Inside your computer - Bettina Bair

Bên trong chiếc máy tính của bạn - Bettina Bair

Translator: Thu Ha Tran Reviewer: Loc Bui

Do you remember when you first realized

Liệu bạn còn nhớ lần đầu tiên nhận ra

that your computer was more

rằng chiếc máy tính của bạn

than just a monitor and keyboard?

không chỉ bao gồm màn hình và bàn phím?

That between the mouse click and the video playing,

Và rằng giữa cú nhấp chuột và trình phát video

there was something that captured your intention,

có thứ gì đó đã bắt lấy ý định của bạn,

understood it,

hiểu nó

and made it real?

và biến nó trở thành thực tế?

What is that something?

Vậy nó là gì?

Is it gremlins?

Một sinh vật giả tưởng chăng?

Let's imagine that we can shrink down

Hãy tưởng tượng ta có thể thu nhỏ lại

to the size of an electron

bằng kích thước 1 electron

and inject ourselves into a click of a mouse.

và tự đưa mình vào một cú nhấp chuột.

If you took your mouse apart,

Nếu tháo rời con chuột của bạn ra

you'd see that it's really a very simple machine.

bạn sẽ thấy nó thực sự là một cỗ máy rất đơn giản.

It has a couple buttons

Nó có một cặp nút bấm

and a system for detecting motion and distance.

và một hệ thống nhận diện chuyển động và khoảng cách.

You might have an optical mouse

Bạn có thể có 1 con chuột quang

that makes these measurements with lights and sensors,

thực hiện việc đo lường trên với ánh sáng và cảm biến

but older ones did this with a hard rubber ball

nhưng loại chuột cũ lại dùng một quả bóng cao su cứng

and some plastic wheels.

và một vài bánh xe nhựa.

Same concept.

Cách hoạt động gần như giống nhau.

When you click the button on your mouse,

Khi bạn nhấp nút trên con chuột,

it sends a message to the computer

nó gửi một thông điệp đến máy tính

with information about its position.

cùng với thông tin về vị trí của mình.

When your mouse click is received,

Sau đó thông tin về cú nhấp chuột

it's handled by the basic input/output subsystem.

sẽ được xử lý bởi tiểu hệ thống vào ra cơ bản.

This subsystem acts like the eyes and ears

Hệ thống con này hoạt động như tai mắt

and mouth and hands of the computer.

cũng như miệng và tay của máy tính.

Basically, it provides a way for the computer

Cơ bản, nó cung cấp một cách cho phép máy tính

to interact with its environment.

tương tác với môi trường của nó.

But it also acts like a buffer

Nhưng nó cũng hoạt động như bộ đệm

to keep the CPU from being overwhelmed by distractions.

nhằm giữ cho CPU không bị quá tải bởi những sự sao nhãng.

In this case, the I/O subsystem decides

Trong trường hợp này, tiểu hệ thống vào ra cho rằng

that your mouse click is pretty important

cú nhấp chuột của bạn là khá quan trọng

so it generates an interrupt to the CPU.

vì vậy nó tạo ra một lệnh ngắt đến CPU

"Hey, CPU! Got a click here."

"Này, CPU! Có một cú nhấp chuột ở đây"

The CPU, or central processing unit,

CPU, hay bộ xử lý trung tâm,

is the brains of the whole computer.

là bộ não của toàn bộ máy tính.

Just like your brain doesn't take up your whole body,

Giống như bộ não của bạn không chiếm toàn bộ cơ thể

the CPU doesn't take up the whole computer,

CPU cũng chỉ chiếm một không gian nhỏ,

but it runs the show all the same.

nhưng nó cũng điều khiển mọi việc gần giống như vậy.

And the CPU's job, its whole job,

Và toàn bộ nhiệm vụ của CPU

is fetching instructions from memory

là nạp tập lệnh từ bộ nhớ

and executing them.

và thực thi chúng.

So, while you're typing, typing, typing,

Vì vậy, trong khi bạn đang gõ, gõ và gõ

maybe really fast,

có lẽ là rất nhanh,

like 60 words a minute,

cỡ 60 từ trong một phút,

the CPU is fetching and executing

CPU đang liên tục nạp và thực thi

billions of instructions a second.

hàng tỷ lệnh mỗi giây.

