασκάψει λιγότερο από ένα χιλιοστό του 1%

of the total volume of Egyptian sites.

του συνόλου των αιγυπτιακών τοποθεσιών.

When you add to that the thousands of other sites

Όταν προσθέσεις τις χιλιάδες άλλες τοποθεσίες

my team and I have discovered,

που η ομάδα μου κι εγώ έχουμε ανακαλύψει,

what we thought we knew pales in comparison

αυτό που πιστεύαμε ότι ξέραμε ξεθωριάζει σε σύγκριση

to what we have left to discover.

με ό,τι έχει μείνει προς ανακάλυψη.

When you look at the incredible work

Όταν παρατηρείς την υπέροχη δουλειά

that my colleagues are doing all around the world

που οι συνάδελφοί μου κάνουν παγκοσμίως

and what they're finding,

και αυτά που ανακαλύπτουν,

I believe that there are millions of undiscovered archaeological sites

νομίζω πως υπάρχουν εκατομμύρια τοποθεσίες που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμη.

left to find.

Discovering them will do nothing less

Η ανακάλυψή τους απλώς

than unlock the full potential of our existence.

θα ξεκλειδώσει τις πλήρεις δυνατότητες της ύπαρξής μας.

But we have a challenge.

Έχουμε όμως μια πρόκληση.

Το περασμένο έτος

Over the last year,

we've seen horrible headlines

διαβάσαμε άσχημα πρωτοσέλιδα

of incredible destruction going on to archaeological sites,

για ανείπωτες καταστροφές σε αρχαιολογικές τοποθεσίες

and massive looting by people like ISIL.

και τεράστιες συλήσεις από ανθρώπους όπως το ISIS.

ISIL has destroyed temples at Palmyra.

Το ISIS κατέστρεψε ναούς στην Παλμύρα.

Ποιος ανατινάζει έναν ναό;

Who blows up a temple?

They've destroyed the Tomb of Jonah.

Κατέστρεψαν τον τάφο του Ιωνά.

And we've seen looting at sites so rampant,

Έχουμε δει να λεηλατούν τάφους τόσο ανεξέλεγκτα

it looks like craters of the moon.

που μοιάζουν με κρατήρες του φεγγαριού.

Knowing ISIL's desire to destroy modern human lives,

Γνωρίζοντας ότι επιθυμία του ISIS είναι να καταστρέψει τις ζωές των ανθρώπων,

it's a natural extension for them to destroy cultural identity as well.

είναι αναμενόμενο να θέλουν να αφανίσουν και την πολιτισμική ταυτότητα.

Countless invading armies have done the same throughout history.

Αναρίθμητοι στρατοί έχουν κάνει το ίδιο στην πορεία της ιστορίας.

We know that ISIL is profiting from the looting of sites,

Ξέρουμε ότι το ISIS έχει κέρδος από τις συλήσεις

but we don't know the scale.

αλλά δεν ξέρουμε σε τι βαθμό.

This means that any object purchased on the market today

Αυτό σημαίνει πως οποιοδήποτε αντικείμενο

που αγοράζεται από τη Μέση Ανατολή

from the Middle East

could potentially be funding terrorism.

είναι δυνατό να χρηματοδοτεί την τρομοκρατία.

When a site is looted,

Όταν μια τοποθεσία συλείται,

it's as if a puzzle already missing 90 percent of it pieces

είναι όπως ένα παζλ που ήδη του λείπει το 90% των κομματιών του

has had the rest obscured beyond recognition.

να έχει τα υπόλοιπα εντελώς δυσανάγνωστα.

This is ancient identity theft writ large.

Πρόκειται για καταστροφή τεραστίων διαστάσεων.

We know that there are two kinds of looting going on:

Ξέρουμε ότι υπάρχουν δύο είδη συλήσεων:

συλήσεις από εγκληματίες όπως το ISIS,

looting by criminal elements like ISIL,

and then more local looting by those that are desperate for money.

