The life cycle of the butterfly - Franziska Bauer

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

In order to become a butterfly,

Kelebek olmak için bir tırtılın bedeni

a caterpillar’s body dissolves almost completely

neredeyse tamamen çözünür

and is rebuilt from its own juices.

ve kendi öz suyuyla yenilenir.

As inconvenient and even downright dangerous as this process sounds,

Bu süreç zahmetli ve tamamen tehlikeli görünse de

it’s actually quite common.

aslında oldukça yaygın.

Butterflies are just a few of the 800,000 insect species

Kelebekler, larvadan erginliğe eksiksiz başkalaşım yoluyla geçiş yapan

that transition from larvae to adults through complete metamorphosis.

800 bin böcek türünden sadece birkaçıdır.

That’s approximately 85% of insects and 70% of all known animal species.

Bu, böceklerin yaklaşık %85'i, bilinen tüm hayvan türlerinin yaklaşık %70'idir.

But how exactly does a caterpillar become a butterfly?

Peki bir tırtıl kelebeğe tam olarak nasıl dönüşür?

When a caterpillar hatches from an egg,

Tırtıl yumurtadan çıktığında

it has none of a butterfly’s physical traits.

kelebeğin niteliklerinden hiçbirine sahip değildir.

It does have groups of cells inside its body called imaginal discs

Vücudunda imago diskleri denen hücre grupları vardır,

that will eventually become its butterfly parts.

bu hücre grupları, zamanla kelebeğin parçalarını oluştururlar.

For now, these cells remain dormant.

Şu an için bu hücreler etkisizler.

Juvenile hormone suppresses their activity,

Olgunlaşmamış hormon onların hareketini baskılıyor

and prevents the caterpillar from beginning metamorphosis too early.

ve tırtılın başkalaşıma çok erken başlamasını engelliyor.

Immediately after hatching, the caterpillar begins to feed,

Yumurtadan çıktıktan hemen sonra tırtıl beslenmeye başlıyor,

building up fat until its rigid skin, called a cuticle, becomes too tight.

epiderm denen ve sert olan derisi iyice sıkılaşana kadar gelişiyor.

At this point, a hormone called ecdysone triggers the cuticle to shed, or molt.

Bu noktada ekdizon denen hormon, epidermi deri değiştirmeye veya tüy dökmeye itiyor.

As the caterpillar grows, it usually molts four times.

Tırtıl büyüdükçe genellikle dört kez tüy döker.

Then, when it’s nice and plump,

Daha sonra, güzel ve dolgun olduğu zaman

the caterpillar’s levels of juvenile hormone drop,

tırtılın olgunlaşmamış hormon seviyeleri düşer,

which triggers it to stop eating and moving.

bu da tırtılın beslenmesini ve hareket etmesini engeller.

A final burst of ecdysone

Ekdizonun son çatlaması

prompts the caterpillar’s cells to begin to self-destruct.

tırtıl hücrelerinin kendilerini yok etmelerine yol açar.

Soon, the muscles, fat, and other tissues are almost entirely liquefied,

Çok geçmeden kaslar, yağlar ve diğer dokular neredeyse tamamen sıvılaşır,

though the imaginal discs stay intact and begin to grow.

buna rağmen, imago diskleri zarar görmeden kalırlar ve büyümeye başlarlar.

At the same time, a second skin layer called the pupal cuticle

Aynı anda, erginleşmemiş epiderm denen ikinci deri katmanı

forms underneath the first.

deri altında oluşur.

One more molt exposes the hard exterior of the pupa.

Dökülen bir tüy daha kozanın sert olan dış kısmını meydana çıkarır.

Besides the imaginal discs, only a few tissues are spared,

İmagonal disklere ilaveten, sadece biraz doku geriye kalır,

including parts of the respiratory system,

bunun içinde solunum sistemi,

the heart,

kalp,

some abdominal muscles,

bazı karın kasları

and the mushroom bodies of the brain.

ve beynin mantarımsı kütlesi de vardır.

