Free falling in outer space - Matt J. Carlson

Rơi tự do ngoài không gian - Matt J. Carlson

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Nelson Dinh

Have you ever been floating in a swimming pool,

Bạn có bao giờ thả nổi trong một hồ bơi,

all comfy and warm, thinking,

thoải mái và ấm áp, thả hồn suy nghĩ

"Man, it'd be cool to be an astronaut!

"Chậc, sẽ thật là tuyệt nếu được trở thành một nhà du hành vũ trụ!

You could float out in outer space, look down at the Earth and everything.

Bạn có thể thả nổi trong không gian bên ngoài,

nhìn xuống Trái đất và tất cả mọi thứ.

It'd be so neat!"

Nó sẽ rất gọn gàng đây!"

Chỉ có điều đó không phải là tất cả.

Only that's not how it is at all.

If you are in outer space, you are orbiting the Earth:

Nếu bạn đang ngoài không gian,

bạn sẽ quay quanh Trái đất,

đó được gọi là sự rơi tự do.

it's called free fall.

You're actually falling towards the Earth.

Bạn đang thực sự rơi về phía trái đất.

Được rồi, suy nghĩ một chút về điều này.

Think about this for a moment: that's the feeling you get

Đó là cảm giác bạn cảm nhận

if you're going over the top of a roller coaster, going, like, "Whoa!"

khi đi đến đỉnh dốc của tàu lượn siêu tốc,

lao đi, như thể là, "Whoooooaaaahhhh!"

Only you're doing this

Chỉ có điều là bạn sẽ làm điều này suốt

the whole time you're orbiting the Earth,

bạn sẽ rơi vào quỹ đạo quay quanh Trái đất

hai,

for two, three, four hours, days.

ba,

bốn

hàng giờ,

Whatever it takes, right?

hàng ngày,

cho dù chuyện gì xảy ra đi chăng nữa, đúng không?

So, how does orbiting work?

Thế nên, việc rơi vào quỹ đạo xảy ra như thế nào?

Let's take a page from Isaac Newton.

Hãy lấy từ một trang sách của Isaac Newton.

He had this idea, a little mental experiment:

Ông ấy đã có ý tưởng như thế này,

một chút thử nghiệm trong trí tưởng tượng.

You take a cannon,

Bạn lấy một khẩu pháo,

you put it on top of a hill.

bạn đặt nó trên đỉnh một ngọn đồi.

Nếu bạn bắn khẩu pháo đó,

If you shoot the cannonball,

it goes a little bit away.

viên đạn sẽ bay đi được một khoảng.

But if you shoot it harder,

Nhưng nếu bạn bắn nó mạnh hơn,

viên đạn sẽ đi đủ xa cho đến khi nó chạm đất

it goes far enough so that it lands

a little bit past the curvature of Earth.

qua khỏi đường cong bề mặt của Trái đất một chút.

Vâng, bạn có thể tưởng tượng

Well, you can imagine if you shot it really, really, hard,

Nếu bạn bắn nó thực sự, thực sự, thực sự mạnh,

it would go all the way around the Earth

viên đạn sẽ bay xung quanh trái đất

and come back -- boom! -- and hit you in the backside or something.

và trở lại,rồi "bùm!"

và nó va vào bạn từ sau lưng hay đại loại như thế.

Hãy phóng to ra trở lại

Let's zoom way back and put you in a little satellite

và đưa bạn vào một cái vệ tinh nhỏ

over the North Pole of the Earth

bay trên cực Bắc của trái đất

and consider north to be up.

và xem xét cực Bắc phải là ở trên nhé.

You're going to fall down and hit the Earth.

Bạn sẽ chuẩn bị rơi xuống và va chạm vào trái đất.

Nhưng thực sự thì bạn đang di chuyển sang một bên với một vận tốc rất lớn.

But you are actually moving sideways really fast.

So when you fall down,

Vì vậy, khi bạn rơi xuống,

bạn sẽ rơi hụt.

you're going to miss.

You're going to end up on the side of the Earth, falling down,

Bạn sẽ hạ cánh trên một mặt khác của Trái đất,

rơi xuống,

and now the Earth is pulling you back in sideways.

và bây giờ Trái đất sẽ kéo bạn trở lại.

So it's pulling you back in and you fall down,

Được rồi, và do đó, nó kéo bạn trở lại phía trong

và bạn rơi xuống,

and so you miss the Earth again, and now you're under the Earth.

và do đó bạn lại rơi hụt khỏi Trái đất một lần nữa,

và bây giờ bạn đã ở mặt dưới của Trái đất.

The Earth is going to pull you up, but you're moving sideways still.

Và trái đất sẽ kéo bạn lên phía trên,

nhưng vì bạn vẫn đang di chuyển sang một bên.

thế nên, bạn sẽ rơi hụt một lần nữa.

So you're going to miss the Earth again.

Bây giờ, bạn đang ở mặt phía bên kia của Trái đất,

Now you're on the other side of the Earth, moving upward,

hướng lên trên và Trái đất kéo lại bạn sang một bên.

and the Earth's pulling you sideways.

Được rồi, thế nên bạn sẽ rơi sang một bên,

So you're going to fall sideways,

nhưng bạn sẽ lại di chuyển lên trên và rơi hụt một lần nữa.

but you're going to be moving up and so you'll miss.

Và bây giờ bạn trở lại trên cực Bắc trái đất một lần nữa,

Now you're back on top of the Earth again, over the North Pole,

ngay trên cực Bắc,

going sideways and falling down,

di chuyển sang một bên và rơi xuống,

and yep -- you guessed it.

và, vâng, bạn đoán được nó rồi đó.

Bạn sẽ tiếp tục rơi hụt vì bạn di chuyển quá nhanh.

You'll keep missing because you're moving so fast.

In this way, astronauts orbit the Earth.

Bằng cách này, các phi hành gia rơi vào quỹ đạo quay quanh Trái đất.

They're always falling towards the Earth,

Họ luôn luôn rơi xuống về phía trái đất,

but they're always missing, and therefore, they're falling all the time.

nhưng lại luôn rơi hụt,

và do đó, họ cứ rơi xuống suốt.

They feel like they're falling, so you just have to get over it.

Họ cảm thấy như đang rơi,

Vì vậy, chỉ còn cách là cố gắng vượt qua cảm giác đó thôi.

So technically, if you ran fast enough and tripped,

Vì thế, xét về mặt kỹ thuật, nếu bạn chạy đủ nhanh và vấp,

you could miss the Earth.

bạn có thể rơi khỏi trái đất.

Nhưng có một vấn đề lớn ở đây là.

But there's a big problem.

First, you have to be going eight kilometers a second.

Trước tiên, bạn phải chạy với tốc độ 8 km trong một giây.

That's 18,000 miles an hour,

Đó là 18.000 dặm một giờ,

just over Mach 23!

chỉ qua ngày 23 tháng Ba!

The second problem:

Vấn đề thứ hai:

Nếu bạn có thể chạy nhanh chừng đó,

If you're going that fast,

yes, you would orbit the Earth and come back where you came from,

vâng, bạn sẽ rơi vào quỹ đạo quay quanh Trái đất

và trở lại nơi bạn xuất phát,

but there's a lot of air in the way,

nhưng bởi vì có rất nhiều không khí,

much less people and things.

trong khi sẽ có ít người và vật hơn.

So you would burn up due to atmospheric friction.

Vì vậy, bạn sẽ bị bốc cháy do ma sát với khí quyển.

So, I do not recommend this.

Thế nên, tôi không khuyên bạn hãy thực hiện điều này.