Real life sunken cities - Peter Campbell

Çeviri: Özge Kortel Gözden geçirme: Yunus ASIK

While touring the remains of ancient Alexandria, Egypt,

Mısır'ın tarihi İskenderiye harabelerini ziyaretleri sırasında,

there are a few things that present-day explorers should look for.

günümüz kâşiflerinin dikkatle bakması gereken birkaç şey vardır.

First, as you travel along the Great Harbor,

İlk olarak, Büyük Liman boyunca ilerlerken,

keep your eyes open for large columns and statues.

büyük sütunları ve heykelleri görmek için gözlerinizi dört açmalısınız.

Across the bay to your left is the island where the Great Lighthouse once stood.

Körfezden geçerken,

bir zamanlar Büyük Deniz Feneri'nin bulunduğu ada, solunuzda kalacaktır.

And as you make your way through the palaces of the Royal Quarter

Kraliyet Bölgesi'ndeki saraylara yöneldiğinizde ve

bir zamanlar İskenderiye Kütüphanesi'nin bulunduğu alana vardığınızda,

and reach the area where the Library of Alexandria once stood,

keep your eyes open for sharks.

köpek balıklarını görmek için tetikte olmalısınız.

Because if you visit this section of Alexandria,

Çünkü İskenderiye'nin bu bölgesini ziyaret ederseniz,

you'll be fifteen feet deep in the Mediterranean Sea.

Akdeniz'in yaklaşık 4,5 metre derinliğinde olacaksınız.

Though people are most familiar with Plato's fictional Atlantis,

İnsanlar Platon'un kurmaca Atlantis'ine oldukça aşina olsalar da,

many real underwater cities actually exist.

birçok su altı şehri gerçekten mevcut.

Places like Alexandria,

İskenderiye gibi yerler,

Port Royal, Jamaica,

Port Royal, Jamaika

and Pavlopetri, Greece.

ve Pavlopetri, Yunanistan.

Sunken cities are studied by scientists

Suya gömülmüş şehirler,

atalarımızın yaşantılarını,

to help us understand the lives of our ancestors,

gezegenimizin dinamik doğasını

the dynamic nature of our planet,

ve birbirleri üzerindeki etkilerini anlamamıza yardımcı olması için

and the impact of each on the other.

bilim insanları tarafından araştırılmaktadır.

Water is essential for life, food sources, and transport,

Su; yaşam, yiyecek kaynakları ve ulaşım için vazgeçilmezdir.

so many cities have been built along coast lines and river banks.

Bu nedenle birçok şehir, sahil kenarlarına ve nehir kıyılarına kurulmuştur.

However, these benefits also come with risks

Oysa, bu yararlar birtakım riskleri de beraberinde getirir.

because natural forces that can sink a city are at their doorstep.

Çünkü şehri sular altına gömebilecek doğal güçler, kapının eşiğindedir.

Take, for instance, an earthquake.

Örneğin, deprem.

June 7, 1692 seemed like a normal morning in Port Royal, Jamaica,

7 Haziran 1962, Jamaika, Port Royal'de sıradan bir sabah gibi görünüyordu.

then one of the richest ports in the world,

Burası, o zamanlar, dünyanın en zengin limanlarından biriydi.

Fakat, korkunç bir deprem ile sallanınca

but when a massive earthquake struck,

two-thirds of Port Royal immediately sank to its rooftops.

Port Royal'in üçte ikisi bir anda çatılarının hizasına kadar suya gömüldü.

Bugün, çoğu bina ve günlük yaşamın ana unsurları,

Today, many buildings and elements of everyday life

remain surprisingly intact on the sea floor, frozen in time.

şaşırtıcı bir şekilde,

deniz tabanında, zamanla donmuş olarak el değmemiş bir hâlde durmaktadır.

Buna Port Royal'in Karayip Denizi'ne gömüldüğü dakika olan

That includes a 300-year-old pocket watch that stopped at 11:43,

11:43'te durmuş 300 yıllık bir cep saati de dâhil.

the moment Port Royal slipped beneath the Carribean.

And during the winter of 373 BCE,

Milattan önce 373 kışında,

the Greek city of Helike was struck by an earthquake so strong

Yunan şehri Helike öyle şiddetli bir depremle sarsıldı ki,

that it liquefied the sandy ground upon which the city was built.

deprem şehrin kurulduğu kumlu zemini eritti.

Minutes later, a tsunami struck the city,

Dakikalar sonra, şehri tsunami vurdu

ve Helike, şehir sakinleriyle birlikte Akdeniz'in derinliklerine gömüldü.

and Helike and its inhabitants sunk downwards into the Mediterranean Sea.

