The cancer gene we all have - Michael Windelspecht

Gen ung thư mà ai cũng có - Michael Windelspecht

357,512 views

2014-05-19 ・ TED-Ed


New videos

The cancer gene we all have - Michael Windelspecht

Gen ung thư mà ai cũng có - Michael Windelspecht

357,512 views ・ 2014-05-19

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Thu Ha Tran Reviewer: Nhu PHAM
00:09
Cancer is like a car crash.
0
9675
2250
Ung thư cũng giống như một vụ đâm xe.
00:11
Your body typically regulates
1
11925
1408
Bình thường, cơ thể bạn điều chỉnh tốc độ phân bào,
00:13
the speed at which your cells divide,
2
13333
2024
00:15
but sometimes, cancer cuts the brake lines,
3
15357
3151
nhưng thi thoảng, ung thư làm "đứt phanh"
00:18
and your cells divide too quickly,
4
18508
2167
khiến tế bào phân chia nhanh vượt tầm kiểm soát.
00:20
accumulating mutations that cause them
5
20675
1961
Tế bào đột biến chồng chất khiến chúng không còn chức năng ban đầu,
00:22
to veer away from their original function,
6
22636
2252
00:24
form dangerous tumors,
7
24888
1583
tạo ra những khối u nguy hiểm,
00:26
and land you in the hospital.
8
26471
2287
khiến bạn phải nhập viện.
00:28
Cancer is basically an inability of the body
9
28758
2000
Ung thư, về cơ bản, là do cơ thể
00:30
to control the speed at which cells divide.
10
30758
2667
không kiểm soát được tốc độ phân chia tế bào.
00:33
When cells divide too quickly,
11
33425
1722
Khi tế bào phân chia quá nhanh,
00:35
they can often accumulate mutations
12
35147
2086
chúng tích tụ đột biến
00:37
that cause them to ignore their original function in the body,
13
37233
3087
và mất đi chức năng vốn có
00:40
forming tumors.
14
40320
1751
tạo thành những khối u.
00:42
In turn, these tumors may interfere
15
42071
2045
Cứ như vậy, những khối u này sẽ cản trở
00:44
with the natural processes of the body,
16
44116
2892
các quá trình cơ bản của cơ thể,
00:47
such as digestion and respiration,
17
47008
2084
như tiêu hóa hay hô hấp.
00:49
potentially leading to death.
18
49092
2000
và có thể dẫn tới tử vong.
00:51
Typically, your body has a number of genetic mechanisms
19
51092
2991
Thông thường, cơ thể có một số cơ chế gen
00:54
to control how fast your cells divide.
20
54083
2251
nhằm điều chỉnh tốc độ phân bào.
00:56
One of these genes is BRCA1,
21
56334
3044
Một trong số đó là BRCA1,
00:59
which stands for breast cancer susceptibility gene 1.
22
59378
3757
chính là gen ung thư vú loại 1.
01:03
BRCA1 belongs to a class of genes
23
63135
2706
BRCA1 thuộc dòng gen
01:05
called tumor suppressor genes.
24
65841
2631
được gọi là gen ức chế khối u.
01:08
Tumor suppressor genes are involved
25
68472
1670
Gen ức chế khối u
01:10
in regulating how fast a cell divides.
26
70142
3427
điều hòa tốc độ phân bào.
01:13
Normally, cell division follows an orderly process
27
73569
2772
Thông thường, tế bào phân chia theo trình tự nhất định
01:16
called the cell cycle,
28
76341
1475
được gọi là chu kì tế bào,
01:17
which is basically the life cycle of a cell.
29
77816
2294
hiểu nôm na là vòng đời của một tế bào.
01:20
Within the cell cycle
30
80110
1649
Trong chu kì tế bào, có hàng loạt "trạm kiểm soát"
01:21
is a series of checkpoints,
31
81759
1688
01:23
where proteins, such as the one produced by BRCA1,
32
83447
2917
nơi mà các protein, như protein được sản xuất bởi BRCA1,
01:26
regulate how fast the cell may proceed.
33
86364
2977
điều hòa tốc độ phát triển của tế bào.
01:29
How does it do this?
34
89341
1779
Chúng làm điều đó như thế nào?
01:31