και συλήσεις τοπικού επιπέδου από ανθρώπους απεγνωσμένους για χρήματα.

We would all do the same to feed our families;

Όλοι θα κάναμε το ίδιο πράγμα για να ταΐσουμε τις οικογένειές μας.

I don't blame the local looters.

Δεν κατηγορώ τους ντόπιους συλητές.

I blame the middlemen, the unethical traffickers

Κατηγορώ τους μεσάζοντες, τους ανήθικους λαθρεμπόρους,

and an international art market

και τη διεθνή αγορά έργων τέχνης

that exploits often ambiguous or even completely nonexistent laws.

που συχνά εκμεταλλεύεται αμφίβολους ή ακόμη και ανύπαρκτους νόμους.

We know looting is going on on a global scale and it's increasing,

Ξέρουμε ότι οι συλήσεις υφίστανται σε παγκόσμιο επίπεδο και αυξάνονται,

but presently we don't have any tools to stop it.

όμως προς το παρόν δεν έχουμε τα μέσα να τις σταματήσουμε.

This is beginning to change.

Αυτό αρχίζει να αλλάζει.

My team and I have just completed a study looking at looting in Egypt.

Η ομάδα μου κι εγώ μόλις ολοκληρώσαμε μια έρευνα συλήσεων στην Αίγυπτο.

We looked at open-source data

Κοιτάξαμε διαθέσιμα δεδομένα

and mapped the entirety of looting across Egypt

και χαρτογραφήσαμε όλες τις λεηλασίες αρχαίων μνημείων της Αιγύπτου

from 2002 to 2013.

από το 2002 έως το 2013.

We found evidence of looting and site destruction at 267 sites,

Ανακαλύψαμε ίχνη συλήσεων και καταστροφής τοποθεσιών σε 267 μέρη

and mapped over 200,000 looting pits.

και καταγράψαμε πάνω από 200.000 λάκκους συλήσεων.

It's astonishing.

Είναι φοβερό.

And putting that data together --

Συνθέτοντας τα δεδομένα -

you can see the looting pits marked here.

μπορείτε να δείτε τους λάκκους εδώ.

At one site, the looting got bad from 2009, 2011, 2012 --

Σε μια τοποθεσία οι συλήσεις χειροτέρεψαν από το 2009, 2011, 2012 -

hundreds and hundreds of pits.

εκατοντάδες λάκκοι.

Putting all the data together,

Συνθέτοντας τα δεδομένα,

ανακαλύψαμε ότι αντίθετα με την επικρατούσα αντίληψη,

what we found is that, contrary to popular opinion,

looting did not start to get worse in Egypt in 2011 after the Arab Spring,

οι συλήσεις στην Αίγυπτο δεν χειροτέρεψαν το 2011 με την Αραβική Άνοιξη

but in 2009, after the global recession.

αλλά το 2009, μετά την παγκόσμια κρίση.

Thus, we've shown with big data

Δείξαμε έτσι με μεγάλα δεδομένα

ότι η σύληση είναι κατά βάση ένα θέμα οικονομικό.

that looting is fundamentally an economic issue.

If we do nothing to stop the problem,

Εάν δεν κάνουμε κάτι για να σταματήσουμε το πρόβλημα,

all of Egypt's sites will be affected by looting by 2040.

όλες οι τοποθεσίες της Αιγύπτου θα υποστούν συλήσεις μέχρι το 2040.

Thus, we are at a tipping point.

Βρισκόμαστε λοιπόν σε ένα κρίσιμο σημείο.

We are the generation with all the tools and all the technologies

Είμαστε η γενιά με όλα τα μέσα και την τεχνολογία

to stop looting,

για να σταματήσουμε τις συλήσεις όμως δεν κινούμαστε γρήγορα.

but we're not working fast enough.

Sometimes an archaeological site can surprise you with its resilience.