Centuries later, Roman tourists would sail on the lagoon that formed

Yüzyıllar sonra, Roman turistler oluşan kıyı gölünde sandalla açılacak

ve şehrin kalıntılarına bakmak üzere dalış yapacaklardı.

and peer down at the city's remains.

Earthquakes are sudden, unpredictable disasters

Depremler, şehirleri bir anda sulara gömebilecek,

that have drowned cities in an instant.

aniden gerçekleşen, öngörülemez felaketlerdir.

Luckily, however, throughout history,

Şans eseri, tarih boyunca

the majority of sunken cities were not submerged by a single cataclysmic event,

batık şehirlerin çoğunluğu, tek bir sarsıcı olayla değil,

but by a combination of more gradual processes.

kademeli bir şekilde artan aşamaların birleşimiyle sular altında kalmıştır.

For instance, Pavlopetri, the oldest known sunken city,

Örneğin, bilinen en eski batık şehir olan Pavlopetri,

was built on the southern coastline of Greece 5,000 years ago.

5.000 yıl önce Yunanistan'ın güney sahilinde inşa edilmişti.

It's an example of a city that was submerged

Bu, deniz seviyesindeki eş basınçlı değişim nedeniyle

due to what is called isostatic sea level change.

sular altına gömülmüş bir şehir örneğidir.

18,000 years ago when the Ice Age ended,

18.000 yıl önce, Buz Devri sona erdiğinde,

glaciers began melting and the sea level rose globally until about 5,000 years ago.

buzullar erimeye başladı ve deniz seviyesi yaklaşık 5.000 yıl öncesine kadar

dünyanın dört bir yanında yükseldi.

Isostatic sea level change isn't caused by that melt water,

Deniz seviyesindeki eş basınçlı değişimin nedeni eriyen buzullar değildir.

but rather the Earth's crust slowly springing back

Buna, yer kabuğunun, eriyen buzulların ağırlığından kurtularak,

from the released weight of the glaciers,

bazı yerleri yükseltecek bazı yerleri batıracak şekilde

making some places rise, and others sink.

bükülmesi neden olur.

The ground around Pavlopetri is still sinking

Pavlopetri çevresindeki zemin,

yılda ortalama bir milimetrelik bir oranla batmayı sürdürüyor.

at an average rate of a millimeter per year.

But the ancient inhabitants were able to move gradually inland

Oysa eski halk, yaklaşık 3.000 yıl önce şehri tamamen terk edene kadar

over several generations

birkaç kuşak boyunca,

before they finally abandoned the city about 3,000 years ago.

giderek ana karaya çekilmeyi başarmıştı.

Bugün, dalgıçlar Pavlopetri'nin sokakları üzerinde yüzüyor

Today, divers swim over the streets of Pavlopetri

and peer through ancient door jams

ve tarihi kapılardan geçerek,

into the foundations of houses and community buildings.

evlerin ve toplu konutların temellerine dalış yapıyor.

They learn about the people who lived there by observing what they left behind.

Orada yaşamış insanların ardında bıraktığı şeyleri gözlemleyerek

onlar hakkında bir şeyler öğreniyorlar.

Natural geological events, such as earthquakes and tsunamis,

Deprem, tsunami gibi doğal jeolojik olaylar

will continue to shape our continents,

milyonlarca yıldır yaptıkları gibi

just as they have for millions of years.

kıtalarımızı şekillendirmeye devam edecek.

As increased global warming melts our polar ice caps at accelerated rates

Artan küresel ısınma hızlanan oranlarla buzul tabakamızı erittikçe

and sea levels rise,

ve deniz seviyeleri yükseldikçe

we will be forced to adapt,

bizler de, Pavlopetri halkı gibi

like Pavlopetri's inhabitants.

yeni koşullara uyum sağlamak durumunda kalacağız.

Kuşkusuz, gelecek yüzyıllar boyunca

Undoubtedly, over the coming centuries,

some of the coastal areas that we live in today

bugün yaşadığımız bazı sahil bölgeleri de

will eventually be claimed by the water, too -

eninde sonunda sular altında kalacak.

cities like Venice,

Venedik,

New Orleans,

New Orleans,

Amsterdam,

Amsterdam

Miami,

Miami

and Tokyo.

ve Tokyo gibi.

Gelecek uygarlıkların,

Imagine what future civilizations will learn about us

bugün yaşadığımız şehirlerin kalıntıları arasında yüzerken,

as they swim around the ancient ruins of the cities that we live in today.

bizim hakkımızda neler öğreneceklerini hayal edin.