The science of skin - Emma Bryce

Translator: Quoc Huy Le Reviewer: Nguyen Tram

Ngăn cách giữa cơ thể bạn và thế giới bên ngoài là một "bức tường"

Between you and the rest of the world lies an interface

that makes up 16% of your physical weight.

chiếm đến 16% trọng lượng cơ thể.

This is your skin, the largest organ in your body:

Đó là lớp da, cơ quan lớn nhất trên cơ thể bạn:

laid out flat, it would cover close to 1.7 square meters of ground.

khi trải phẳng, nó chiếm diện tích lên đến 1,7 mét vuông.

Its purpose may seem obvious— to keep our insides in.

Nhiệm vụ của da có vẻ khá rõ: bao bọc các bộ phận bên trong,

But a look beyond the surface

nhưng ngoài ra, nó còn đóng nhiều vai trò khác trong cuộc sống.

reveals that it plays a surprising number of roles in our lives.

Đầu tiên là những vai trò cơ bản.

First, the basics.

Skin is the foundation of the integumentary system,

Da chính là nền tảng của hệ bì,

which also incorporates your hair, nails, and specialized glands and nerves.

bao gồm tóc, móng, các tuyến chuyên biệt và dây thần kinh.

Made up of three layers,

Với cấu tạo ba lớp:

the epidermis,

lớp biểu bì,

dermis,

lớp hạ bì,

and hypodermis,

và lớp mô dưới da,

skin’s thickness varies from 0.5 millimeters at its thinnest

da có độ dày dao động từ 0,5 milimet ở vùng da mỏng nhất

and up to four millimeters at its thickest.

đến 4 milimet ở vùng da dày nhất.

It also carries out three key functions:

Cơ quan này còn thực hiện ba chức năng chủ đạo:

protecting,

bảo vệ,

regulating,

điều hòa,

and sensing the world beyond its limits.

và cảm nhận thế giới bên ngoài.

On a daily basis, its huge surface processes hundreds, if not thousands,

Mỗi ngày, làn da rộng lớn phải tiếp nhận hàng trăm, thậm chí hàng ngàn,

of physical sensations,

cảm nhận xúc giác,

relying mostly on large, pressure-sensitive skin components

chủ yếu dựa vào rất nhiều thành phần lớn và nhạy cảm với áp lực trên da

called Merkel cells.

được gọi là tế bào Merkel.

In your fingertips alone,

Chỉ riêng các đầu ngón tay

there are 750 Merkel cells per each square-centimeter of skin,

đã có đến 750 tế bào Merkel trên 1cm2

coupled with over 2,500 receptors that give you your sense of touch.

cùng với hơn 2.500 thụ quan giúp mang lại cảm nhận xúc giác.

This surface is also the body’s first major line of defense.

Làn da cũng là lớp bảo vệ chính đầu tiên của cơ thể.

Without it, you’d be a soggy mass of tissue and fluids,

Nếu không có da, cơ thể ta chỉ là một đống tế bào nhầy nhụa,

fatally exposed to the elements.

phơi mình trước các tác động bên ngoài.

Skin effectively seals off your insides

Làn da không chỉ bảo vệ hiệu quả phần còn lại của cơ thể

and also absorbs pressure and shock

mà còn hấp thu áp lực và chấn động

with flexible collagen that makes up most of its dermal layer.

nhờ collagen đàn hồi, thành phần chính của lớp hạ bì.

The epidermis is made up mainly of skin cells called keratinocytes

Lớp biểu bì chủ yếu gồm các tế bào da được gọi là tế bào sừng

that are completely replaced every four weeks.

chúng được thay thế liên tục và hoàn toàn theo chu kì 4 tuần.

As new cells form at the base of the epidermis, older ones are pushed up.

Tế bào mới hình thành ở nền lớp biểu bì phát triển và đẩy tế bào già hơn lên trên.

When these cells move upwards,

Khi các tế bào dịch chuyển lên trên,

they’re filled with a hardened protein called keratin.

chúng sẽ được phủ một lớp protein cứng gọi là chất sừng.

Once they reach the surface,

Khi đến bề mặt da,

they form a tightly-overlapping, waterproof layer

các tế bào này tạo nên một lớp chống nước xếp chồng và liên kết chặt chẽ

that’s difficult for invading microbes to breach.

ngăn các vi sinh vật bên ngoài xâm nhập.

Any harmful microbes that make it into the epidermis

Bất kì vi sinh vật gây hại nào vượt qua lớp biểu bì

will encounter Langerhans cells.

sẽ gặp phải các tế bào Langerhans.

