The life cycle of the butterfly - Franziska Bauer

352,325 views ・ 2018-03-01

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Ola Królikowska
00:12
In order to become a butterfly,
0
12360
2319
Żeby zostać motylem,
00:14
a caterpillar’s body dissolves almost completely
1
14679
3770
ciało gąsienicy prawie całkowicie się rozpuszcza
00:18
and is rebuilt from its own juices.
2
18449
3331
i odbudowuje z własnych soków.
00:21
As inconvenient and even downright dangerous as this process sounds,
3
21780
4210
Ten proces może wydać się przerażający i niedogodny,
00:25
it’s actually quite common.
4
25990
2130
ale jest dość powszechny.
00:28
Butterflies are just a few of the 800,000 insect species
5
28120
4240
Motyle stanowią zaledwie część 800 tysięcy gatunków owadów,
00:32
that transition from larvae to adults through complete metamorphosis.
6
32360
4808
które przechodzą przeobrażenie zupełne z larw w dorosłe osobniki.
00:37
That’s approximately 85% of insects and 70% of all known animal species.
7
37168
7743
To około 85% owadów i 70% wszystkich gatunków zwierząt.
00:44
But how exactly does a caterpillar become a butterfly?
8
44911
3272
Jak gąsienica staje się motylem?
00:48
When a caterpillar hatches from an egg,
9
48183
2381
Kiedy wykluwa się z jaja,
00:50
it has none of a butterfly’s physical traits.
10
50564
2887
wyglądem wcale nie przypomina motyla.
00:53
It does have groups of cells inside its body called imaginal discs
11
53451
5260
Ma jednak płytki imaginalne,
00:58
that will eventually become its butterfly parts.
12
58711
4082
które później rozwiną się i będą częściami motyla.
01:02
For now, these cells remain dormant.
13
62793
2748
Teraz płytki są w stanie uśpienia.
01:05
Juvenile hormone suppresses their activity,
14
65541
2801
Hormon juwenilny blokuje ich aktywność,
01:08
and prevents the caterpillar from beginning metamorphosis too early.
15
68342
4204
dzięki czemu gąsienica nie przeobrazi się za wcześnie.
01:12
Immediately after hatching, the caterpillar begins to feed,
16
72546
3469
Zaraz po wykluciu gąsienica zaczyna się odżywiać,
01:16
building up fat until its rigid skin, called a cuticle, becomes too tight.
17
76015
6027
gromadząc tłuszcz do momentu, kiedy jej oskórek jest zbyt ciasny.
01:22
At this point, a hormone called ecdysone triggers the cuticle to shed, or molt.
18
82042
6318
Wtedy hormon linienia, ekdyzon, sprawia, że zrzuca oskórek albo linieje.
01:28
As the caterpillar grows, it usually molts four times.
19
88360
4143
W trakcie rozwoju gąsienica zrzuca oskórek cztery razy.
01:32
Then, when it’s nice and plump,
20
92503
2371
Potem, kiedy jest ładna i okrąglutka,
01:34
the caterpillar’s levels of juvenile hormone drop,
21
94874
2970
poziom hormonu juwenilnego spada.
01:37
which triggers it to stop eating and moving.
22
97844
2981
Wtedy przestaje jeść i wędrować.
01:40
A final burst of ecdysone
23
100825
2390
Na koniec wzrasta poziom ekdyzonu,
01:43
prompts the caterpillar’s cells to begin to self-destruct.
24
103215
4397
co sprawia, że jej komórki ulegają samozniszczeniu.
01:47
Soon, the muscles, fat, and other tissues are almost entirely liquefied,
25
107612
5343
Mięśnie, tłuszcz i inne tkanki prawie całkowicie się rozpuszczają,
01:52
though the imaginal discs stay intact and begin to grow.
26
112955
5123
a płytki imaginalne zaczynają się rozwijać.
01:58
At the same time, a second skin layer called the pupal cuticle
27
118078
4766
W tym czasie pod pierwszą warstwą skóry
powstaje druga, zwana oskórkiem poczwarki.
02:02
forms underneath the first.
28
122844
1913
02:04
One more molt exposes the hard exterior of the pupa.
29
124757
5185
Zrzucenie poprzedniej warstwy ujawnia twardą powłokę poczwarki.
02:09
Besides the imaginal discs, only a few tissues are spared,
30
129942
3694
Poza płytkami imaginalnymi pozostaje tylko kilka tkanek,
02:13
including parts of the respiratory system,
31
133636
2500
w tym części układu oddechowego,
02:16
the heart,
32
136136
920
serca,
02:17
some abdominal muscles,
33
137056
1220
mięśni brzucha
02:18
and the mushroom bodies of the brain.