Ορισμένες φορές μια αρχαιολογική τοποθεσία εκπλήσσει με την ανθεκτικότητά της.

I am just back from the field,

Μόλις επέστρεψα από το πεδίο εργασίας

where I co-led a joint mission with Egypt's Ministry of Antiquities

όπου συνδιευθύνω μια ομαδική αποστολή με το Υπουργείο Αρχαιοτήτων Αιγύπτου

at a site called Lisht.

σε μια τοποθεσία με το όνομα Λιστ.

This site dates to the Middle Kingdom of Egypt between 2,000 and 1,750 BC.

Χρονολογείται στο Μέσο Βασίλειο,

μεταξύ των 2.000-1.750 π.Χ.

The Middle Kingdom was Ancient Egypt's Renaissance period.

Το Μέσο Βασίλειο ήταν η Αναγέννηση της αρχαίας Αιγύπτου.

Έπειτα από μια περίοδο έντονων εσωτερικών διαμαχών και περιβαλλοντικών προκλήσεων

After a time of intense internal strife and environmental challenges,

η Αίγυπτος ανέκαμψε

Egypt rebounded

with an incredible resurgence of art, architecture and literature.

με μια μοναδική αναζωπύρωση της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και της λογοτεχνίας.

It's a favorite period of time to study in Egypt,

Είναι η αγαπημένη μου περίοδος

because it teaches us so much about how we can survive and thrive

διότι μας διδάσκει τόσα πολλά

σχετικά με το πώς να επιβιώσουμε και να ευημερήσουμε

after great disasters.

μετά από μεγάλες καταστροφές.

Now at this site, we had already mapped countless looting pits.

Σ' αυτήν την τοποθεσία είχαμε ήδη καταγράψει αμέτρητους λάκκους.

Lisht is a royal site;

Είναι βασιλική τοποθεσία. Χιλιάδες άνθρωποι θα έχουν θαφτεί εκεί

there would have been thousands of people buried there

που έζησαν και δούλεψαν στην αυλή του Φαραώ.

who lived and worked at the court of Pharaoh.

Μπορείτε να δείτε το πριν και το μετά. Βλέπετε πολλούς λάκκους.

You can see this before and after; you see dozens of looting pits.

North Lisht.

Βόρειο Λιστ.

This is in South Lisht, before and after.

Αυτό είναι το νότιο Λίστ, πριν και μετά.

When we first visited the site,

Όταν το πρωτοεπισκεφθήκαμε

we could see the tombs of many high-ranking officials

μπορούσαμε να δούμε τους τάφους πολλών υψηλών αξιωματούχων

that had been looted.

που είχαν συληθεί.

Let me put into perspective for you what was taken.

Θα σας βοηθήσω να καταλάβετε τις διαστάσεις του θέματος.

Imagine a two meter by two meter area full of coffins, jewelry

Φανταστείτε ένα χώρο δύο επί δύο γεμάτο με φέρετρα, κοσμήματα,

και φανταστικά αγάλματα.

and incredible statuary.

Multiply that times over a thousand.

Πολλαπλασιάστε τα επί χίλια.

That's what was taken.

Αυτή είναι η ποσότητα των κλοπιμαίων.

So, when we started work,

Όταν αρχίσαμε τη δουλειά

my Egyptian co-director, Mohamed Youssef, approached me and said,

ο Αιγύπτιος συνάδελφός μου, Μοχάμεντ Γιούσεφ, πλησίασε και μου είπε

"We must work at this one particular tomb.

«Πρέπει να δουλέψουμε σ' έναν συγκεκριμένο τάφο.

It's been attacked by looters.

Λεηλατείται συνεχώς.

If we don't do anything, they'll be back."

Εάν δεν κάνουμε κάτι θα επιστρέψουν».

Of course I agreed, but I didn't think we'd find anything.

Φυσικά και συμφώνησα, όμως δεν πίστευα ότι θα βρίσκαμε κάτι.

