The one thing stopping jellyfish from taking over - Mariela Pajuelo & Javier Antonio Quinones

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Trần Thái Hưng

Over the past two decades, jellyfish have begun to overwhelm our oceans.

Trong hai thập kỷ qua, sứa đã bắt đầu tràn ngập các đại dương của chúng ta.

In New Zealand, divers swat off millions of stinging jellyfish

Tại New Zealand, các thợ lặn đã chạm trán với vô số loài sứa độc

each no larger than a grain of pepper.

mà kích thước cũng không lớn hơn một hạt tiêu.

In Sweden, a massive cluster of moon jellyfish

Tại Thụy Điển, một cụm khổng lồ sứa mặt trăng

shut down one of the world’s largest nuclear reactors

khiến một trong các nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới ngưng hoạt động

by clogging the plant’s essential pipes.

bằng cách làm tắc nghẽn các ống dẫn thiết yếu.

And in the Sea of Japan, thousands of 200 kilogram Nomura’s jellyfish

Tại vùng biển Nhật Bản, hàng ngàn con sứa Nomura

có trọng lượng đến 200 kg

with bells two meters in diameter swarm fishermen,

với đường kính mũ sứa lên tới hai mét tràn ngập lưới của ngư dân,

snapping nets and devouring local fish.

làm rách lưới, ăn thịt các loài cá địa phương.

Around the world, these animals voraciously consume fish eggs and larvae,

Trên khắp thế giới, các loài động vật này tham lam tiêu thụ trứng và ấu trùng cá,

routinely undermine marine farming efforts,

thường xuyên phá hại ngành nuôi trồng thủy sản,

and outcompete adult fish by consuming the resources they need to survive.

làm cạn kiệt nguồn thức ăn quan trọng đối với sự sinh tồn của các loài cá.

If things stay on their current trajectory,

Nếu tình hình vẫn tiếp diễn theo chiều hướng hiện tại,

we could be headed for a future where the entire ocean is thick with jellyfish.

chúng ta có thể phải đối mặt với tương lai nơi mà Đại dương ngập tràn sứa.

So, is there anything that can keep these gelatinous creatures under control?

Vậy thì có điều gì có thể kiểm soát loài sinh vật mềm mại này?

Enter, the humble sea turtle.

Và đây, vị cứu tinh thầm lặng - rùa biển

There are a wide range of marine animals that feed on jellyfish,

Có rất nhiều các loài động vật biển xem sứa là thức ăn,

but sea turtles are among their most ancient predators.

nhưng rùa biển là một trong những kẻ thù cổ xưa nhất của chúng.

And while every known species of sea turtle preys on jellyfish

Trong khi tất cả các loài rùa biển đều săn sứa

at some point in their lives,

ở một giai đoạn nào đó trong đời,

none consume quite as many as the leatherback.

nhưng không một loài nào săn sứa nhiều như Rùa da.

Leatherbacks are the largest species of sea turtle,

Rùa da có kích thước lớn nhất trong các loài rùa biển

and they eat jellyfish almost exclusively,

và chúng hầu như chỉ ăn sứa,

devouring well over 1,000 metric tons of them over their roughly 50-year lifespans.

tiêu thụ hơn 1.000 tấn sứa trong suốt quãng đời 50 năm của chúng.

This is particularly remarkable because jellyfish are 95% water

Đây thực sự là điều đặc biệt ấn tượng , vì sứa có cấu tạo 95% là nước,

and very low in calories,

và hàm lượng calo rất thấp

so to maintain a healthy weight,

vì vậy để duy trì cân nặng khỏe mạnh,

the average 500 kilogram leatherback

một con rùa da trung bình nặng 500 kg

needs to eat roughly 400 kilograms of jellyfish every day.

cần ăn khoảng 400 kilogram sứa mỗi ngày.

That’s roughly the same weight as a grand piano.

Con số này tương đương với trọng lượng của một chiếc đàn piano lớn.

And while some sea turtle species have been documented

Trong khi một số loài rùa biển được ghi nhận có thói quen chọn lọc,

selectively eating their preys’ protein-rich gonads,

chỉ ăn phần cơ quan sinh dục giàu protein của con mồi,

leatherbacks eat jellyfish whole—

thì rùa da lại ăn sứa nguyên con -

mowing down huge swaths of unsuspecting jellies.

nuốt chửng cả những đàn sứa không ngờ tới.

Normally, jellyfish aren't quite this defenseless.

Thông thường, sứa không dễ dàng bị săn bắt đến vậy.

Most species have tentacles covered in cells called cnidocytes,

Hầu hết các loài sứa có xúc tu bao phủ bởi các tế bào gọi là cnidocytes,

which contain venomous harpoons coiled and ready to launch.

chứa những chiếc lao độc xoắn sẵn sàng phóng ra.

These barbed structures, known as nematocysts,

Những cấu trúc có gai này, được gọi là nematocysts,

are released on contact.

sẽ phóng ra khi có sự tiếp xúc.

