Gyotaku: The ancient Japanese art of printing fish - K. Erica Dodge

Gyotaku: Nghệ thuật in cá cổ xưa của Nhật Bản - K. Erica Dodge

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Translator: Thao Tran Trong Reviewer: Nhu PHAM

How big was that fish you caught?

Con cá mà bạn bắt được to đến thế nào?

This big?

To như thế này?

This big?

To thế này?

This big?

Thế này?

Không có bằng chứng bằng hình ảnh,

Without photographic evidence,

there's nothing that proves you caught a whopper,

không có cách nào chứng minh bạn đã bắt được một con cá lớn,

and that's been true since the dawn of fishing.

và điều đó đúng kể từ thuở đầu của nghề đánh cá.

In fact, hundreds of years ago,

Trên thực tế, hàng trăm năm trước,

long before photography could capture the moment,

rất lâu trước khi nhiếp ảnh có thể ghi lại khoảnh khắc đó,

Japanese fishermen invented their own way

Ngư dân Nhật Bản đã phát minh ra cách riêng

to record trophy catches.

để ghi lại một chiến công khi săn bắt cá.

They called it Gyotaku.

Họ gọi nó là Gyotaku.

Gyotaku is the ancient art of printing fish

Gyotaku là một nghệ thuật in cá cổ xưa

that originated in Japan

bắt nguồn từ Nhật Bản

as a way to record trophy catches

như là một cách để ghi lại chiến công bắt cá

prior to the modern day camera.

trước khi có máy ảnh hiện đại.

Gyo means fish

Gyo có nghĩa là cá

and taku means impression.

và taku có nghĩa là sự in dấu.

There are several different stories about

Có vài câu chuyện khác nhau

how Gyotaku came about,

về Gyotaku đã xuất hiện như thế nào,

but it basically started with fishermen

nhưng cơ bản, nó bắt đầu với những ngư dân

needing a way to record the species and size

cần một cách để ghi lại chủng loại và kích thước

of the fish they caught over 100 years ago.

của con cá họ bắt được hơn 100 năm trước đây.

Fishermen took paper, ink, and brushes

Ngư dân mang giấy, mực, bút lông

out to sea with them.

ra khơi cùng với mình.

They told stories of great adventures at sea.

Họ kể câu chuyện về những chuyến phiêu lưu vĩ đại ngoài khơi xa.

Since the Japanese revered certain fish,

Vì người Nhật tôn kính một số loại cá,

the fishermen would take a rubbing from these fish

ngư dân sẽ lấy một bản in từ những con cá

and release them.

và thả chúng đi.

To make the rubbing,

Để lấy bản in này,

they would paint the fish with non-toxic sumi-e ink

họ thoa lên con cá mực sumi-e không độc

and print them on rice paper.

và in chúng trên một loại giấy làm từ vỏ cây dâu giấy.

This way they could be released

Bằng cách này, con cá có thể được thả

or cleaned and sold at market.

hoặc làm sạch và bán ở chợ.

The first prints like this were for records only

Những bản in đầu tiên như thế này chỉ để lưu giữ mà thôi

with no extra details.

không có chi tiết.

It wasn't until the mid 1800's

Mãi cho đến giữa thế kỉ 19,

that they began painting eye details

họ bắt đầu vẽ thêm những chi tiết như mắt

and other embellishments onto the prints.

và thêm thắt vào bản in.

One famous nobleman, Lord Sakai, was an avid fisherman,

Một nhà quý tộc nổi tiếng, Chúa Sakai, là một người mê đánh cá,

and, when he made a large catch,

và, khi bắt được một mẻ lớn,

he wanted to preserve the memory

ông muốn lưu giữ kỉ niệm

of the large, red sea bream.

về một con cá tráp đỏ lớn

To do so, he commissioned a fisherman to print his catch.

Thế nên, ông ra lệnh cho một ngư dân in con cá ông bắt được

After this, many fisherman would bring

Sau đó, nhiều ngư dân mang đến

their Gyotaku prints to Lord Sakai,

cho Chúa Sakai những bản vẽ Gyotaku của họ.

and if he liked their work,

và nếu thích bản vẽ,

he would hire them to print for him.

ông sẽ thuê họ để in giúp ông.

Many prints hung in the palace during the Edo period.

Có nhiều bản vẽ được treo trong cung điện trong thời kì Edo.

After this period, Gyotaku was not as popular

Sau thời kì này, Gyotaku không còn phổ biến

and began to fade away.

và bắt đầu mai một dần.

Today, Gyotaku has become a popular art form,

Ngày nay, Gyotaku đã trở thành loại hình nghệ thuật phổ biến,

enjoyed by many.

được rất nhiều người yêu thích.

And the prints are said to bring good luck to the fishermen.

Những bản vẽ được cho là mang lại may mắn cho ngư dân.

But the art form is quite different than it used to be.

Nhưng thể loại nghệ thuật này đã khá khác biệt so với trước đây.

Most artists today learn on their own by trial and error.

Hầu hết những nghệ sĩ ngày nay đều tự học bằng thử nghiệm.

Before the artist begins to print,

Trước khi nghệ sĩ bắt đầu in,

the fish needs to be prepared for printing.

con cá phải được chuẩn bị sẵn sàng.

First, the artist places the fish

Đầu tiên, nghệ sĩ đặt con cá

on a hollowed out surface.

trên một mặt phẳng.

Then the artist spreads the fins out

Sau đó, làm sạch vẩy cá

and pins them down on the board to dry.

và ghim nó xuống mặt phẳng để làm khô.

They then clean the fish with water.

Sau đó, họ làm sạch cá bằng nước.

When it comes time to print,

Đến lúc in,

there are two different methods.

có hai phương pháp.

The indirect method begins with pasting moist fabric or paper

Phương pháp gián tiếp bắt đầu với việc dán vải ẩm hoặc giấy

onto the fish using rice paste.

vào con cá bằng hồ dán từ gạo

Then, the artist uses a tompo,

Sau đó, nghệ sĩ sử dụng tompo,

or a cotton ball covered in silk,

hay một quả bông được bọc vải lụa

to put ink on the fabric or paper to produce the print.

để bôi mực lên vải hoặc giấy để tạo bản in

This method requires more skill

Phương pháp này đòi hỏi nhiều kĩ năng

and great care needs to be taken

và sự cẩn thận cao độ

when pulling the paper off the fish

khi kéo tờ giấy ra khỏi con cá

so the paper doesn't tear.

sao cho không bị rách.

In the direct method,

Với phương pháp trực tiếp,

the artist paints directly on the fish,

nghệ sĩ sơn trực tiếp lên con cá

and then gently presses the moist fabric or paper into the fish.

sau đó, nhẹ nhàng ép vải ẩm hoặc giấy lên.

With both of these methods,

Với cả hai phương pháp,

no two prints are exactly alike,

không có hai bản in nào giống bản nào,

but both reveal dramatic images of the fish.

nhưng cả hai đều cho ra hình ảnh ấn tượng.

For the final touch,

Bước cuối cùng

the artist uses a chop, or a stamp,

nghệ sĩ sử dụng chop, hay còn gọi là con dấu,

and signs their work,

để đánh dấu tác phẩm của mình,

and can hold it up to say,

và có thể cầm nó lên và nói:

"The fish was exactly this big!"

"Con cá lớn đúng như thế này!"