The psychology of inequality and political division | Keith Payne

Επιμέλεια: Vaia Katsarou

Πιθανότατα έχετε ακούσει

ότι η οικονομική ανισότητα είναι σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.

Ότι το πλουσιότερο 1/10 του 1% στις ΗΠΑ

You've probably heard by now

έχει τόσο πλούτο, όσο το υπόλοιπο 90% συνολικά.

that economic inequality is historically high,

Ότι οι οκτώ πλουσιότεροι στον κόσμο

that the wealthiest one-tenth of one percent in the United States

έχουν τόσο πλούτο,

have as much wealth as the bottom 90 percent combined,

όσο τα 3,5 δισεκατομμύρια των φτωχότερων κατοίκων του πλανήτη.

or that the wealthiest eight individuals in the world

Γνωρίζετε όμως ότι η οικονομική ανισότητα συνδέεται με μικρότερο προσδόκιμο ζωής,

have as much wealth

as the poorest 3.5 billion inhabitants of the planet.

λιγότερη ευτυχία,

υψηλότερη εγκληματικότητα

και κατάχρηση ναρκωτικών;

But did you know that economic inequality is associated with shorter lifespans,

Αυτά τα θεωρούμε προβλήματα της φτώχειας,

αλλά στις πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες,

less happiness,

more crime

τα κοινωνικά αυτά προβλήματα

and more drug abuse?

είναι, στην πραγματικότητα, πιο στενά συνδεδεμένα

Those sound like problems of poverty,

με την ανισότητα στα εισοδήματα,

but among wealthy, developed nations

παρά με το εισόδημα αυτό καθεαυτό.

those health and social problems

Αυτός είναι ο λόγος

are actually more tightly linked to inequality between incomes

που οι Η.Π.Α.,

η πλουσιότερη μεν, αλλά με τις μεγαλύτερες ανισότητες χώρα

than to absolute incomes.

τα πηγαίνει χειρότερα απ′ ό,τι οι άλλες ανεπτυγμένες χώρες.

And because of that,

the United States,

the wealthiest and the most unequal of nations,

Οι έρευνες δείχνουν ότι η πλειονότητα των Αμερικανών,

actually fares worse than all other developed countries.

-Δημοκράτες και Ρεπουμπλικανοί-,

θεωρούν ότι η ανισότητα είναι πολύ μεγάλη και θέλουν πιο ίσες αμοιβές.

Surveys show that large majorities of Americans,

Παρ′ όλα αυτά, φαίνεται να μην μπορούμε, ως κοινωνία, να βρούμε κοινό έδαφος,

both Democrats and Republicans,

believe inequality is too high and want more equal pay.

τη συναίνεση, ή την πολιτική θέληση για να κάνουμε κάτι γι′ αυτό.

And yet as a society, we don't seem to be able to find the common ground,

Επειδή τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς αυξάνεται ανισότητα

the consensus, the political will to do anything about it.

αυξάνεται και η πολιτική πόλωση.

Because, as inequality has risen in recent decades,

Θεωρούμε αυτούς που διαφωνούν μαζί μας ηλίθιους ή ανήθικους.

political polarization has risen along with it.

Σχεδόν οι μισοί από τους Δημοκράτες και τους Ρεπουμπλικανούς

θεωρούν ότι η άλλη πλευρά, όχι, απλώς, ότι κάνει λάθος,

We see those who disagree with us as idiots or as immoral.

αλλά αποτελεί απειλή για το έθνος.

Αυτή η εχθρότητα μας αποτρέπει από το να βρούμε κοινό έδαφος

Nearly half of Democrats and Republicans

now think that the other side is not just mistaken

να αλλάξουμε τα πράγματα.

but a threat to the nation.

Διδάσκω κοινωνική ψυχολογία στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας,

And that animosity prevents us from finding the common ground

και μελετώ τις συνέπειες της ανισότητας στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς μας.

to change things.

I'm a social psychology professor at the University of North Carolina,

Θα σας δείξω ότι δεν είναι, απλώς, μία ατυχής σύμπτωση

and I study the effects of inequality on people's thinking and behavior.

που η ανισότητα και η πολιτική πόλωση αυξάνονται μαζί.