I thought the looters had stolen everything.

Πίστευα ότι τα είχαν κλέψει όλα.

What we started to find were the most incredible reliefs.

Αρχίσαμε να βρίσκουμε τα πιο υπέροχα ανάγλυφα.

Look at this painting -- it's just stunning.

Αυτό ο πίνακας είναι καταπληκτικός.

We started finding engraved inscriptions.

Αρχίσαμε να βρίσκουμε χαραγμένες επιγραφές

Ακόμη και τους τίτλους του νεκρού -

And even the titles of the tomb owner --

είχε τίτλους όπως «Επόπτης του Στρατού»,

he had titles like, "Overseer of the Army,"

"Overseer of the Treasury."

«Επόπτης του Θησαυρού».

I began to have hope.

Οι ελπίδες μου αναπτερώθηκαν.

Maybe, just maybe we would find his name.

Ίσως να ανακαλύπταμε και το όνομά του.

For the ancient Egyptians, having their name last for eternity

Για τους αρχαίους Αιγυπτίους, το να διατηρήσουν το όνομά τους αιώνια

was their goal.

ήταν ο στόχος τους.

And then one day,

Έπειτα μια μέρα,

this appeared.

εμφανίστηκε αυτό.

This is the name of the tomb owner: Intef.

Αυτό είναι το όνομα του νεκρού: Ίντεφ.

Μπορείτε να το δείτε γραμμένο εδώ σε ιερογλυφικά.

You can see it written out here, in hieroglyphs.

Working together with my Egyptian team,

Δουλεύοντας μαζί με την ομάδα μου

we had restored someone's name from 3,900 years ago.

αποκαταστήσαμε το όνομα κάποιου που έζησε πριν από 3.900 χρόνια.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Working together with my Egyptian colleagues,

Μαζί με τους Αιγύπτιους συναδέλφους μου

we celebrated this moment of shared discovery.

γιορτάσαμε αυτήν την κοινή ανακάλυψη.

Αυτό που κάναμε ήταν σωστό και αληθινό.

What we were doing together was right and true.

We found this incredible false door, mostly intact.

Βρήκαμε αυτήν την ψεύτικη πόρτα, σχεδόν άθικτη.

On it we read about Intef and his inscriptions.

Επάνω της διαβάζουμε για τον Ίντεφ και τις επιγραφές του.

You can actually even see him seated here.

Μπορείτε βασικά να τον δείτε καθισμένο εδώ.

What I realized is that everything I had assumed about looted sites

Συνειδητοποίησα πως ό,τι πίστευα για τις συλημένες τοποθεσίες

had been proven wrong.

ήταν λάθος.

Every day on site we worked together with 70 Egyptians

Κάθε μέρα εκεί δουλέψαμε μαζί με 70 Αιγύπτιους

as colleagues and friends.

σαν συνάδελφοι και φίλοι.

In the face of so much hatred and ignorance

Μπροστά στο αμέτρητο μίσος και την άγνοια

against those in the Middle East,

αυτών απέναντι στη Μέση Ανατολή,

every moment on site felt like a protest for peace.

κάθε μέρα σ' εκείνο το μέρος έμοιαζε με διαμαρτυρία για ειρήνη.

When you work with those that don't look like you,

Όταν δουλεύεις με ανθρώπους που δεν σου μοιάζουν,

or think like you, or speak like you,

που δεν σκέφτονται ή μιλούν όπως εσύ,

your shared mission of archaeological discovery

η κοινή αποστολή για αρχαιολογική ανακάλυψη

erases all superficial differences.

διαγράφει όλες τις επιφανειακές διαφορές.

What I learned this season

Αυτό που έμαθα αυτήν τη σεζόν

is that archaeology isn't about what you find.

είναι ότι η αρχαιολογία δεν έχει να κάνει με το τι βρίσκεις.

It's about what you can prove possible.

Έχει να κάνει με το τι μπορείς να καταστήσεις δυνατό.