Jellyfish frequently use this sting to paralyze and kill their food,

Sứa thường sử dụng nọc độc này để làm tê liệt và giết chết con mồi,

and it can also irritate the skin of would-be intruders.

và nó cũng có thể gây kích ứng da cho những kẻ xâm phạm tiềm năng.

But it's completely useless against sea turtles.

Nhưng với rùa biển, nọc độc này hoàn toàn vô dụng.

Most of these reptiles have thick scales covered in keratin—

Phần lớn các loài rùa này có vảy dày được bao phủ bởi chất sừng (keratin)—

the same material that makes up nails and claws.

chất liệu cấu tạo nên móng tay và móng vuốt.

This leathery armor protects their skin while they hunt,

Lớp áo giáp dày này bảo vệ da của chúng khi đi săn,

and any captured prey that tries to escape is impaled

và bất kỳ con mồi nào bị bắt mà cố gắng trốn thoát sẽ bị ghim chặt

on the keratinized spikes lining the leatherback’s esophagus.

bởi các gai sừng nằm dọc theo thực quản của rùa da.

For most sea turtles, these adaptations make individual jellyfish easy prey.

Nhờ những sự thích nghi này, hầu hết các loài rùa biển dễ dàng săn sứa.

However, a jelly population’s true defense mechanism

Tuy nhiên, cơ chế phòng thủ thực sự của quần thể sứa

is in how quickly they can reproduce.

lại nằm ở tốc độ sinh sản nhanh chóng của chúng.

Almost all jellyfish species have evolved to reproduce both sexually and asexually,

Hầu hết các loài sứa đã tiến hóa có thể sinh sản cả hữu tính lẫn vô tính,

allowing them to increase their numbers with or without a partner.

cho phép chúng gia tăng số lượng dù có hoặc không có bạn tình.

In tropical environments,

Trong môi trường nhiệt đới,

jellyfish reproduce constantly throughout the year.

sứa sinh sản liên tục quanh năm.

But in more temperate climates,

Nhưng ở các vùng khí hậu ôn đới,

species often reproduce all at once in a massive bloom,

các loài sứa thường sinh sản đồng loạt - gọi là hiện tượng nở rộ (bloom),

where jellies multiply at alarming rates.

nơi chúng nhân lên với tốc độ đáng báo động.

And humanity is making these blooms much more frequent.

Và con người đang khiến các đợt nở rộ này xảy ra thường xuyên hơn.

Fertilizer runoff from farms introduces chemicals

Dòng chảy phân bón từ các trang trại đưa các hóa chất vào môi trường,

that simultaneously kill other fish and prompt blooms.

vừa giết chết các loài cá khác vừa thúc đẩy các đợt nở rộ của sứa.

High water temperatures caused by climate change

Nhiệt độ nước cao do biến đổi khí hậu

speed up jellyfish reproduction and extend the reproductive season.

làm tăng tốc độ sinh sản của sứa và kéo dài mùa sinh sản.

Meanwhile, both marine construction and pollution

Trong khi đó, hoạt động xây dựng trên biển và ô nhiễm môi trường

dramatically increase the surface area for jellyfish polyps

đều làm tăng đáng kể diện tích bề mặt để các polyp sứa

to attach, grow, and mature.

bám vào, phát triển và trưởng thành.

All these issues require a wide range of policy-based solutions.

Tất cả những vấn đề này đòi hỏi nhiều giải pháp dựa trên chính sách.

But one major way to prevent jellyfish populations from getting out of hand

Cách quan trọng để ngăn chặn quần thể sứa vượt khỏi tầm kiểm soát

is to protect their natural predators—

là bảo vệ các loài săn mồi tự nhiên của chúng—

many of whom are currently under threat.

nhiều trong số đó hiện đang bị đe dọa.

Small-scale fisheries that are essential to communities in Mexico and Peru

Ngành đánh bắt quy mô nhỏ, rất quan trọng với các cộng đồng ở Mexico và Peru,

often use gillnets,

thường sử dụng lưới rê,

which unintentionally capture and kill hundreds of sea turtles each year.

vô tình bắt và giết hàng trăm con rùa biển mỗi năm.

In the Eastern Pacific, these practices could drive leatherbacks to extinction

Tại Đông Thái Bình Dương, những hoạt động này

có thể dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng của rùa da

in the next 60 years.

trong vòng 60 năm tới.

Fortunately, some researchers have already developed inexpensive tools

May mắn thay, một số nhà nghiên cứu đã phát triển các công cụ giá rẻ

to minimize these risks.

để giảm thiểu những rủi ro này.

Attaching green LED lights to gillnets has proven useful

Việc gắn đèn LED xanh vào lưới đánh cá đã chứng minh hiệu quả trong việc

for allowing sea turtles, dolphins, and even seabirds to avoid fishing gear.

giúp rùa biển, cá heo và cả các loài chim biển

tránh xa các thiết bị đánh bắt.

Solutions like this should allow small-scale fishers

Những giải pháp như thế này có thể giúp các ngư dân quy mô nhỏ

to support their communities

hỗ trợ cộng đồng của họ

while minimizing their impact on our leathery ocean defenders.

trong khi giảm thiểu tác động đến những vệ sĩ đại dương da dày của chúng ta.