I'm going to argue that it's not just an unfortunate coincidence

Υπάρχουν ψυχολογικοί λόγοι

που η ανισότητα οδηγεί σε πολιτική διάσταση απόψεων.

that inequality and political division have risen together.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν ψυχολογικά εργαλεία

There are good psychological reasons

να βελτιώσουμε και τα δύο ταυτόχρονα.

that inequality drives wedges in our politics.

Για να καταλάβουμε γιατί η ανισότητα είναι τόσο ισχυρή,

That means there are good psychological paths

θα πρέπει, πρώτα, να θυμηθούμε ότι συγκρίνουμε, συνεχώς, τους εαυτούς μας

to improve both at once.

με τους άλλους.

Και όταν το κάνουμε αυτό,

To understand why inequality is so powerful,

μας αρέσει πολύ να βγαίνουμε πρώτοι.

you have to first understand that we are constantly comparing ourselves

Το βρίσκουμε οδυνηρό να είμαστε τελευταίοι.

to other people,

Οι ψυχολόγοι ονομάζουν το φαινόμενο αυτό «καλύτερος από τον μέσο όρο».

and when we do that,

we really like to come out on top,

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι καλύτεροι από τον μέσο όρο,

and we find it painful to be on the bottom.

σε, σχεδόν, όλα όσα τους ενδιαφέρουν.

Psychologists call it the "better-than-average effect."

Πράγμα αδύνατον, γιατί αυτό ακριβώς, σημαίνει μέσος όρος.

Most people believe they're better than average

at just about anything they care about,

(Γέλια)

Αλλά έτσι αισθάνονται.

which isn't strictly possible, because that's just what average means.

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι πιο έξυπνοι από τον μέσο όρο,

πιο εργατικοί από τον μέσο όρο,

(Laughter)

και πιο κοινωνικοί.

But that's the way people feel.

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οδηγούν καλύτερα από τον μέσο όρο.

Most people think they're smarter than average,

harder working than average

(Γέλια)

Ακόμη και εάν, όπως έδειξε η έρευνα,

and more socially skilled.

βρίσκονται στο νοσοκομείο για ένα ατύχημα που προκάλεσαν αυτοί.

Most people think they're better drivers than average.

(Laughter)

(Γέλια)

That's true even if you do the study with a sample of people

Θέλουμε, λοιπόν, να νιώθουμε καλύτεροι από τον μέσο όρο,

currently hospitalized for a car accident that they caused.

και αν αντιληφθούμε το αντίθετο,

είναι μια οδυνηρή εμπειρία που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

(Laughter)

Την αντιμετωπίζουμε αλλάζοντας τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο.

So we really want to see ourselves as better than average,

and if we find out otherwise,

it's a painful experience that we have to cope with.

Για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί αυτό

οι συνεργάτες μου και εγώ κάναμε ένα πείραμα.

And we cope with it by shifting how we see the world.

Ζητήσαμε από τους συμμετέχοντες να τελειώσουν ένα έργο με αποφάσεις

To understand how this works,

και θα κέρδιζαν χρήματα.

Στην πραγματικότητα, όμως, όλοι θα έπαιρναν το ίδιο ποσό.

my collaborators and I ran an experiment.

We asked participants to complete a decision-making task to earn some money,

Τους χωρίσαμε, τυχαία, δε δύο ομάδες

και είπαμε στην μια ομάδα ότι τα πήγαν καλύτερα από τον μέσο όρο,

and in reality, everyone earned the same amount of money.

και στην άλλη ότι τα πήγαν χειρότερα από το μέσο όρο.

But we randomly divided them into two groups,

Έτσι, τώρα, έχουμε μία ομάδα που αισθάνεται πλουσιότερη

and we told one group that they had done better than average,

και μία που νιώθει φτωχότερη,

and we told the other group they had done worse than average.

αλλά χωρίς αντικειμενικό λόγο.

So now we have one group that feels richer and one group that feels poorer,

Ύστερα τους κάναμε κάποιες ερωτήσεις.

Όταν τους ρωτήσαμε, «πόσο καλοί είστε στη λήψη αποφάσεων»

but for no objective reason.

