Gyotaku: The ancient Japanese art of printing fish - K. Erica Dodge

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Rysia Wand

How big was that fish you caught?

Jak dużą rybę złapaliście?

This big?

Taką?

This big?

Taką?

This big?

A może taką?

Bez fotografii

Without photographic evidence,

there's nothing that proves you caught a whopper,

nic nie potwierdzi, że złapaliście kolosa.

and that's been true since the dawn of fishing.

Tak było odkąd ludzie zaczęli łowić ryby.

In fact, hundreds of years ago,

Setki lat temu,

long before photography could capture the moment,

na długo przed erą fotografii,

Japanese fishermen invented their own way

japońscy rybacy wymyślili swój własny sposób

to record trophy catches.

utrwalania złapanych okazów.

They called it Gyotaku.

Nazwali go "gyotaku".

Gyotaku is the ancient art of printing fish

Gyotaku to starożytna sztuka z Japonii,

that originated in Japan

as a way to record trophy catches

która upamiętniała złowione okazy

prior to the modern day camera.

przed wynalezieniem aparatów fotograficznych.

Gyo means fish

Gyo to ryba,

and taku means impression.

taku - odcisk.

There are several different stories about

Istnieje kilka teorii na temat tego,

skąd wzięło się gyotaku.

how Gyotaku came about,

but it basically started with fishermen

Za prekursorów uważa się rybaków

needing a way to record the species and size

chcących uwiecznić gatunek i rozmiar ryb,

of the fish they caught over 100 years ago.

które łowili ponad 100 lat temu.

Fishermen took paper, ink, and brushes

Rybacy brali nad morze papier, tusz i pędzle.

out to sea with them.

Opowiadali o przygodach na morzu.

They told stories of great adventures at sea.

Since the Japanese revered certain fish,

Ponieważ Japończycy czcili niektóre gatunki ryb,

the fishermen would take a rubbing from these fish

rybacy robili ich odcisk

and release them.

i wypuszczali.

To make the rubbing,

Odbitka powstawała przez pomalowanie ryby nietoksycznym tuszem Sumi-e

they would paint the fish with non-toxic sumi-e ink

and print them on rice paper.

i odciśnięcie jej na papierze ryżowym.

This way they could be released

Później rybę wypuszczano

or cleaned and sold at market.

lub czyszczono i sprzedawano na rynku.

The first prints like this were for records only

Pierwsze prace, powstałe wyłącznie w celach ewidencyjnych,

with no extra details.

pozbawione były detali.

It wasn't until the mid 1800's

Dopiero w połowie XIX wieku

that they began painting eye details

zaczęto dodawać oczy

and other embellishments onto the prints.

i inne upiększenia.

One famous nobleman, Lord Sakai, was an avid fisherman,

Pewien słynny szlachcic, Lord Sakai, zapalony rybak,

and, when he made a large catch,

po złapaniu ogromnej ryby

he wanted to preserve the memory

chciał uczcić pamięć

of the large, red sea bream.

wielkiego czerwonego morskiego leszcza.

To do so, he commissioned a fisherman to print his catch.

W tym celu zatrudnił rybaka do zdjęcia odcisku ze złapanej ryby.

After this, many fisherman would bring

Wielu rybaków przynosiło później

their Gyotaku prints to Lord Sakai,

lordowi Sakai swoje gyotaku.

and if he liked their work,

Jeśli prace mu się spodobały,

he would hire them to print for him.

lord dawał rybakom kolejne zlecenia.

Many prints hung in the palace during the Edo period.

W erze Edo wiele odbitek wisiało w pałacu.

After this period, Gyotaku was not as popular

Później gyotaku straciły na popularności

and began to fade away.

i zaczęły stopniowo zanikać.

Today, Gyotaku has become a popular art form,

Dziś gyotaku to forma sztuki popularnej,

enjoyed by many.

chętnie oglądanej.

And the prints are said to bring good luck to the fishermen.

Podobno przynosi rybakom szczęście.

But the art form is quite different than it used to be.

Współczesne gyotaku jest zupełnie inne niż kiedyś.

Most artists today learn on their own by trial and error.

Większość artystów uczy się sama, metodą prób i błędów.

Before the artist begins to print,

Przed rozpoczęciem pracy

the fish needs to be prepared for printing.

rybę trzeba odpowiednio przygotować.

First, the artist places the fish

Najpierw artysta umieszcza rybę

on a hollowed out surface.

na wydrążonej powierzchni.

Then the artist spreads the fins out

Później rozkłada rybę

and pins them down on the board to dry.

i przyczepia pinezkami, zostawiając do wyschnięcia.

They then clean the fish with water.

Następnie obmywa ją wodą.

When it comes time to print,

Istnieją dwie metody tworzenia gyotaku.

there are two different methods.

The indirect method begins with pasting moist fabric or paper

Metoda pośrednia polega na nałożeniu wilgotnego materiału lub papieru

onto the fish using rice paste.

na rybę z pomocą pasty ryżowej.

Then, the artist uses a tompo,

Artysta używa tanpo,

or a cotton ball covered in silk,

czyli owiniętego jedwabiem wacika,

to put ink on the fabric or paper to produce the print.

do rozprowadzenia tuszu na materiale.

This method requires more skill

Metoda wymaga dużych umiejętności

and great care needs to be taken

i ogromnej ostrożności

when pulling the paper off the fish

przy zdejmowaniu z ryby papieru,

so the paper doesn't tear.

tak by ten się nie porwał.

In the direct method,

Przy bezpośredniej metodzie

the artist paints directly on the fish,

artysta nakłada tusz bezpośrednio na rybę,

and then gently presses the moist fabric or paper into the fish.

a następnie delikatnie przyciska do niej papier.

With both of these methods,

Przy tych metodach

no two prints are exactly alike,

nie ma dwóch identycznych odbitek,

but both reveal dramatic images of the fish.

ale obydwie metody dają równie zachwycające obrazy ryb.

For the final touch,

Na koniec

the artist uses a chop, or a stamp,

artysta używa pieczątki lub stempla,

and signs their work,

by podpisać swoją pracę.

and can hold it up to say,

Może ją pokazać i powiedzieć:

"The fish was exactly this big!"

"Ta ryba była właśnie tak duża!".