The complicated history of surfing - Scott Laderman

Çeviri: berat güven Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

For some, it's a serious sport.

Bazıları için ciddi bir spor,

For others, just a way to let loose.

bazıları içinse sadece bir gevşeme yöntemi.

But despite its casual association with fun and sun,

Genelde güneş ve denizle bağdaştırılmasına rağmen

surfing has a richer and deeper history than many realize.

sörfün insanların düşündüğünden çok daha derin ve zengin bir tarihi var.

What we today call surfing originated in

Bugünkü sörfün kökenleri

the Polynesian islands of the Pacific Ocean.

Büyük Okyanustaki Polinezya Adalarına uzanır.

We know from various accounts

Çeşitli kaynaklardan Pasifik Okyanusunun

that wave riding was done throughout the Polynesian Pacific,

Polinezya bölgesinde dalgalarda kayıldığını biliyoruz

as well as in West Africa and Peru.

ayrıca Batı Afrika ve Peru'da.

But it was in the Hawaiian archipelago in particular

Ama özellikle Hawai Takımadaları

that surfing advanced the most,

sörfün en fazla geliştiği,

was best documented,

en iyi belgelendeği

and, unlike elsewhere in Polynesia, persisted.

ve Polinezyadaki başka yerlerin aksine unutulmadığı yerdi.

And for the people of Hawaii,

Hawai halkı için,

wave sliding was not just a recreational activity,

dalgalarda kaymak sadece bir eğlence değildi,

but one with spiritual and social significance.

manevi ve toplumsal bir yönü de vardı.

Like much of Hawaiian society,

Hawai toplumunun çoğunda

nearly every aspect of surfing was governed by a code of rules and taboos

sörfün bütün yönleriyle ilgili kural ve tabular vardır

known as kapu.

ve buna kapu denir.

Hawaiians made offerings when selecting a tree to carve,

Hawaililer yontacakları bir ağacı seçtiklerinde sunak adar,

prayed for waves with the help of a kahuna, or an expert priest,

yüksek derecede bir rahip olan kahuna ile dalga için dua eder

and gave thanks after surviving a perilous wipeout.

ve tehlikeli bir durumdan kurtulduklarında şükrederler.

Certain surf breaks were strickly reserved for the elite.

Bazı sörf dalgaları kesinlikle sadece elitlere özeldir.

But it wasn't just a solemn affair.

Ama bu sadece kutsal bir iş değildir.

Surfers competed and wagered on who could ride the farthest,

Sörfçüler ayrıca kimin en uzağa ve en hızlı gideceği konusunda

the fastest,

yarışırlar ve bahse girerler.

or catch the biggest wave with superior skill,

En büyük dalgayı yakalayıp ustalıkla kaymak,

granting respect,

saygı ve statü

social status,

getirir

and romantic success.

ve tabii romantik başarı.

Though it was later called the sport of kings,

Daha sonra kralların sporu denecektir

Hawaiian men and women of all ages and social classes participated,

ancak bunu bütün yaş ve statüden Hawaili kadın ve erkekler yapardı.

riding surfboards shaped from koa,

Sörf tahtaları koa,

breadfruit,

or wiliwili trees.

ekmek ağacı

veya wiliwili ağacından yapılırdı.

Many Hawaiians road alaia boards,

Çoğu Hawaili, alaia tahtası denen

which were thin, midsized, and somewhat resemble today's shortboards.

ince ve orta boy tahtalar kullanırdı ve bugünkü tahtalara benzerdi.

Some mounted paipo boards,

Bazıları paipo tahtası kullanırdı

short, round-nosed boards on which riders typically lay on their stomachs.

bu kısa yuvarlak burunlu tahta yüzüstü yatarak kullanılırdı.

But only chieftains could ride the massive olo boards,

Ancak büyük olo tahtasını sadece şefler kullanabilirdi

twice as long as today's longboards.

ve bugünkülerin iki katı uzunluktaydı.

Unlike most modern surfboards,

Bugünün tahtalarının aksine

all boards were finless,

onlarda dip kanatçık (fin) yoktu

requiring surfers to drag their hands or feet to turn.

ve sörfçünün dönebilmek için el veya ayaklarını kullanması gerekirdi.

We don't know exactly when wave sliding was invented,

Dalgalarda kaymanın nasıl keşfedildiğini tam bilmiyoruz

but we know that it had already been practiced in Polynesia for centuries

ama Polinezyada 1777 de William Anderson tarafından görülüp anlatılana kadar

by the time it was described in 1777 by William Anderson,

yüzyıllar boyunca yapıldığını biliyoruz.

a surgeon on Captain Cook's ship "Resolution."

Anderson, Kaptan Cook'un gemisi "Resolution" da doktordu.