η καλύτερη από τον μέσο όρο ομάδα είπε ότι είναι πιο ικανοί

And then we asked them some questions.

απ′ ό,τι αυτοί κάτω του μέσου όρου.

When we asked them, "How good are you at making decisions?"

Οι καλύτεροι από τον μέσο όρο είπαν ότι η επιτυχία τους

the better-than-average group said that they were more competent

ήταν αποτέλεσμα αξιοκρατίας.

than the below-average group.

Η κάτω από τον μέρο όρο ομάδα πίστευε ότι το σύστημα ήταν στημμένο

The better-than-average group said that their success

και σε αυτήν την περίπτωση, φυσικά, είχαν δίκιο.

was a fair outcome of a meritocracy.

(Γέλια)

The below-average group thought the system was rigged,

Παρόλο που και οι δύο ομάδες κέρδισαν το ίδιο ποσό,

and in this case, of course, they were right.

η ομάδα που ένιωθε πλουσιότερη είπε ότι πρέπει να μειωθεί

(Laughter)

η φορολόγηση των πλουσίων.

Να κοπούν οι ελαφρύνσεις των φτωχών.

Even though the two groups had the same amount of money,

Πρέπει κι αυτοί να δουλέψουν σκληρά

the group that felt richer said we should cut taxes on the wealthy,

και να αποκτήσουν υπευθυνότητα, είπαν.

Αυτές είναι ιδέες που, συνήθως, υποθέτουμε ότι έχουν τις ρίζες τους σε βαθιές αξίες,

cut benefits to the poor.

Let them work hard and be responsible for themselves, they said.

και εμπειρίες μιας ολόκληρης ζωής,

These are attitudes that we normally assume are rooted in deeply held values

αλλά μία άσκηση 10 λεπτών,

που έκανε κάποιους να νιώσουν πλουσιότεροι ή φτωχότεροι,

ήταν αρκετή για να αλλάξει αυτές τις απόψεις.

and a lifetime of experience,

but a 10-minute exercise

Η διαφορά μεταξύ του να είσαι ή να νιώθεις

that made people feel richer or poorer

πλουσιότερος ή φτωχότερος είναι σημαντική,

was enough to change those views.

γιατί αυτά τα δύο δεν είναι το ίδιο.

This difference between being rich or poor and feeling rich or poor is important,

Συχνά ακούς ανθρώπους να λένε νοσταλγικά:

«ήμασταν φτωχοί, αλλά δεν το ξέραμε».

because the two don't always line up very well.

Έτσι ήταν για μένα όταν ήμουν μικρός,

ώσπου μία μέρα,

You often hear people say with nostalgia,

στην ουρά για το μεσημεριανό στην τετάρτη τάξη,

"We were poor, but we didn't know it."

είχαμε μία καινούρια ταμία, που δεν ήξερε το σύστημα καλά,

That was the case for me growing up,

και μου ζήτησε να πληρώσω 1,25 δολάρια.

until one day,

in the fourth-grade lunch line,

Ξαφνιάστηκα γιατί δεν μου είχαν ζητήσει, ποτέ ως τότε, να πληρώσω για το γεύμα μου.

we had a new cashier who didn't know the ropes,

and she asked me for 1.25 dollars.

Δεν ήξερα τι να πω, γιατί δεν είχα χρήματα.

I was taken aback, because I had never been asked to pay for my lunch before.

Ξαφνικά, συνειδητοποίησα για πρώτη φορά

ότι, εμείς με το δωρεάν φαγητό, ήμασταν τα φτωχά παιδιά.

I didn't know what to say, because I didn't have any money.

And suddenly, I realized for the first time

Αυτή η αμήχανη στιγμή, στην ουρά για το μεσημεριανό,

άλλαξε τόσα πολλά για μένα,

that we free lunch kids were the poor ones.

γιατί, για πρώτη φορά, ένιωσα φτωχός.

That awkward moment in the school lunch line

Δεν είχαμε λιγότερα χρήματα απ′ ό,τι την προηγούμενη μέρα,

changed so much for me,

αλλά για πρώτη φορά,

because for the first time, I felt poor.

άρχισα να βλέπω τα πράγματα αλλιώς.

Άλλαξε ο τρόπος που έβλεπα τον κόσμο.

