The popularity, plight and poop of penguins - Dyan deNapoli

Penguenlerin popülerlikleri, dertleri ve dışkıları - Dyan deNapoli

525,437 views

2013-12-17 ・ TED-Ed


New videos

The popularity, plight and poop of penguins - Dyan deNapoli

Penguenlerin popülerlikleri, dertleri ve dışkıları - Dyan deNapoli

525,437 views ・ 2013-12-17

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Eda Ada Gözden geçirme: Sinan Özgün
00:11
Penguins have long captured
0
11249
1251
Penguenler uzun zamandır
00:12
the imagination and the hearts
1
12500
1951
dünyanın her bir köşesinden insanların
00:14
of people the world over.
2
14451
1961
ilgisini ve kalbini kazanmıştır.
00:16
But while popular culture
3
16412
1422
Fakat, popüler kültür onları bitmek
00:17
depicts them as clumsy, adorable birds
4
17834
2567
tükenmek bilmeyen bir nüfusu olan, sakar
00:20
with endlessly abundant populations,
5
20401
2506
ve sevimli kuşlar olarak gösterse de
00:22
the truth is that penguins are exceedingly graceful,
6
22907
2844
aslında penguenler oldukça ağır başlı, genellikle
00:25
often ornery,
7
25751
1326
aksi kuşlardır ve
00:27
and their populations are in rapid free fall.
8
27077
3198
nüfusları hızla azalmaktadır.
00:30
Their real life situation is far more precarious
9
30275
2601
Gerçek durumları insanların düşündüğünden çok
00:32
than people think.
10
32876
1388
daha tehlikededir.
00:34
And if current trends do not change,
11
34264
2153
Eğer mevcut trend değişmezse,
00:36
it may not be long
12
36417
1166
penguenleri sadece filmlerde görmemiz
00:37
before penguins can only be found in movies.
13
37583
3083
çok da fazla zaman almayabilir.
00:41
There are many things about penguins
14
41266
1576
Aslında penguenlerin garip kuşlar
00:42
that make them odd birds, so to speak.
15
42842
2495
olmasının birçok nedeni var.
00:45
For one thing,
16
45337
850
İlk olarak,
00:46
they are one of the few bird species that cannot fly,
17
46187
2795
penguenler 60 milyon yıl önce uçma yetisi bulunan
00:48
having evolved from flight-capable birds
18
48982
2680
kuşlardan türeyen fakat uçamayan birkaç
00:51
about 60 million years ago.
19
51662
2472
kuş türünden bir tanesidir.
00:54
Surprisingly, their closest living relative
20
54134
2335
Şaşırtıcı bir şekilde, yaşayan en yakın
00:56
is the albatross,
21
56469
1492
akrabaları muazzam kanat genişliği
00:57
a bird known for its enormous wingspan
22
57961
2313
ve havada fevkalade süzülmesi ile
01:00
and extraordinary soaring abilities.
23
60274
3215
bilinen bir kuş olan albatrostur.
01:03
It may seem strange
24
63489
1004
Uçma yeteneğinin
01:04
that losing the ability to fly
25
64493
1742
yitirilmesinin evrimsel bir avantaj
01:06
would be an evolutionary advantage,
26
66235
2048
olması garip görünebilir;
01:08
but the penguin's short, flipper-like wings
27
68283
2601
fakat penguenlerin kısa palet benzeri kanatları
01:10
and solid bones
28
70884
1264
ve sağlam kemikleri
01:12
allow them to swim faster and dive deeper
29
72148
2612
yeryüzündeki tüm diğer kuşlara oranla daha hızlı
01:14
than any other bird on Earth,
30
74760
2045
yüzmelerini ve daha derine dalmalarını sağlıyor.
01:16
filling an ecological niche that no other bird can.
31
76805
3792
Yani penguenler diğer hiçbir kuşta bulunmayan ekolojik bir konuma sahip.
01:20
Penguins inhabit the southern hemisphere,
32
80597
2242
En soğuk ortamlarda çoğalabilen sadece
01:22
being one of the few bird species
33
82839
1848
birkaç kuş türünden birisi olan penguenler
01:24
able to breed in the coldest environments.
34
84687
2573
güney yarım kürede yaşar.
01:27
But contrary to popular belief,
35
87260
2291
Fakat, popüler inancın aksine
01:29
they are not restricted to cold regions
36
89551
2419
penguenler sadece soğuk bölgelerde
01:31
nor are there any at the North Pole.
37
91970
2712
bulunmazlar ve ayrıca Kuzey Kutbu'nda da yaşamazlar.
01:34
In fact, only 4 of the 18 penguin species
38
94682
3177
Aslında 18 penguen türünden sadece dördü
01:37
regularly live and breed in Antarctica.
39
97859
3470
düzenli olarak Antarktika'da yaşar ve çoğalır.
01:41
Most penguins live in subtemperate
40
101329
1699
Penguenlerin çoğu ılıman altı ve ılıman
01:43
to temperate regions.
41
103028
1454
iklim kuşağında yaşar.
01:44