Yes, billions every second:

Vâng, hàng tỷ lệnh mỗi giây:

instructions to move your mouse around on the screen,

di chuyển chuột trên màn hình,

to run that clock widget on your desktop,

chạy đồng hồ trên màn hình của bạn,

play your internet radio,

bật radio trên mạng,

manage the files you're editing on the hard drive,

quản lý tệp bạn đang chỉnh sửa trong bộ nhớ,

and much, much more.

và nhiều, nhiều nữa.

Your computer's CPU is one heck of a multitasker!

CPU có khả năng đa nhiệm thật đáng kinh ngạc!

"But oh my gosh

"Nhưng trời ơi

there's a very important mouse click

một cú nhấp chuột quan trọng

coming through now!

đang tới.

Let's drop everything now and deal with that!"

Hãy bỏ hết mọi việc và xử lý nó đã!"

There are programs for everything

Luôn có chương trình cho mọi thứ

that the CPU does.

mà CPU thực hiện.

A special program for the mouse,

Một chương trình riêng cho chuột,

for the clock widget,

một cho đồng hồ,

for the internet radio,

một cho radio trên mạng,

and for dealing with letters sent by the keyboard.

và một cho các thông tin được gửi từ bàn phím.

Each program was initially written by a human

Mỗi chương trình ban đầu đều được viết bởi con người

in a human-readable programming language,

bằng ngôn ngữ lập trình mà người đọc được,

like Java,

như Java,

C++,

C++,

or Python.

hay Python.

But human programs take up a lot of space

Nhưng chương trình của con người tốn quá nhiều chỗ

and contain a lot of unnecessary information to a computer,

và chứa quá nhiều thông tin không cần thiết cho máy tính,

so they are compiled and made smaller

nên chúng được biên dịch, thu nhỏ

and stored in bits of ones and zeros in memory.

và lưu trong bộ nhớ dưới dạng những bit 0 và 1.

The CPU realizes that it needs instructions

CPU nhận ra nó cần chỉ dẫn

for how to deal with this mouse click,

làm thế nào để xử lí các cú nhấp chuột,

so it looks up the address for the mouse program

vì vậy nó tra địa chỉ của chương trình cho chuột

and sends a request to the memory subsystem

và gửi yêu cầu tới tiểu hệ thống bộ nhớ

for instructions stored there.

để tìm lệnh được lưu ở đây.

Each instruction in the mouse device driver

Mỗi lệnh trong driver của chuột

is duly fetched and executed.

được lấy ra và thực thi.

And that's not nearly the end of the story!

Và đó chưa phải là kết thúc của câu chuyện.

Because the CPU learns that the mouse was clicked

Vì CPU biết rằng chuột được nhấp

when the cursor was over a picture

khi con trỏ di lên trên hình

of a button on the monitor screen,

của một nút bấm trên màn hình chính,

and so, the CPU asks memory for the monitor program

và vì vậy, CPU hỏi bộ nhớ về chương trình của màn hình

to find out what that button is.

để tìm ra đó là nút bấm gì.

And then the CPU has to ask memory

Và khi CPU hỏi bộ nhớ

for the program for the button,

về chương trình cho nút bấm,

which means that the CPU needs

nghĩa là CPU cần

the monitor program again

chương trình màn hình một lần nữa

to show the video associated with the button,

để xem video có liên quan tới nút bấm,

and so it goes.

và cứ thế tiếp tục.

And let's just say there are a lot of programs involved

Tóm lại là có rất nhiều chương trình liên quan

before you even see the button on the screen

thậm chí trước khi bạn thấy nút bấm trên màn hình sáng lên

light up when you clicked it.

khi bạn nhấp chuột vào nó.

So, just the simple task of clicking your mouse

Vì vậy, một nhiệm vụ đơn giản như nhấp chuột

means visiting all of the critical components

cần tới tất cả các bộ phận quan trọng

of your computer's architecture:

trong cấu trúc máy tính:

peripherals,

thiết bị ngoại vi,

the basic input-output system,

hệ thống vào ra căn bản,

the CPU,

CPU,

programs,

chương trình,

and memory,

và bộ nhớ,

and not one gremlin.

chứ không phải sinh vật giả tưởng nào.