We didn't have any less money than the day before,

Άρχισα να παρατηρώ ότι τα παιδιά που πλήρωναν για το φαγητό τους

but for the first time,

ντύνονταν καλύτερα από τα παιδιά του δωρεάν.

I started noticing things differently.

It changed the way I saw the world.

Άρχισα να παρατηρώ το κίτρινο τυρί της Πρόνοιας,

I started noticing how the kids who paid for their lunch

που εμφανιζόταν στην πόρτα μας,

seemed to dress better than the free lunch kids.

και τα κουπόνια που η μητέρα μου έδινε στο σουπερμάρκετ.

I started noticing the big yellow blocks of government cheese

Ήμουν πάντα ένα ντροπαλό παιδί,

αλλά μετά από αυτό μετά βίας μιλούσα στο σχολείο.

that showed up at our door

and the food stamps my mother would pull out at the grocery store.

Ποιος ήμουν εγώ για να πω κάτι;

I was always a shy kid,

Για δεκαετίες, οι κοινωνικοί επιστήμονες προσπαθούσαν να αποδείξουν

but I hardly talked at all after that at school.

ότι το να στερείσαι κάτι που έχουν οι άλλοι

Who was I to speak up?

είναι κίνητρο για πολιτική δράση.

For decades, social scientists looked for evidence

Πίστευαν ότι ήταν το κίνητρο για διαμαρτυρίες, απεργίες,

ίσως, ακόμη, και επαναστάσεις.

that feeling deprived compared to other people

would motivate political action.

Αλλά, ξανά και ξανά, έβρισκαν ότι παρέλυε τους ανθρώπους.

They thought it would mobilize protests, strikes,

maybe even revolutions.

Διότι η αλήθεια είναι,

ότι το αίσθημα κατωτερότητας

But again and again what they found was that it paralyzed people,

προκαλεί ντροπή.

Κάνει τους ανθρώπους να αποστρέφουν το βλέμμα,

αηδιασμένοι από το σύστημα.

because the truth is,

feeling less than other people

Το αίσθημα ανωτερότητας από την άλλη,

brings shame.

αυτό ναι, δίνει κίνητρο.

It makes people turn away,

Μας παρακινεί να προστατεύσουμε αυτή τη θέση

disgusted with the system.

και έχει σημαντικές επιπτώσεις στην πολιτική.

Feeling better than other people, though --

now that is motivating.

Για να καταλάβετε τον λόγο θα σας πω για ένα άλλο πείραμα.

It motivates us to protect that position,

and it has important consequences for our politics.

Ζητήσαμε από τους συμμετέχοντες, πάλι, να πάρουν αποφάσεις

και είπαμε στη μία ομάδα ότι τα πήγαν καλύτερα από τον μέσο όρο

To see why, consider another experiment.

και στην άλλη ότι τα πήγαν χειρότερα.

Again, we asked participants to make decisions to earn some money,

Ξανά, η καλύτερη από τον μέσο όρο ομάδα είπε ότι είναι δίκαιο και αξιοκρατικό,

and we told one group that they had done better than average

μειώστε τους φόρους των πλουσίων

and the other group that they had done worse than average.

και κόψτε τα προνόμια των φτωχών.

And again, the better-than-average group said it's a fair meritocracy,

Αλλά αυτή τη φορά τους ρωτήσαμε, επίσης, τι πιστεύουν

cut taxes on the wealthy,

για τους άλλους συμμετέχοντες που διαφωνούν μαζί τους

cut benefits on the poor.

σε αυτά τα θέματα.

Είναι έξυπνοι ή ανίκανοι;

But this time, we also asked them what did they think

Είναι λογικοί ή προκατειλημμένοι;

about other participants who disagree with them

on those issues.

Η καλύτερη από τον μέσο όρο ομάδα είπε ότι όποιος διαφωνεί μαζί της

Are they smart or incompetent?

Are they reasonable or are they biased?

πρέπει να είναι ανίκανος, προκατειλημμένος

και τυφλός από ιδιοτέλεια.

The better-than-average group said anybody who disagrees with them

Η χειτότερη από τον μέσο όρο ομάδα

δεν σκέφτηκε έτσι για την αντίθετη πλευρά.

must be incompetent, biased,

blinded by self-interest.