And the Galapagos penguin even lives and breeds
42
104482
2412
Galapagos penguenleri ekvator yakınlarında, Güney
01:46
right near the equator
43
106894
1426
Amerika sahilleri açıklarında
01:48
off the coast of South America.
44
108320
2144
yaşar ve çoğalır.
01:50
They are also found in South Africa,
45
110464
2377
Bu penguenler ayrıca Güney Afrika,
01:52
Namibia,
46
112841
723
Namibya,
01:53
Australia,
47
113564
778
Avusturalya
01:54
and New Zealand,
48
114342
1121
ve Yeni Zellanda'nın yanı sıra
01:55
as well as on a number of islands
49
115463
1511
güney Atlantik, Pasifik,
01:56
in the southern Atlantic,
50
116974
1463
Hindistan ve
01:58
Pacific,
51
118437
707
Antarktik
01:59
Indian,
52
119144
585
01:59
and Antarctic Oceans.
53
119729
2038
okyanusundaki
birkaç adada da bulunurlar.
02:01
Although penguins spend 75% of their lives at sea,
54
121767
3792
Penguenler, yaşamlarının %75'ini denizde geçirse de,
02:05
they must come to shore every year
55
125559
2048
her yıl üremek ve tüylerini dökmek için
02:07
to reproduce and to molt their feathers.
56
127607
2410
sahile çıkmak zorundadırlar.
02:10
They do this in a variety of places,
57
130017
2545
Bunu Antarktika'nın geçici buz örtüsünden
02:12
from the temporary ice sheets of the Antarctic
58
132562
2662
Güney Afrika ve Namibya sahillerine;
02:15
to the beaches of South Africa and Namibia,
59
135224
2561
Antarktika civarındaki adaların kayalıklı kıyılarından
02:17
to the rocky shores of subantarctic islands,
60
137785
3126
Galapagos'un sarp lav yüzeylerine kadar
02:20
to the craggy lava surfaces in the Galapagos.
61
140911
3448
birçok farklı yerde yaparlar.
02:24
Different penguin species
62
144359
1105
Farklı penguen türlerinin
02:25
have different nesting practices.
63
145464
2168
farklı yuva yapma tarzları vardır.
02:27
Some dig burrows into dirt, sand, or dried guano;
64
147632
3171
Bazıları çamura, kuma veya kuru gübreye,
02:30
some nest in tussock grasses;
65
150803
2084
bazıları çimene ve bazıları da
02:32
some build nests out of small rocks, sticks, and bones;
66
152887
2978
dal ve kemiklerden yuva yaparken, diğerleri
02:35
while others don't build any nests at all.
67
155865
2646
hiçbir şekilde yuva yapmaz.
02:38
Although most penguins lay a clutch of two eggs,
68
158511
2886
Çoğu penguen iki yumurta bırakırken,
02:41
the two largest species,
69
161397
1587
iki en büyük tür olan
02:42
the King and the Emperor,
70
162984
1413
Kral ve İmparator
02:44
lay a single egg
71
164397
1340
birer yumurta bırakır ve
02:45
that they incubate on top of their feet
72
165737
2059
ayaklarının üzerinde yaklaşık iki ay
02:47
for approximately two months.
73
167796
2395
kuluçkaya yatarlar.
02:50
Unfortunately, 15 of the 18 penguin species
74
170191
3754
Maalesef 18 penguen türünden 15'i, Dünya Doğa
02:53
are currently listed as threatened,
75
173945
2544
ve Doğa Kaynaklarını Koruma Birliği
02:56
near-threatened,
76
176489
915
tarafından tehlike altında,
02:57
or endangered
77
177404
862
tehlike altında olması yakın ve
02:58
by the International Union for Conservation of Nature.
78
178266
3483
nesli tükenmekte olanlar listesinde bulunmaktadır.
03:01
In the last several decades,
79
181749
1444
Son zamanlarda, dünyadaki
03:03
we have seen the world populations
80
183193
1562
birçok penguen türünü nüfusunun
03:04
of most penguin species decline
81
184755
2152
%90 oranında azaldığını
03:06
by up to 90%,
82
186907
2512
görüyoruz.
03:09
with two of them,
83
189419
1035
Özellikle Sarı Gözlü
03:10
the Yellow-eyed and Galapagos penguins,
84
190454
1853
ve Galapagos penguenlerinin sayısı
03:12
down to just a few thousand birds.
85
192307
3439
birkaç bine düşmüştür.
03:15
Penguins are an indicator species,
86
195746
2171
Meşhur "madendeki kanarya" deyiminde de
03:17
the proverbial "canary in the coal mine."
87
197917
3179
olduğu gibi penguenler gösterge türlerdendir.
03:21
Simply put, if penguins are dying,
88
201096
2413
Yani, penguenlerin yok olması
03:23
it means our oceans are dying.
89
203509
2132
okyanuslarımızın yok olması anlamına gelir.
03:25
And sadly, most of this decline is attributable
90
205641
3239
Ne yazık ki, bu düşüşün büyük kısmı
03:28
to human activities.
91
208880
2035
insan aktivitelerine bağlanabilir.
03:31
Historically, penguins have had to deal