Although Anderson was in awe,

Anderson buna büyük bir

most of the American Christian missionaries who arrived in Hawaii

hayranlık duysa da 30-40 yıl sonra Hawaii'ye

several decades later

gelen misyonerler

regarded surfing as sinful,

sörfü günah saydılar

and they discouraged it, along with other aspects of native culture.

ve yerli kültürün diğer gelenekleri gibi yapılmamasını teşvik ettiler.

The biggest threat to surfing, however, was the threat to the natives themselves.

Ancak sörfe en büyük tehdit yerlilerin karşılaştığı bir tehditti.

By 1890, new illnesses introduced by Europeans and Americans

1890 yılına kadar Avrupa ve Amerikalıların getirdiği hastalıklar

had decimated the Hawaiian people, leaving fewer than 40,000

Hawai halkını kırıp geçirmiş ve geriye sadece 40.000 kişi kalmıştı.

from a pre-contact population that may have exceeded 800,000.

Beyazlardan önceki nüfusun 800.000'i aştığı tahmin ediliyor.

At the same time, foreign influence grew

Anı dönemde beyazların etkisi arttı

with white settlers overthrowing the native monarchy in 1893,

ve yerli monarşi 1893 yılında iktidardan indirildi

and the U.S. annexing the islands five years later.

ve beş yıl sonra da, adalar ABD'ye bağlandı.

The end of Hawaii's independence coincided with surfing's native-led revival,

Hawainin bağımsızlığının sona ermesi ve yerlilerin sörfü yeniden canlandırması

a revival soon exploited by the American colonizers.

aynı zamana rastlar ve çok geçmeden Amerikalı sömürgeciler sörfü keşfeder.

But first, some Hawaiians took surfing overseas.

Ama sörfü deniz aşırı yerlere ilk olarak bazı Hawaililer götürmüştür.

In 1907, George Freeth, the so-called Hawaiian Wonder,

1907'de George Freeth yani Hawai Mucizesi denen adam

traveled to the west coast

batı sahillerine bir gezi yapar

and gave surfing demonstrations in southern California.

ve Güney California'da sörf gösterileri yapar.

Then in 1914, Olympic swimmer Duke Kahanamoku

Sonra 1914 de, olimpiyat yüzücüsü Duke Kahanamoku

made his way to Australia and New Zealand,

Avustralya ve Yeni Zelanda'ya gider

gliding across the southern Pacific waves

güney Pasifiğin dalgalarında kayar

and attracting rapt audiences wherever he went.

ve gittiği her yerde ona büyük hayranlık duyan seyirci bulur.

Freeth'in Kaliforniya'ya gidişinden hemen önce

Shortly before Freeth went to California,

a South Carolinian named Alexander Hume Ford moved to Hawaii.

Alexander Hume adında bir Güney Kaliforniyalı Hawaii'ye taşınır.

After learning to surf, he became a champion of the pastime.

Nasıl sörf yapıldığını öğrenir ve bunun şampiyonu olur.

But Ford may have had unsavory reasons

Fakat onun bu sporu geliştirmek

for his enthusiastic efforts to boost the sport.

istemesinin altında bazı çirkin amaçlar vardır.

Like many settlers, he wanted Hawaii to become a U.S. state

Hawai'nin bir Amerikan eyaleti olmasını isteyen çoğu yerleşimci gibi

but was worried about its non-white majority of natives and Asian workers.

yani yerliler ve Asyalı işçilerin çoğunluk olmasından endişe duyan beyazlar gibi

Ford thus promoted surfing to attract white Americans to Hawaii,

Ford sörfü, Amerikalıları Hawai'ye çekmek için tanıtıyordu,

first as tourists, then as residents.

önce turist olarak gelecek ve sonra yerleşeceklerdi.

He was helped by numerous writers and filmmakers.

Bu konuda ona bazı yazarlar ve film yapımcıları destek oldu.

Ford's demographic plan would fail miserably.

Ford'un bu nüfus planı sefil bir başarısızlıkla bitti.

Hawaii became a state in 1959

Hawai 1959'da bir eyalet oldu

and remains the most racially diverse state in the country.

ve ülkenin etnik anlamdaki en çeşitli eyaleti olarak kaldı.

But the promotion of surfing was a far greater success.

Ancak sörfü tanıtma girişimleri büyük bir başarı sağladı.

Today, surfing is a multi-billion dollar global industry,

Bugün sörf milyarlarca dolarlık küresel bir endüstri

with tens of millions of enthusiasts worldwide.

ve dünyada milyonlarca tutkunu var.

And though relatively few of these surfers are aware of the once-crucial wave chants

Bu sörfçülerden çok azı bir zamanlar çok önemli olan dalga ilahilerini ve

or board carving rituals,

tahta yontma törenlerini biliyor olsa da

Hawaiians continue to preserve these traditions

Hawaililer, neredeyse tarihin dalgalarıyla yok olma

nearly washed away by history's waves.

aşamasına gelen geleneklerini korudular.