Υπάρχουν πολλές ψυχολογικές έρευνες

που δείχνουν ότι όταν οι άλλοι συμφωνούν μαζί μας

The below-average group

didn't assume that about their opponents.

θεωρούμε ότι είναι πανέξυπνοι

και όταν διαφωνούν μαζί μας

τείνουμε να θεωρούμε ότι είναι ηλίθιοι.

Now, there are lots of psychology studies

(Γέλια)

showing that when people agree with us,

Ωστόσο, αυτό ήταν κάτι καινούριο, διότι βρήκαμε

we think they're brilliant,

ότι η ομάδα που ένιωθε καλύτερη από τον μέσο όρο

and when people disagree with us,

we tend to think they're idiots.

ήταν αυτή που πίστευε ότι είχε το δικαίωμα να απορρίπτει όσους διαφωνούν μαζί της.

(Laughter)

But this is new because we found it was driven entirely by the group

that felt better than average,

Σκεφτείτε, λοιπόν, το ρόλο που παίζει αυτό στην πολιτική,

who felt entitled to dismiss those people who disagree with them.

καθώς η απόσταση ανάμεσα στους έχοντες και τους μη έχοντες μεγαλώνει συνεχώς.

So think about what this is doing to our politics,

Ναι, πολλοί από εμάς πιστεύουν ότι οι της άλλης πλευράς είναι ηλίθιοι,

as the haves and have-nots spread further and further apart.

ωστόσο αυτοί που ασχολούνται αρκετά με την πολιτική

Yes, a lot of us think that people on the other side are idiots,

είναι, κυρίως, οι εύποροι.

but the people politically engaged enough to be yelling at each other about politics

Για την ακρίβεια, καθώς η ανισότητα έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες,

το ενδιαφέρον και η συμμετοχή των φτωχών έχει πέσει κατακόρυφα.

are actually mostly the well-off.

In fact, as inequality has grown in recent decades,

Ξανά, βλέπουμε ότι οι άνθρωποι που νιώθουν περιθωριοποιημένοι

political interest and participation among the poor has plummeted.

δε βγαίνουν να διαδηλώσουν, ή να πείσουν άλλους να ψηφίσουν.

Again, we see that people who feel left behind

Συχνά, ούτε καν ψηφίζουν.

Αντ′ αυτού, γυρίζουν την πλάτη και εγκαταλείπουν.

aren't taking to the streets to protest or organize voter registration drives.

Έτσι αν θέλουμε να κάνουμε κάτι για την ακραία ανισότητα,

Often, they aren't even voting.

πρέπει να διορθώσουμε την πολιτική μας.

Instead, they're turning away and dropping out.

Και αν θέλουμε να διορθώσουμε την πολιτική μας

πρέπει να κάνουμε κάτι για την ανισότητα.

So if we want to do something about extreme inequality,

Άρα τι κάνουμε;

we have to fix our politics.

Το καταπληκτικό με μια σπείρα

And if we want to fix our politics,

we have to do something about inequality.

είναι ότι μπορείς να τη διακόψεις σε οποιοδήποτε σημείο.

So what do we do?

Νομίζω ότι το καλύτερο είναι να αρχίσουμε με όσους από εμάς

The wonderful thing about spirals

is that you can interrupt at any point in the cycle.

έχουν ωφεληθεί περισσότερο από την άνοδο της ανισότητας,

όσους από εμάς τα έχουν πάει καλύτερα από τον μέσο όρο.

I think our best bet starts with those of us

who have benefited the most from inequality's rise,

Αν έχετε υπάρξει επιτυχημένοι,

είναι φυσικό να αποδώσετε την επιτυχία σας στη σκληρή δουλειά σας.

those of us who have done better than average.

Αλλά όπως έδειξαν οι έρευνες,

όλοι το κάνουν αυτό,

If you've been successful,

ανεξάρτητα από το αν η σκληρή δουλειά έχει σημασία ή όχι.

it's natural to chalk up your success to your own hard work.

But, like the studies I showed you,

everybody does that,

Κάθε επιτυχημένος άνθρωπος που ξέρω

whether or not it really was the hard work that mattered most.