Sometimes when you travel, you end up finding long-lost family --

Συχνά όταν ταξιδεύεις, βρίσκεις τη χαμένη οικογένειά σου -

not those with whom you share genes,

όχι την οικογένεια με κοινά γονίδια

but a shared entry in the book of life.

αλλά με κοινή εγγραφή στο βιβλίο της ζωής.

This is Omer Farrouk, my brother.

Αυτός είναι ο Ομέρ Φαρούκ, ο αδελφός μου.

Omer's a Gufti from a village just North of Luxor, called Guft.

O Ομέρ είναι Γκούφτι από ένα χωριό βόρεια του Λούξορ, που λέγεται Γκουφτ.

Guftis are part of a celebrated tradition in Egyptology.

Οι Γκούφτι έχουν μια περίφημη παράδοση στην Αιγυπτιολογία.

They help with digging and work crew organization.

Βοηθούν στο σκάψιμο και την οργάνωση του εργατικού δυναμικού.

Omer is my COO and CFO.

Ο Ομέρ διαχειριζόταν τα οικονομικά και τα λειτουργικά.

I simply couldn't do work without him.

Δεν θα μπορούσα να δουλέψω χωρίς αυτόν.

One day many years ago, when I was a young graduate student

Μια μέρα πριν από πολλά χρόνια, όταν ήμουν νέα φοιτήτρια

and Omer was a young Gufti who couldn't speak much English,

κι ο Ομέρ ήταν ένας νέος Γκούφτι που δεν ήξερε καλά Αγγλικά,

we learned, completely randomly,

μάθαμε εντελώς τυχαία

that we were born in the same year,

ότι γεννηθήκαμε την ίδια χρονιά,

the same month

τον ίδιο μήνα,

and the same day, six hours apart.

και την ίδια μέρα, με έξι ώρες διαφορά.

Twins.

Δίδυμοι.

(Laughter)

(Γέλια)

Separated by an ocean, but forever connected

Χωρισμένοι από τον ωκεανό αλλά ενωμένοι για πάντα

for Ancient Egypt is our mother.

γιατί η αρχαία Αίγυπτος είναι η μητέρα μας.

I knew then we'd always work together --

Ήξερα ότι θα δουλεύαμε για πάντα μαζί -

not in my brain,

όχι στο μυαλό μου,

but in the part of your soul that knows not everything can be explained.

αλλά στο μέρος εκείνο της ψυχής που ξέρει ότι δεν μπορεί να υπάρξει εξήγηση για όλα.

(Arabic) Omer by brother,

(Αραβικά) Ομέρ, αδερφέ μου,

I will always love you.

θα σε αγαπώ για πάντα.

(English) Omer my brother, I will always love you.

(Αγγλικά) Ομέρ, αδερφέ μου, θα σε αγαπώ για πάντα.

So, just before my first dig in Egypt,

Πριν από την πρώτη μου ανασκαφή στην Αίγυπτο,

my mentor, the very famous Egyptologist Professor William Kelly Simpson,

ο μέντοράς μου, ο διάσημος Αιγυπτιολόγος καθηγητής Γουίλιαμ Κέλι Σίμπσον,

με φώναξε στο γραφείο του.

called me into his office.

He handed me a check for $2,000,

Μου έδωσε μια επιταγή 2.000 δολαρίων

and said, "This is to cover your expenses.

και μου είπε, «Αυτά είναι για τα έξοδά σου.

Have a glorious adventure this summer.

Να έχεις μια υπέροχη εμπειρία αυτό το καλοκαίρι.

Someday you will do this for someone else."

Κάποια μέρα θα κάνεις το ίδιο για κάποιον άλλον».

Thus, my TED Prize wish is partial payback, plus interest --

Έτσι η επιθυμία μου για το Βραβείο TED, είναι μια ανταπόδοση με τόκο -

(Laughter)

(Γέλια)

for a great human being's generosity and kindness.

