The plot to overthrow the Inca Empire - Gabriel Prieto

Çeviri: Emel Çırakoğlu Gözden geçirme: esra kurul

It’s daybreak in the city of Chan Chan,

Chan Chan şehrinde şafak vakti,

and Maxo, a former soldier, has been up all night fretting.

ve Maxo, eski bir asker, bütün gece korkudan ayaktaydı.

Last night, a friend stopped by and instructed Maxo to go to the plaza

Dün gece, bir arkadaş uğradı ve Maxo’ya önemli bir mesaj için

in the artisan neighborhood at noon for an important message.

öğlen esnaf mahallesindeki plazaya gitmesini söyledi.

But with the recent political turmoil,

Ancak son siyasi kargaşa ile bu gizemli çağrılara

answering this mysterious summons will be dangerous.

cevap vermek tehlikeli olacak.

Situated on the north coast of modern-day Peru,

Günümüz Peru’nun kuzey kıyısında yüzlerce yıldır yer alan bu kerpiç tuğla metropol,

for hundreds of years,

this adobe brick metropolis was the seat of the Chimú Empire,

şimdiye kadar bu kıtada görülen en güçlü imparatorluk

the most powerful empire ever seen on this continent—

olan Chimú İmparatorluğu’nun koltuğuydu—

until now.

şimdiye kadar.

This morning, the sleeping city looks, in many ways, the same as ever.

Bu sabah, uyuyan şehir birçok yönden her zamanki gibi görünüyor.

Its ten palaces have decorative walls that keep ordinary people like Maxo out,

On sarayı, Maxo gibi sıradan insanları dışarıda tutan

dekoratif duvarlara sahipti,

but he doesn’t need to enter to know that the rulers inside

ancak içerideki yöneticilerin halkını artık

gerçekten temsil etmediğini bilmek için

no longer truly represent his people.

girmesine gerek yoktu.

Instead, the Incas rule here now,

Bunun yerine, İnkalar Chimú ordusunu

after defeating the Chimú army.

yendikten sonra şimdi burada hüküm sürmekteydi.

They took the Chimú king, Minchancaman, to the Inca capital of Cusco

Chimú kralı Minchancaman'ı İnka'nın başkenti Cusco'ya götürdüler

and married him to an Inca princess.

ve onu bir İnka prensesiyle evlendirdiler.

Now, though one of Minchancaman’s sons still sits on the throne,

Şimdi, Minchancaman’ın oğullarından biri hala tahtta otursa da, İnkaların

he must do as the Incas wish because his father is their hostage.

istediği gibi yapmak zorunda çünkü babası onların rehinesi.

Maxo hurries past the palaces, following a canal to his destination.

Maxo, hedefine giden bir kanalı takip ederek sarayları geçerek acele ediyor.

An elaborate network of canals bring water from the Andean highlands

Ayrıntılı bir kanal ağı, Andean dağlık bölgelerinden

to this desert city.

bu çöl şehrine su getiriyor.

The plaza is bustling, but to Maxo’s eyes, it’s a shadow of what it used to be.

Plaza hareketli, ama Maxo’nun gözlerine göre, eskiden olduğu gibi bir gölge.

Before the conquest, Chan Chan was a trade hub,

Fetihten önce, Chan Chan bir ticaret merkeziydi,

with llamas bringing goods from the highlands,

yaylalardan mal getiren lamalar ile, ve binlerce zanaatkar-

and thousands of artisans— including expert goldsmiths

Amerika papağanı ve egzotik kuşların tüylerini

and artists who turned the feathers of macaws and exotic birds

güzel kıyafetlere dönüştüren uzman kuyumcular ve sanatçılar dahil.

into beautiful clothing.

All this is gone now:

Bütün bunlar artık gitti:

the Incas took the artisans away to Cusco.

İnkalar zanaatkarları Cusco'ya götürdü.

Inca spies could be anywhere,

İnka casusları herhangi bir yerde olabilir,

so to blend in, Maxo approaches a man peddling seafood.

bu yüzden ortalığa karışmak için, Maxo deniz ürünleri satan bir adama yaklaşıyor.

As he barters for fresh fish, a priest taps his shoulder.

Taze balık için takas ederken, bir rahip omzuna dokunuyor.

He silently beckons Maxo to follow him.

Sessizce, Maxo’yu onu takip etmesi için çağırıyor.

As they wind through the empty artisan’s homes,

Boş zanaatkarların evlerinde dolaşırken,

Maxo fears a trap.