92
211607
1884
Tarih boyunca, penguenler birçok huzursuzluk
03:33
with multiple disturbances.
93
213491
2082
ile baş etmek zorunda kalmıştır.
03:35
The mass collection of penguin eggs
94
215573
1795
Penguen yumurtalarının kitleler halinde
03:37
and the harvesting
95
217368
785
toplanması ve yuva
03:38
of the seabird guano they nested in
96
218153
1796
yaptıkları deniz kuşu gübrelerinin hasatı
03:39
caused the dramatic decline
97
219949
1795
birçok penguen türünün belirgin
03:41
of several penguin species.
98
221744
1999
bir şekilde azalmasına neden olmuştur.
03:43
If you're wondering
99
223743
792
İnsanların deniz kuşu
03:44
what humans would want with seabird poop,
100
224535
1910
dışkısı ile ne yaptığını merak ediyorsanız,
03:46
it was used as an ingredient
101
226445
1086
bu dışkı gübre ve barut yapımında
03:47
in fertilizer and in gunpowder,
102
227531
2144
kullanılıyordu ve bu kadar
03:49
being so valuable
103
229675
1725
değerli olması
03:51
that in the 19th century,
104
231400
1188
nedeniyle 19. yüzyılda
03:52
it was known as white gold.
105
232588
2629
beyaz altın olarak biliniyordu.
03:55
Current threats to penguins include the destruction
106
235217
2449
Penguenlerin şu an karşı karşıya kaldığı tehlikeler arasında
03:57
of both marine and terrestrial habitats,
107
237666
2519
deniz ve karadaki doğal yaşam ortamlarının yok edilmesi
04:00
introduced predators,
108
240185
1581
tanıştırılan avcı hayvanlar,
04:01
entrapment in fishing nets,
109
241766
1915
balık ağlarına takılma
04:03
and pollution from plastics and chemicals.
110
243681
2974
ve plastik ve kimyasal kirlilik yer almaktadır.
04:07
There have also been several large-scale oil spills
111
247470
2597
Ayrıca son 50 yıl içerisindeki büyük çaplı petrol
04:10
over the past 50 years
112
250067
1968
sızıntıları dünya çapındaki
04:12
that have killed or impacted
113
252035
1422
on binlerce pengueni
04:13
tens of thousands of penguins around the world.
114
253457
3577
etkilemiştir veya ölmelerine sebep olmuştur.
04:17
But the two major threats to penguins today
115
257803
2174
Fakat bugün penguenler için en önemli iki tehlike
04:19
are global warming
116
259977
1497
küresel ısınma ve
04:21
and overfishing.
117
261474
2278
aşırı balıkçılıktır.
04:23
Global warming impacts penguins in multiple ways,
118
263752
3235
Küresel ısınma, Antarktika'da azalan deniz buzu oluşumu
04:26
from interrupting the production of krill
119
266987
1887
nedeniyle krill üretimine sekte vurarak,
04:28
due to decreased sea ice formation in the Antarctic,
120
268874
2709
penguen yuvalarını yok eden, sıklığı ve şiddeti artan
04:31
to increasing the frequency
121
271583
1425
fırtınalara neden olarak,
04:33
and severity of storms
122
273008
1298
penguenlerin avlandıkları
04:34
that destroy nests,
123
274306
1500
hayvanları, üreme ve
04:35
to shifting the cold water currents
124
275806
1630
avlanma alanlarından uzağa sürükleyen
04:37
carrying the penguins' prey too far away
125
277436
2282
yer değiştiren soğuk su akıntılarına yol açarak
04:39
from penguin breeding and foraging grounds.
126
279718
3687
penguenleri birçok farklı şekilde etkiler.
04:43
Even though humans
127
283405
1005
İnsanlar, penguenler için
04:44
may be the greatest threat to penguins,
128
284410
2260
en büyük tehlikeyi oluştursa da, aynı
04:46
we are also their greatest hope.
129
286670
2507
zamanda onların en büyük umududur.
04:49
Many research and conservation projects
130
289177
2082
Penguenlerin doğal ortamlarını korumak ve
04:51
are underway to protect penguin habitats
131
291259
2616
nesli tükenmekte olan soyu kurtarmak için
04:53
and restore vulnerable populations.
132
293875
2641
üzerinde çalışılan birçok araştırma ve koruma projesi vardır.
04:56
With a little help from us
133
296516
1833
Biraz yardım ve gezegenimizi
04:58
and some changes in the practices
134
298349
1599
ve okyanuslarımızı etkileyen uygulamalar
04:59
that impact our planet and oceans,
135
299948
2339
üzerinde yapılacak bazı değişiklikler ile
05:02
there is hope that our tuxedo-clad friends
136
302287
2318
smokinli arkadaşlarımızın önümüzdeki
05:04
will still be around in the next century.
137
304605
3252
asırda da aramızda olma umudu var.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7