The records the British Empire didn't want you to see - Audra A. Diptée

Çeviri: Kutay Yalçıner Gözden geçirme: esra kurul

In 2009, five Kenyan people took a petition

2009′da Kenyalı 5 kişi

to the British Prime Minister’s office.

İngiltere Başbakanlığına bir dilekçe verdi

They claimed they endured human rights abuses in the 1950s,

1950′lerde insan haklarının ihlal edildiğini iddia ettiler.

while Kenya was under British colonial rule and demanded reparations.

Kenya hala İngiliz kolonisiyken ve bunun için tazminat istediler.

They had vivid accounts and physical scars from their experiences—

Bu yaşadıklarından fiziksel yaraları ve gerçekçi hikayeleri vardı-

but their testimonies were undermined.

ama söyledikleri yalanlanmış.

They had no documentary evidence that Britain sanctioned systems of torture

Belgeli hiç bir kanıtları yoktu, İngilizlerin Kenyalılara karşı onaylı

against Kenyans— at least, not yet.

işkence sistemi hakkında - en azından henüz yoktu.

Thousands of secret files were waiting to be discovered.

Binlerce gizli dosya keşfedilmeyi bekliyordu.

In 2010, a historian joined the trial as an expert witness

2010′da duruşmaya bilirkişi olarak katıldı

and attested to having seen references to missing documents.

ve bu kayıp dosyaların varlığını onayladı.

They noted that Kenya had repeatedly requested the return of stolen papers,

Kenya’nın çalınmış belgeleri defalarca talep ettiğini belirttiler,

which the British government had refused.

İngiliz Hükümetinin reddettiği.

In fact, many historians suspected there were gaps in the archives.

Aslında birçok tarihçi arşivlerde boşluk olduğundan şüphelenmişti.

As a result, the court ordered the release of any relevant documents.

Bunların sonucunda mahkeme bütün ilgili dökümanların açılmasını emretti.

And, days later, British officials acknowledged that 1,500 pertinent files

Ve günler sonra İngiliz yetkililer 1500 ilgili belgenin

were being held in a high-security archive.

yüksek güvenlikli arşivde tutulduğunu kabul ettiler.

It soon became clear that these were just a small sample

Ve daha sonra belli olduki bunlar İngiltere’nin 1950-70 arası

of documents Britain hid between the 1950s and 70s,

sakladığı belgelerin sadece küçük bir bölümüydü.

while former colonies declared independence,

Eski koloniler, İngiliz sömürgeciliğinin genel politikası olan

as part of a widespread colonial British policy called Operation Legacy.

Miras Operasyonu parçası olarak bağımsızlığını ilan ettiler.

The policy was for British colonial officers to destroy or remove

Bu politika İngiliz sömürge subaylarının Britanya’yı suçlu gösterecek belgeleri

documentation that might incriminate Britain

ve yeni hükümetlere stratejik değerli olan belgelerin

and be of strategic value to the new governments.

yok edilmesi ya da kaldırılmasıydı.

They were instructed to destroy, alter,

Bu belgeleri yok etmek, değiştirmek

or secretly transport these papers to the UK.

ya da gizlice Birleşik Krallığa götürmek için talimat verilmişti.

Documents slated for destruction were to be burnt to ashes

Yok edilmesi planlanan belgeler yakılmalıydı ya da ağır sandıklara konup

or sunk in weighted crates far from shore.

sahilden uzakta denize atılmalıydı.

During the trial, between 2010 and 2013,

2010-2013 arasındaki duruşmada

an independent historian revealed they had located

bağımsız bir tarihçi 37 eski koloniden

more than 20,000 previously hidden Operation Legacy files

20,000′den fazla Miras Operasyonu belgesini,

from 37 former colonies.

açığa çıkardı.

Finally, an estimated 1.2 million colonial files,

En sonunda kilometrelerce uzunluktaki

sprawling kilometers in the archive’s so-called “Special Collections,”

“Özel Koleksiyonlar” adı verilen arşivde 1.2 milyon civarı sömürge belgesi

were also exposed.

açığa çıkartıldı.

And these were only the documents that British forces kept.

Ve bunlar sadece İngiliz güçlerinin sakladıkalrıydı.

How many were destroyed— and what information they contained—

Ne kadarı yok edildi— ve ne bilgiler içerdikleri—

remains unknown.

hala bilinmez.

About 3.5 tons of colonial documents were slated for incineration in Kenya.

Kenya’da 3.5 tona yakın belge yakılmak için planlanmış.

Ultimately, Operation Legacy’s objective was to obscure critical aspects

Miras Operasyonu’nun asıl amacı gerçeğin kritik parçalarını

of the truth.

saklamaktı.

In the words of Britain’s attorney-general in Kenya,

Kenya’daki İngiliz Başsavcısının sözleri

“If we are going to sin, we must sin quietly.”