Maxo bir tuzaktan korkuyor.

When the priest leads him through a dark doorway,

Rahip onu karanlık bir kapıdan geçirdiğinde,

he even draws his knife.

bıçağını bile çekiyor.

But when he sees what’s on the other side, he drops it.

Ama diğer tarafta ne olduğunu görünce, onu geri çekiyor.

Gathered in front of him are influential people from all over the city and beyond:

Önünde, şehrin her yerinden ve ötesinden etkili insanlar toplanmış:

nobility, local political and religious leaders,

soylular, yerel siyasi ve dini liderler,

even a few familiar faces from the army— what’s left of it.

hatta ordudan tanıdık birkaç yüz- ondan geriye kalanlar.

They've been secretly working on a plan that could change everything.

Gizlice her şeyi değiştirebilecek bir plan üzerinde çalışıyorlar.

Leaders from all over the former Chimú Empire

Eski Chimú İmparatorluğu’nun her yerinden liderler burada,

are waiting to see what happens here, in Chan Chan.

Chan Chan’da, neler olduğunu görmek için bekliyorlar.

Tonight, they will rebel against the Incas,

Bu gece İnkalar’a isyan edecekler,

attacking the Inca soldiers posted at the old fortress down the road,

yolun aşağısındaki eski kalede görevlendirilen

İnka askerlerine saldıracaklar,

site of the final battle in the war.

savaşın son savaşının olduğu yerde.

They want Maxo to join them.

Maxo'nun onlara katılmasını istiyorlar.

Actually, they need Maxo to join them.

Aslında, onlara katılmak için Maxo’ya ihtiyaçları var.

As the only survivor of the last battle, he alone knows the layout of the site.

Son savaştan kurtulan tek kişi olarak, sitenin düzenini tek başına biliyor.

Maxo isn't sure he can face the place where so many of his friends died.

Maxo, pek çok arkadaşının öldüğü yerle yüzleşebileceğinden emin değil.

And what about their king, hostage in Cusco?

Peki ya kralları, Cusco’daki rehine?

If they rebel, won’t the Incas kill him?

Eğer isyan ederlerse İnkalar onu öldürmez mi?

In response, a young man steps out of the shadows:

Buna karşılık, genç bir adam gölgelerden çıkıyor:

King Minchancaman’s son.

Kral Minchancaman'ın oğlu.

He explained that a rumor has arrived from Cusco,

Cusco'dan bir söylenti geldiğini, kralın çoktan

that the king is already dead.

öldüğünü açıkladı.

So the time for rebellion is now, and the young prince will lead it.

Yani isyan zamanı şimdi ve genç prens onu yönetecek.

The prince’s speech is enough to convince Maxo.

Prensin konuşması Maxo’yu ikna etmek için yeterli.

As he follows the canals home to prepare,

Hazırlanmak için eve giden kanalları takip ederken,

he remembers how the Incas cut off the water supply,

İnkaların su kaynağını nasıl kestiğini hatırlıyor,

but Chan Chan survived on its deep, independent wells.

ancak Chan Chan derin, bağımsız kuyularında hayatta kaldı.

He hopes his city has one more reserve of strength to draw from.

Şehrinin yararlanmak için bir güç rezervi daha olmasını umuyor.

In 2016, the mummified remains of a man from this period

2016 yılında, bu döneme ait bir adamın mumyalanmış kalıntıları

were discovered just outside Chan Chan.

Chan Chan’ın hemen dışında keşfedildi.

Many details of the rebellion and who was behind it

İsyanın birçok detayı ve arkasında kimin olduğu gizemli

remain mysteries and best guesses.

ve en iyi tahminlerde olmaya devam ediyor.

What we do know is that afterward, the Incas burned Chan Chan,

Bildiğimiz şey, daha sonra İnkaların Chan Chan’ı yaktığı,

killing many of its residents

sakinlerinin çoğunu öldürdüğü

and scattering others throughout the Inca Empire.

ve diğerlerini İnka İmparatorluğu'na dağıttığı.

Just decades later, the Inca Empire itself fell,

Sadece on yıllar sonra, İnka İmparatorluğu’nun kendisi düştü ve

conquered by Spanish forces.

İspanyol kuvvetleri tarafından fethedildi.

As for our mummy, after surviving many battle wounds,

Mumyamıza gelince, birçok savaş yarasından kurtulduktan sonra

he likely lived to an old age and died of natural causes.

muhtemelen yaşlılığa kadar yaşadı ve doğal nedenlerden öldü.