34
138276
3143
i zwoje mózgu.
02:21
The caterpillar juice then fuels the development of the imaginal discs
35
141419
4118
Soki gąsienicy pobudzają rozwój tkanek imaginalnych, które stają się
02:25
into eyes,
36
145537
919
oczami,
02:26
antennae,
37
146456
982
czułkami,
02:27
legs,
38
147438
720
odnóżami,
02:28
wings,
39
148158
762
02:28
genitalia,
40
148920
807
skrzydłami,
genitaliami
02:29
and other body parts.
41
149727
1689
i innymi częściami ciała.
02:31
Once its new body is built, the insect molts one last time,
42
151416
4162
Kiedy nowe ciało jest już rozwinięte, owad linieje po raz ostatni
02:35
shedding the pupal cuticle.
43
155578
1939
i zrzuca oskórek poczwarki.
02:37
From there, it’s free to fly away a new butterfly.
44
157517
4160
Nowy motyl może już odlecieć.
02:41
Even after such a dramatic transformation,
45
161677
2512
Nawet po tak radykalnym przeobrażeniu
02:44
the butterfly does retain some memories from its caterpillar days.
46
164189
4601
motyl ma trochę wspomnień z czasów bycia gąsienicą.
02:48
It’s likely the mushroom bodies of the brain
47
168790
2588
Jest prawdopodobne, że mózg
02:51
carry important knowledge from the caterpillar over to the adult butterfly.
48
171378
5151
przechowuje jeszcze informacje sprzed przeobrażenia w motyla.
02:56
How did such an involved developmental process come to be?
49
176529
3790
Skąd tak zaawansowany proces rozwojowy?
03:00
We don’t know for sure.
50
180319
1471
Nie ma pewności.
03:01
The leading theory is that the caterpillar is actually a drawn-out version
51
181790
4212
Według głównej teorii gąsienica to rozwinięta wersja etapu życia,
03:06
of a life stage that takes place inside the egg for some other insects.
52
186002
5659
który u innych owadów odbywa się w jaju.
03:11
According to this hypothesis, over millions of years,
53
191661
3599
Zgodnie z tą hipotezą larwy przez miliony lat
03:15
the larvae evolved the ability to eat and live outside the egg.
54
195260
5572
wykształciły umiejętność życia poza jajem.
03:20
Regardless of how complete metamorphosis originated,
55
200832
3389
Bez względu na pochodzenie metamorfoza zupełna
03:24
it’s become part of the life cycles of a dizzying number of insect species.
56
204221
5458
stała się częścią cyklów życiowych ogromnej liczby gatunków owadów.
03:29
Still, plenty of species get along perfectly well
57
209679
2872
Mimo to inne gatunki radzą sobie całkiem nieźle
03:32
with a simpler developmental process.
58
212551
2311
z prostszym procesem rozwojowym.
03:34
What survival advantages might complete metamorphosis provide
59
214862
4379
Jakie korzyści przetrwania zapewnia przeobrażenie zupełne
03:39
to make up for the added hassle?
60
219241
2720
wymagające takiego zachodu?
03:41
For one, it keeps larvae and adults
61
221961
2430
Dzięki niemu larwy i dorosłe osobniki
03:44
from competing for the same habitats and food sources.
62
224391
3650
nie rywalizują o siedliska i pożywienie.
03:48
And while the pupa may seem vulnerable,
63
228041
2571
Może się wydawać, że poczwarki są bezbronne,
03:50
this immobile stage can actually be a good way
64
230612
3110
ale ten stan przejściowy jest dobrym rozwiązaniem
03:53
to pass parts of the year when food is scarce.
65
233722
3773
na przetrwanie surowych pór roku.
03:57
To us, a butterfly’s metamorphosis might sound as fantastic
66
237495
4157
Dla nas przeobrażenie motyla może być tak samo fantastyczne,
04:01
as a phoenix rising from its ashes.
67
241652
2261
jak odrodzenie Feniksa z popiołów.
04:03
But these transformations are taking place all around us, all the time.
68
243913
4439
Ale te przemiany zachodzą wszędzie przez cały czas.
04:08
From the Hercules beetle
69
248352
1470
Od rohatyńca herkulesa
04:09
to the honey bee
70
249822
873
przez pszczołę
04:10
to the garden ant,
71
250695
1698
po hurtnicę pospolitą
04:12
countless squishy larvae dissolve and emerge
72
252393
3401
niezliczone ilości larw przemieniają się
04:15
as armored, aerodynamic, and nimble adults.
73
255794
4040
w opancerzone, aerodynamiczne i zwinne dorosłe osobniki.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7