“Eğer bir günah işleyeceksek, sessizce yapmalıyız.”

So, what really happened in Kenya?

Kenya’da gerçekte ne oldu?

Beginning in 1895, the British administration forcibly removed people

1895′den başlayarak İngiliz yönetimi insanları zorla

from their traditional lands,

geleneksel topraklarından çıkardı,

giving the most fertile areas to European settlers to establish large-scale farms.

en verimli yerleri Avrupalı yerleşimcilere büyük çiftlikler kurması için verdi.

They mandated forced labor systems,

Zorla çalışma sistemleri dayattılar,

implemented reservations for Indigenous African peoples,

yerli Afrikalı insanlar için rezervasyonlar kurdular

and restricted their movement.

ve hareketlerini kısıtladılar.

Kenyan people resisted these incursions from the start

Kenya halkı bu saldırılara en başından beri direndi

and grew increasingly organized over time.

ve zamanla organizasyonları arttı.

One movement, the Kenya Land and Freedom Army,

Bir akım, Kenya Kara ve Özgürlük Ordusu,

aimed to forcibly remove white settlers and overthrow the colonial government.

beyaz yerleşimcileri zorla çıkartmak ve sömürge hükümeti devirme amacındaydı.

When the British declared a state of emergency in 1952,

İngilizler 1952′de olağanüstü hal ilan ettiklerinde

they were giving themselves permission to take otherwise illegal special measures

kontrolü tekrar sağlamak için kendi özel yasadışı önlemlerine

to regain control.

izin veriyorlardı.

The newly revealed Operation Legacy documents

Yeni ortaya çıkan Miras Operasyonu belgeleri

confirmed that people suspected of participating in the resistance

direnişe katıldığı şüphelenen kişilerin

were subjected to horrible abuses.

korkunç tacizlere uğradığını doğruladı.

Between 1952 and 1959,

1952 ve 1959 arasında

the British imprisoned over 80,000 people without trial,

İngilizler duruşma olmadan 80,000 kişiyi hapsetti,

sentenced over 1,000 people convicted as terrorists to death,

1000′den fazla kişiyi terörist ilan ederek ölüme mahkum etti,

and imposed extreme surveillance and interrogation tactics.

aşırı bir gözetleme ve sorgulama taktikleri uyguladılar.

Some people were beaten to death.

Bazıları ölene kadar dövüldü.

Others were raped or castrated.

Bazıları tecavüze uğradı ve hadım edildi.

Many were shackled at the wrist for years.

Çoğu yıllarca bileklerinden zincirlendi.

Children were killed.

Çocuklar öldürüldü.

One person was burnt alive.

Bir kişi canlı olarak yakıldı.

Ndiku Mutwiwa Mutua testified to being castrated while handcuffed

Ndiku Mutwiwa Mutua, kelepçeli ve gözü bağlı olarak hadım edildiğini,

and blindfolded.

söyledi.

Wambugu Wa Nyingi said he was suspended upside-down, beaten,

Wambugu Wa Nyingi, baş aşağı asıldığını, dövüldüğünü,

and had water thrown on his face until he could barely breathe.

nefes alamayıncaya kadar yüzüne su döküldüğünü söyledi.

Jane Muthoni Mara said she was sexually violated with a hot bottle,

Jane Muthoni Mara sıcak bir şişeyle tecavüze uğradığını, ve yıllarca

and imprisoned for years without cause.

haksız yere hapsedildiğini söyledi.

In response to the new evidence,

Yeni deliller karşısında,

the British government issued a formal apology,

İngiliz hükümeti resmi olarak özür diledi,

and made an out-of-court financial settlement

ve davayla ilgili 5228 Kenyalı davacıya

with the 5,228 Kenyan claimants ultimately involved in the case.

mahkeme dışı bir maddi ödeme yaptı.

The original five claimants had made history—

Orijinal 5 davacı tarihe geçti—

and paved the way for it to be rightfully rewritten.

ve tarihin doğruca yeniden yazılması için yolu açtılar.

The uncovered files challenge fundamental myths about British colonialism

Açığa çıkarılan belgeler, halkına özgürlük

ve demokrasi getiren hayırsever olan

as a benevolent institution that brought freedom and democracy to its subjects,

ve daha sonra onlara özgürlük veren bir kurum olan İngiliz sömürgeciliği

then graciously gave them independence.

mitlerinin temeline meydan okuyor.

Instead, the newly exposed evidence confirms what many people knew to be true,

Hatta yeni bulunan kanıtlar birçok insanın bildiği doğruyu kanıtlıyor,

because they lived it—

çünkü onlar bunu yaşadı—

and survived to rescue history from the ashes.

ve tarihi küllerinden kurtarmak için hayatta kaldılar.