της γενναιοδωρίας και της καλοσύνης ενός εξαιρετικού ανθρώπου.

So, my wish.

Η επιθυμία μου λοιπόν.

I wish for us to discover the millions of unknown archaeological sites

Επιθυμώ να ανακαλύψουμε τις εκατομμύρια άγνωστες αρχαιολογικές θέσεις

around the world.

σε όλον τον κόσμο.

By creating a 21st-century army of global explorers,

Δημιουργώντας έναν στρατό, του 21ου αιώνα, από παγκόσμιους εξερευνητές

we'll find and protect the world's hidden heritage,

θα βρούμε και θα προστατεύσουμε την κρυμμένη κληρονομιά του κόσμου

which contains clues to humankind's collective resilience

που περιλαμβάνει στοιχεία για το ανθρώπινο συλλογικό σθένος

and creativity.

και τη δημιουργικότητα.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

So how are we going to do this?

Πώς θα το κάνουμε αυτό;

We are going to build with the TED Prize money

Θα κατασκευάσουμε με τα λεφτά από το Βραβείο TED

an online, crowdsource, citizen science platform

μια διαδικτυακή πλατφόρμα για ερασιτέχνες επιστήμονες

to allow anyone in the world to engage with discovering

επιτρέποντας έτσι σε οποιονδήποτε στον κόσμο

να ασχοληθεί με την ανακάλυψη αρχαιολογικών τοποθεσιών.

archaeological sites.

There are only a couple hundred of us space archaeologists around the world.

Είμαστε μόνο μερικές εκατοντάδες αρχαιολόγοι του διαστήματος στον κόσμο.

Είναι όνειρό μου να κάνω τον κόσμο

It is my dream to engage the world

να μας βοηθήσει να βρούμε θέσεις και να τις προστατεύσουμε.

with helping to find sites and protect them.

What you'll do is sign in, create a username --

Συνδέεστε, δημιουργείτε ένα όνομα -

σημείωση, αυτό ήδη υπάρχει.

note that this particular username is already taken.

(Γέλια)

(Laughter)

You'll take a tutorial and you'll start work.

Θα δείτε τις οδηγίες και θα αρχίσετε.

I want to note at the outset

Θέλω να τονίσω αρχικά

that in no way will be sharing GPS data or mapping data for sites.

ότι σε καμία περίπτωση δεν θα μοιραζόμαστε δεδομένα GPS ή τοποθεσίας .

We want to treat them like human patient data,

Θέλουμε να τα χειριστούμε όπως τα στοιχεία ενός ασθενή,

and not reveal their locations.

κι όχι να αποκαλύψουμε την τοποθεσία τους.

You'll then be dealt a card from a deck -- 20 x 20 meters or 30 x 30 meters,

Έπειτα θα σας ανατεθεί μια περιοχή 20x20 ή 30x30 μέτρα,

and you'll be looking for features.

και θα ψάχνετε για χαρακτηριστικά.

My team and I will have batch-processed

Η ομάδα μου κι εγώ θα έχουμε επεξεργαστεί ομαδικά

large amounts of satellite data using algorithms

έναν μεγάλο αριθμό δεδομένων μέσω αλγορίθμων

in order for you to find things,

για να μπορέσετε να βρείτε πράγματα,

so you'll be doing really good science.

έτσι θα κάνετε πολύ καλή επιστήμη.

You'll then be starting to look.

Έπειτα θα αρχίσετε να ψάχνετε.

What do you see? Do you see a temple?

Τι βλέπετε; Έναν ναό;

Do you see a tomb? Do you see a pyramid?

Έναν τάφο; Μια πυραμίδα;

Do you see any potential site damage or site looting?

Βλέπετε κάποια κατεστραμμένη ή συλημένη τοποθεσία;

You'll then begin to mark what's there.

Μετά θα σημειώσετε ό,τι υπάρχει εκεί.