This group of protective skin cells detects invaders

Nhóm tế bào phòng vệ này phát hiện các yếu tố xâm nhập

and communicates their presence to resident immune system T-cells,

và thông báo sự xuất hiện của chúng với tế bào miễn dịch T lân cận,

which react by launching an immune response.

để chúng phản ứng bằng biện pháp miễn dịch.

A crucial feature of this immune defense

Một nhân tố chính yếu cho cơ chế miễn dịch trên da

is the several thousand species of microorganisms

là hàng ngàn loài vi sinh vật sống trên bề mặt da,

that inhabit the planes,

folds,

ở các nếp gấp và trong các kẽ hở.

and crevices of your skin.

These microbes, which include bacteria and fungi,

Các vi sinh vật này, gồm cả vi khuẩn và nấm,

thrive in the sebum,

sinh trưởng trong bã nhờn, một chất dầu được tiết ra trên bề mặt da

an oily substance that’s secreted onto the skin’s surface

by sebaceous glands nestled inside the dermis.

thông qua các tuyến nhờn nằm bên trong lớp hạ bì.

These skin microbes keep the immune system in a state of constant surveillance,

Vi sinh vật trên da duy trì hệ miễn dịch liên tục ở trạng thái bảo vệ,

ensuring that it’s ready to react if the body really is at risk.

bảo đảm hệ miễn dịch sẵn sàng phản ứng khi cơ thể gặp nguy hiểm.

Beyond this protective role,

Ngoài vai trò bảo vệ,

your skin is also a sensory organ that helps regulate your body’s temperature,

làn da còn là cơ quan thụ cảm giúp điều hòa thân nhiệt,

two roles that are closely interlinked.

hai chức năng vốn liên kết chặt chẽ với nhau.

Nerves detect whether your skin is warm or cold

Các dây thần kinh sẽ xác định nhiệt độ trên da

and communicate that information to your brain.

và gửi thông tin đó đến não bộ.

In return, the brain instructs localized blood vessels

Từ đó, não bộ sẽ điều khiển mạch máu ở vùng da đó

to either expand if the body is too warm,

giãn ra nếu thân nhiệt cao,

releasing heat from the blood through the skin,

giúp tỏa nhiệt từ máu qua da,

or to constrict if the body is cold, which retains heat.

hoặc co lại để giữ nhiệt nếu thân nhiệt thấp.

At any given time, up to 25% of the body's blood is circulating through the dermis,

Lúc nào cũng có đến 1/4 lượng máu trong cơ thể đi qua lớp hạ bì

making this process extremely efficient.

khiến cho quá trình điều nhiệt diễn ra rất hiệu quả.

Under warm conditions,

Khi trời nóng, tuyến mồ hôi sẽ tiết mồ hôi qua các ống dẫn lên bề mặt da,

the skin’s sweat glands will secrete sweat via ducts onto the surface,

nhờ đó, tỏa nhiệt ra khỏi cơ thể.

transferring heat out of the body.

Hair can also be stimulated to conserve or release body warmth.

Lông cũng có thể được kích thích để giữ hoặc tỏa thân nhiệt.

The average human has 5 million hair follicles

Trung bình một người có 5 triệu nang lông trải khắp cơ thể

embedded everywhere on the body

except the palms of your hands and soles of your feet.

trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Ninety to 150,000 of those are on your scalp,

Khoảng 90.000 đến 150.000 trong số đó nằm trên đỉnh đầu,

where they help shield the large surface area of your head

giúp bảo vệ vùng da khá lớn trên đầu

from physical damage and sunburn.

khỏi tác động vật lí và cháy nắng.

When you're cold, tiny muscles called arrector pilli

Khi trời lạnh, những cơ nhỏ li ti gọi là cơ dựng lông

cause hair to stand upright across the body.

sẽ làm lông chúng ta dựng đứng lên.

That’s the phenomenon known as goosebumps and it traps body heat close to your skin.

Hiện tượng này gọi là "nổi da gà", và giúp giữ nhiệt trên da.

Skin’s vast surface isn’t just a shield;

Làn da rộng lớn không chỉ là một tấm bảo vệ;

it also enables us to interact and connect with the world.

mà còn là công cụ cho phép ta tương tác với thế giới bên ngoài.

Its multifunctional layer cools us down and keeps us warm.

Làn da đa năng vừa làm mát, vừa giữ ấm cơ thể.

The integumentary system may be many things,

Hệ bì có thể làm rất nhiều nhiệm vụ,

but it’s certainly more than skin deep.

và tầm quan trọng của nó là không thể phủ nhận.