Free falling in outer space - Matt J. Carlson

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Have you ever been floating in a swimming pool,

Hiç yüzme havuzunda rahat ve sıcacık

all comfy and warm, thinking,

sürüklenirken şöyle düşündünüz mü?

"Man, it'd be cool to be an astronaut!

"Adamım, astronot olmak harika olurdu!

You could float out in outer space, look down at the Earth and everything.

Uzayda uçarsın, Dünya'ya bakarsın ve bu gibi şeyler.

It'd be so neat!"

Çok harika olurdu!"

Only that's not how it is at all.

Aslında böyle değil.

If you are in outer space, you are orbiting the Earth:

Eğer uzaydaysanız, Dünya'yı dolaşıyorsunuz:

it's called free fall.

Buna serbest düşüş denir.

You're actually falling towards the Earth.

Aslında Dünya'ya doğru düşüyorsunuz.

Think about this for a moment: that's the feeling you get

Bir anlığına şunu düşünün: Eğer bir lunapark treninde

if you're going over the top of a roller coaster, going, like, "Whoa!"

tepeye çıkıyorsanız, bu hissi hissedersiniz, yani, "Vay be!"

Only you're doing this

Yalnızca Dünya'yı dolaştığınız

the whole time you're orbiting the Earth,

zaman boyunca bunu yapıyorsunuz,

for two, three, four hours, days.

iki, üç, dört saat, gün.

Whatever it takes, right?

Ne kadarsa, değil mi?

So, how does orbiting work?

Turlama nasıl işler?

Let's take a page from Isaac Newton.

Isaac Newton'dan bir sayfaya bakalm.

He had this idea, a little mental experiment:

Bu fikri, küçük bir akıl deneyi vardı:

You take a cannon,

Bir top alırsınız,

you put it on top of a hill.

bir tepenin tepesine koyarsınız.

If you shoot the cannonball,

Eğer topu atarsanız,

it goes a little bit away.

biraz uzağa gider.

But if you shoot it harder,

Ama daha hızlı atarsanız,

it goes far enough so that it lands

Dünya'nın eğimini biraz geçecek şekilde

a little bit past the curvature of Earth.

inecek kadar uzağa iner.

Well, you can imagine if you shot it really, really, hard,

Gerçekten çok ama çok hızlı attığınızı düşünün,

it would go all the way around the Earth

Dünya'nın çevresinde dolanır

and come back -- boom! -- and hit you in the backside or something.

ve geri dönerdi -- bom! -- ve sizi arkadan vururdu veya böyle bir şey.

Let's zoom way back and put you in a little satellite

Şimdi geriye doğru gidelim ve sizi Dünya'nın

over the North Pole of the Earth

Kuzey Kutbu üzerinde bir uyduya koyalım

and consider north to be up.

ve kuzeyin yukarıda olduğunu düşünün.

You're going to fall down and hit the Earth.

Düşüp Dünya'ya çarpacaksınız.

But you are actually moving sideways really fast.

Ama yanlarda aslında daha hızlı düşüyorsunuz.

So when you fall down,

Yani düşerseniz,

you're going to miss.

yanlış düşeceksiniz.

You're going to end up on the side of the Earth, falling down,

Dünya'nın kenarına doğru kayacaksınız, düşerek

and now the Earth is pulling you back in sideways.

ve orada Dünya sizi yanlardan geriye doğru çekiyor.

So it's pulling you back in and you fall down,

Yani geriye çekiyor ve siz düşüyorsunuz

and so you miss the Earth again, and now you're under the Earth.

ve Dünya'yı yine kaçırıyorsunuz, şimdi de Dünya'nın altındasınız.

The Earth is going to pull you up, but you're moving sideways still.

Dünya sizi kendine çekecek ama hâlâ yanlarda hareket ediyorsunuz.

So you're going to miss the Earth again.

Yani tekrar Dünya'yı kaçıracaksınız.

Now you're on the other side of the Earth, moving upward,

Şimdi Dünya'nın diğer tarafındasınız, yukarı hareket ediyorsunuz

and the Earth's pulling you sideways.

ve Dünya sizi kenarlara çekiyor.

So you're going to fall sideways,

Yani kenarlara düşeceksiniz

but you're going to be moving up and so you'll miss.

ama yukarı hareket edip hedefi kaçıracaksınız.

Now you're back on top of the Earth again, over the North Pole,

Şimdi tekrar Dünya'nın tepesindesiniz, Kuzey Kutup üzerinde

going sideways and falling down,

yandan gidiyorsunuz ve düşüyorsunuz

and yep -- you guessed it.

ve evet -- tahmin ettiniz.

You'll keep missing because you're moving so fast.

Kaçırmaya devam edeceksiniz, çünkü çok hızlı hareket ediyorsunuz.

In this way, astronauts orbit the Earth.

Astronotlar bu şekilde Dünya'yı dolanıyor.

They're always falling towards the Earth,

Dünya'ya doğru düşüyorlar

but they're always missing, and therefore, they're falling all the time.

ama her zaman kaçırıyorlar ve bu yüzden hep düşüyorlar.

They feel like they're falling, so you just have to get over it.

Düşüyor gibi hissediyorlar, yani bunu umursamamanız lazım.

So technically, if you ran fast enough and tripped,

Yani teknik olarak, yeteri kadar hızlı koşup tökezlerseniz,

you could miss the Earth.

Dünya'yı kaçırabilirdiniz.

But there's a big problem.

Ama büyük bir sorun var.

First, you have to be going eight kilometers a second.

Önce saniyede sekiz kilometre ile gideceksiniz.

That's 18,000 miles an hour,

Bu saatte 28.968 km,

just over Mach 23!

Mach 23'ün üzerinde!

The second problem:

İkinci sorun:

If you're going that fast,

Bu kadar hızlı gidiyorsanız,

yes, you would orbit the Earth and come back where you came from,

evet, Dünya'yı dolaşıp geldiğiniz yere geri dönersiniz

but there's a lot of air in the way,

ama yolda çok hava var,

much less people and things.

çok az insan ve cisim.

So you would burn up due to atmospheric friction.

Yani atmosfer sürtünmesinden yanardınız.

So, I do not recommend this.

Yani bunu tavsiye etmem.