Mysteries of vernacular: Jade - Jessica Oreck and Rachael Teel

Bí ẩn của thổ ngữ: Ngọc thạch - Jessica Oreck và Rachael Teel

Translator: Viet Ha Nguyen Reviewer: Hà My

Mysteries of vernacular:

Bí ẩn của thổ ngữ:

Jade,

Ngọc bích,

a hard, typically green stone.

một viên đá cứng, thường có màu xanh.

Until relatively recently,

Cho đến khoảng thời gian tương đối gần đây,

gemstones were believed

người ta tin rằng đá quý

to have magical, medicinal properties,

có khả năng chữa bệnh thần kì

and nothing was more effective

và không gì hiệu quả hơn

at treating a kidney disorder than jade.

việc dùng ngọc bích để chữa bệnh thận.

In the 16th century,

Vào thế kỉ 16,

the Spanish returned from the New World

người Tây Ban Nha trở về từ Tân Thế Giới (châu Mỹ)

with the mineral in their cargo holds

với thứ khoáng sản này trong hầm hàng hóa

and christened it, "piedra de la ijada,"

và đặt tên nó là:"piedra de la ijada"

or loin stone.

hay còn gọi là đá cật

It quickly became popular throughout Europe,

Nó nhanh chóng được yêu thích khắp châu Âu

both as a cure for internal ailments

bởi khả năng trị nội thương

and as a decorative ornament

cũng như làm đồ trang trí

and was renamed jade by the French,

và được đổi tên thành ngọc bích bởi người Pháp,

a word that was borrowed by the English

một từ mượn của tiếng Anh

and remains in use to this day.

và được sử dụng cho đến ngày nay.

In the 19th century,

Vào thế kỉ 19,

French mineralogists discovered

các nhà khoáng vật học Pháp phát hiện

that jade was being used

rằng ngọc bích được sử dụng

to describe two distinct minerals:

để chỉ rõ sự khác nhau giữa hai loại khoáng vật:

jadeite, which takes its name from jade,

jadeite (ngọc thạch cứng), được đặt theo cái tên jade

and the more common nephrite,

và loại phổ biến hơn là nephrite (ngọc thạch mềm)

the root of which is the Greek word nephros,

cùng gốc với từ Hy Lạp "nephros"

meaning kidney.

có nghĩa là thận.

In addition to describing these two minerals,

Ngoài việc mô tả hai loại khoáng chất này,

jade also has an English homonym.

ngọc thạch còn có một từ tiếng anh đồng âm khác nghĩa.

With roots that predate the popularity

Trước khi có sự phổ biến

of the lustral gemstone,

của các loại đá quý để rửa tội,

jade was used to refer to

jade (ngọc bích) được sử dụng để chỉ

either a disreputable woman

một người phụ nữ tai tiếng

or a broken-down horse.

hoặc một con ngựa què.

Thus, the word jaded, meaning worn out

Do đó, từ "jaded", nghĩa là bị hỏng

or lacking enthusiasm,

hoặc ý chỉ thiếu nhiệt tình,

has nothing to do with the gemstone,

không hề liên quan đến đá quý,

and instead, comes from the archaic,

thay vào đó, nó xuất phát từ cổ xưa,

equine-related definition.

định nghĩa liên quan tới ngựa.