And off to the side are always going to be rich examples

Στο πλάι θα υπάρχουν πάντα πλούσια παραδείγματα

of exactly what you're seeing, to help guide you.

του τι ακριβώς βλέπετε, ώστε να μπορέσετε να καθοδηγηθείτε.

All the data that you help us collect will be shared with vetted authorities,

Όσα δεδομένα συλλέξετε θα μοιραστούν με έμπειρες αρχές

and will help create a new global alarm system

και θα βοηθήσουν στη δημιουργία ενός παγκόσμιου συστήματος συναγερμού

to help protect sites.

για την προστασία αρχαιολογικών τοποθεσιών.

But it's not just going to stop there.

Δεν θα σταματήσει εκεί όμως.

All the archaeologists with whom we share your discoveries

Όλοι οι αρχαιολόγοι με τους οποίους θα μοιραστείτε τις ανακαλύψεις σας

will take you with them as they begin to excavate them,

θα σας πάρουν μαζί τους καθώς θα ξεκινούν ανασκαφές,

by using Periscope, Google Plus and social media.

χρησιμοποιώντας Periscope, Google Plus και τα κοινωνικά δίκτυα.

A hundred years ago, archaeology was for the rich.

100 χρόνια πριν η αρχαιολογία ήταν για τους πλούσιους.

Fifty years ago,

50 χρόνια πριν

ήταν για τους άντρες.

it was for men.

Now it's primarily for academics.

Τώρα είναι κυρίως για τους ακαδημαϊκούς.

Our goal is to democratize the process of archaeological discovery,

Σκοπός μας είναι να εκδημοκρατήσουμε τη διαδικασία της αρχαιολογικής ανακάλυψης

and allow anyone to participate.

και να επιτρέψουμε τη συμμετοχή όλων.

Ninety-four years ago,

94 χρόνια πριν

Howard Carter discovered the tomb of King Tut.

ο Χάουαρντ Κάρτερ ανακάλυψε τον τύμβο του βασιλιά Τουταγχαμών.

Who is the next Howard Carter?

Ποιος θα είναι ο επόμενος Χάουαρντ Κάρτερ;

It might be you.

Ίσως να είστε εσείς.

By creating this platform,

Δημιουργώντας αυτήν την πλατφόρμα

we will find the millions of places occupied by the billions of people

θα βρούμε τα εκατομμύρια μέρη όπου έζησαν δισεκατομμύρια άνθρωποι

that came before us.

πριν από εμάς.

If we want to answer the big questions about who we are

Εάν θέλουμε να απαντήσουμε το μεγάλο ερώτημα του ποιοι είμαστε

and where we've come from,

και από πού ήρθαμε,

η απάντηση δεν κρύβεται στις πυραμίδες και στα παλάτια,

the answers to those questions do not lie in pyramids or palaces,

but in the cities and villages of those that came before us.

αλλά στις πόλεις και στα χωριά αυτών που ήρθαν πριν από εμάς.

If we want to learn about the past,

Εάν θέλουμε να μάθουμε για το παρελθόν

it's time we inverted the pyramids.

είναι καιρός να αντιστρέψουμε τις πυραμίδες.

Η κατανόηση ότι το παρελθόν αξίζει να σωθεί

Acknowledging that the past is worth saving

means so much more.

σημαίνει πάρα πολλά.

It means that we're worth saving, too.

Σημαίνει ότι και εμείς αξίζει να σωθούμε.

And the greatest story ever told

Η πιο υπέροχη ιστορία που έχει ειπωθεί

is the story of our shared human journey.

είναι η ιστορία του κοινού μας ταξιδιού ως ανθρωπότητα.

But the only way we're going to be able to write it

Ο μόνος τρόπος όμως με τον οποίο μπορούμε να τη γράψουμε

is if we do it together.

είναι να τη γράψουμε μαζί.

Come with me.

Ελάτε μαζί μου.

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)