μπορεί να αναλογιστεί τις στιγμές που δούλεψε σκληρά

και αγωνίστηκε για να πετύχει.

Μπορεί, επίσης, να σκεφτεί στιγμές

Every successful person I know

στις οποίες στάθηκε τυχερός, ή είχε βοήθεια.

can think of times when they worked hard and struggled to succeed.

Αλλά αυτό είναι πιο δύσκολο.

Οι ψυχολόγοι Σάι Ντέιβινταϊ και Τομ Γκίλοβιτς

They can also think of times

το ονομάζουν: «ασυμμετρία ούριου και κόντρα ανέμου».

when they benefited from good luck or a helping hand

but that part is harder.

Όταν έχεις τον άνεμο κόντρα,

Psychologists Shai Davidai and Tom Gilovich

το μόνο που μπορείς να δεις είναι τα εμπόδια.

call it the "headwind-tailwind asymmetry."

Είναι αυτό που παρατηρείς και θυμάσαι.

Αλλά όταν έχεις τον άνεμο ούριο και όλα πάνε όπως τα θες,

When you're struggling against headwinds,

those obstacles are all you can see.

παρατηρείς μόνο τον εαυτό σου

It's what you notice and remember.

και τα εκπληκτικά ταλέντα σου.

Έτσι πρέπει να σταματήσουμε και να σκεφτούμε για λίγο,

But when the wind's at your back and everything's going your way,

all you notice is yourself

ώστε να αναγνωρίσουμε τον ούριο άνεμο που μας βοήθησε στην πορεία.

and our own amazing talents.

So we have to stop and think for a minute

Είναι τόσο εύκολο να δεις τι δεν πάει καλά

με όσους διαφωνούν μαζί σου.

to recognize those tailwinds helping us along.

Κάποιοι από εσάς αποφασίσατε ότι είμαι ηλίθιος τα πρώτα δύο λεπτά,

επειδή είπα ότι η ανισότητα είναι κακή.

It's so easy to see what's wrong with people

(Γέλια)

who disagree with you.

Το δύσκολο είναι να αναγνωρίσεις

Some of you decided that I was an idiot in the first two minutes,

ότι αν ήσουν σε διαφορετική θέση,

because I said inequality was harmful.

ίσως να έβλεπες τα πράγματα διαφορετικά,

(Laughter)

όπως οι συμμετέχοντες στα πειράματά μας.

The hard part is to recognize

that if you were in a different position,

Έτσι αν είστε στην ομάδα πάνω από τον μέσο όρο στη ζωή,

you might see things differently,

-που για να βλέπετε μία ομιλία TED πιθανότατα είστε -

just like the subjects in our experiments.

(Γέλια)

τότε σας αφήνω με την εξής πρόκληση:

So if you're in the above-average group in life --

Την επόμενη φορά που θα είστε έτοιμοι να θεωρήσετε κάποιον που διαφωνεί με εσάς

and if you're watching a TED talk, you most likely are --

(Laughter)

ως ηλίθιο,

then I leave you with this challenge:

σκεφτείτε τους ούριους ανέμους που σας βοήθησαν να φτάσετε εδώ που είστε.

the next time you're tempted to dismiss someone who disagrees with you

Σε ποια τυχερή συγκυρία βρεθήκατε

που θα μπορούσε να εξελιχθεί αλλιώς;

as an idiot,

think about the tailwinds that helped you get where you are.

Για ποια χέρια βοηθείας είστε ευγνώμονες;

Το να αναγνωρίζουμε τους ούριους ανέμους μας δίνει την ταπεινότητα που χρειάζεται

What lucky breaks did you get

that might have turned out differently?

για να δούμε ότι δεν κάνει κάποιον ηλίθιο το ότι διαφωνεί μαζί μας.

What helping hands are you grateful for?

Η πραγματικά σκληρή δουλειά είναι να βρούμε κοινό έδαφος

Recognizing those tailwinds gives us the humility we need

γιατί είναι οι εύποροι που έχουν τη δύναμη

to see that disagreeing with us doesn't make people idiots.

και την ευθύνη να αλλάξουν τα πράγματα.

The real hard work is in finding common ground,

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

because it's the well-off who have the power

and the responsibility to change things.

Thank you.

(Applause)