The caterpillar juice then fuels the development of the imaginal discs

Daha sonra tırtılın öz suyu imagonal diskleri geliştirip

into eyes,

gözlere,

antennae,

antene,

legs,

bacaklara,

wings,

genitalia,

kanatlara,

üreme organına

and other body parts.

ve vücudun diğer kısımlarına dönüştürür.

Once its new body is built, the insect molts one last time,

Yeni bedeni oluştuğunda böcek son bir kez tüy döker

shedding the pupal cuticle.

ve pupa epidermini değiştirir.

From there, it’s free to fly away a new butterfly.

Buradan sonra, yeni bir kelebek uçup gitmeye özgürdür.

Even after such a dramatic transformation,

Böyle çarpıcı bir dönüşümden sonra bile

the butterfly does retain some memories from its caterpillar days.

kelebek, tırtıl olduğu günlerdeki hafızasını korur.

It’s likely the mushroom bodies of the brain

Beynin mantarımsı gövdesi muhtemelen

carry important knowledge from the caterpillar over to the adult butterfly.

tırtıldan kelebeğe önemli bilgiler taşır.

How did such an involved developmental process come to be?

Böyle karmaşık bir gelişim süreci nasıl meydana geliyor?

We don’t know for sure.

Kesin olarak bilmiyoruz.

The leading theory is that the caterpillar is actually a drawn-out version

Öne çıkan teori ise tırtılın aslında bazı diğer böceklerde meydana gelen

of a life stage that takes place inside the egg for some other insects.

ve yumurta içinde oluşan hayat evresinden daha işlenmiş bir versiyon olması.

According to this hypothesis, over millions of years,

Bu hipoteze göre milyonlarca yıl boyunca

the larvae evolved the ability to eat and live outside the egg.

larva evrim geçirerek beslenmeye ve yumurta dışında yaşamaya başladı.

Regardless of how complete metamorphosis originated,

Bu eksiksiz başkalaşım nasıl oluşursa oluşsun,

it’s become part of the life cycles of a dizzying number of insect species.

böcek türlerinin baş döndürücü sayılarının yaşam döngüsünün bir parçası oldu.

Still, plenty of species get along perfectly well

Hâlâ pek çok tür basit bir gelişim süreciyle

with a simpler developmental process.

hayata kusursuz biçimde devam ediyor.

What survival advantages might complete metamorphosis provide

Hayatta kalmaya dair ne gibi avantajlar ekstra zorlukları telafi edebilmek için

to make up for the added hassle?

başkalaşımı tamamlayabilir?

For one, it keeps larvae and adults

Bu durum, bilhassa larvanın ve ergin türlerin

from competing for the same habitats and food sources.

aynı habitatlarla ve besin kaynaklarıyla yarış içinde olmalarını engeller.

Koza savunmasız gibi görünürken

And while the pupa may seem vulnerable,

this immobile stage can actually be a good way

bu durgun evre, besinler çok sınırlıyken

to pass parts of the year when food is scarce.

yılın en zor kısmını atlatmak için iyi bir yol olabilir.

To us, a butterfly’s metamorphosis might sound as fantastic

Bize göre bir kelebeğin başkalaşımı bir Anka kuşunun küllerinden doğması kadar

as a phoenix rising from its ashes.

fantastik görünebilir.

But these transformations are taking place all around us, all the time.

Ama bu dönüşümler daima hepimizin etrafında gerçekleşiyor.

From the Hercules beetle

Herkül böceğinden

to the honey bee

bal arısına

to the garden ant,

ve bahçe karıncasına kadar

countless squishy larvae dissolve and emerge

sayısız süngerimsi larva çözünüyor

as armored, aerodynamic, and nimble adults.

ve zırhlı, aerodinamik, çevik bir ergen olarak ortaya çıkıyor.