BRCA1 helps repair some forms of mutation in your DNA.
35
91120
4639
BRCA1 sửa chữa các đột biến trong ADN.
01:35
If your DNA is damaged,
36
95759
1617
Nếu ADN bị lỗi,
01:37
BRCA1 keeps the cell from dividing
37
97376
2634
BRCA1 ngăn không cho tế bào phân chia
01:40
until the mutation is repaired.
38
100010
1669
cho đến khi đột biến được sửa chữa.
01:41
You have two copies of the BRCA1 gene
39
101679
3163
Bạn có 2 bản sao của gen BRCA1
01:44
in every cell of your body.
40
104842
1461
trong mỗi tế bào.
01:46
One copy you inherited from Mom,
41
106303
2121
Một bản được di truyền từ mẹ,
01:48
the other from Dad.
42
108424
1549
một bản từ bố.
01:49
This redundancy is a good a thing
43
109973
2036
Sự dự phòng này là một điều tốt
01:52
because you only need one functioning BRCA1 gene in a cell
44
112009
3967
vì bạn chỉ cần một gen BRCA1 hoạt động trong tế bào
01:55
to regulate the cell cycle.
45
115976
5424
để điều hòa chu kì tế bào.
02:01
But it's important to note
46
121400
1609
Nhưng điều quan trọng là
02:03
that while these copies have a similar function
47
123009
2104
khi các bản sao này có chức năng tương tự
02:05
they're not necessarily the same.
48
125113
2168
chưa chắc chúng đã giống hệt nhau.
02:07
In fact, there are hundreds of variations,
49
127281
2001
Thực tế, có hàng trăm biến thể,
02:09
or alleles, of BRCA1.
50
129282
2309
hay còn gọi là alen, của BRCA1.
02:11
Some regulate the cell cycle more effectively than others.
51
131591
3698
Một số bản sao hiệu quả hơn những bản sao khác.
02:15
In other words,
52
135289
1251
Nói cách khác,
02:16
some people are born
53
136540
1252
một vài người sinh ra
02:17
with better regulating and repair mechanisms than others.
54
137792
2800
với bộ máy điều hòa và sửa chữa tốt hơn những người khác.
02:20
And in some cases, mutations may render BRCA1 ineffective.
55
140592
4876
Trong vài trường hợp, đột biến có thể khiến BRCA1 trở nên kém hiệu quả.
02:25
When this happens,
56
145468
1582
Khi điều này xảy ra,
02:27
cells with damaged DNA are allowed to divide.
57
147050
3088
tế bào với ADN lỗi được phép phân chia.
02:30
As they divide,
58
150138
1287
Khi phân chia,
02:31
these cells may accumulate additional mutations.
59
151425
2749
những tế bào này sẽ tích tụ thêm những đột biến khác.
02:34
These mutations may cause the cell
60
154174
1635
Những đột biến này có thể làm tế bào giảm đi tính chuyên biệt
02:35
to become less specialized
61
155809
1669
02:37
and stop performing its original function in the tissue.
62
157478
3280
và mất đi chức năng ban đầu trong mô.
02:40
If this occurs, then there's a greater chance
63
160758
2308
Nếu điều đó xảy ra, nhiều khả năng
02:43
they'll develop into cancer cells.
64
163066
2692
sẽ phát triển thành tế bào ung thư.
02:45
While we all have the gene, such as BRCA1, that can cause cancer,
65
165758
3856
Dù chúng ta, ai cũng có các gen gây ung thư, như BRCA1,
02:49
it's only when these genes fail at their function
66
169614
2711
nhưng vấn đề chỉ nảy sinh khi các gen này mất đi chức năng.
02:52
that problems develop.
67
172325
1850
02:54
Having an ineffective or mutated version of BRCA1
68
174175
3032
Mang trong mình một phiên bản BRCA1 kém hiệu quả hoặc đột biến
02:57
can increase your susceptibility to cancer,
69
177207
2472
có thể tăng nguy cơ bị ung thư,
02:59
much like driving with bad brakes
70
179679
2116
giống như việc lái xe với phanh hỏng
03:01
increases the risk of an accident.
71
181795
1834
làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7