Can you solve the sea monster riddle? - Dan Finkel

2,715,046 views ・ 2020-04-02

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Adel Kuzulu Gözden geçirme: Can Boysan
00:06
According to legend, once every thousand years
0
6903
3550
Efsaneye göre, bin yılda bir
00:10
a host of sea monsters emerges from the depths to demand tribute
1
10453
4937
yüzen Atlantartica kentinden haraç istemek için
00:15
from the floating city of Atlantartica.
2
15390
3570
derin denizlerden bir dizi deniz canavarı ortaya çıkıyor.
00:18
As the ruler of the city, you’d always dismissed the stories…
3
18960
3440
Şehrin hükümdarı olarak, hikâyeleri her zaman reddetmiştiniz,
00:22
until today, when 7 Leviathan Lords rose out of the roiling waters
4
22400
5835
bugüne, 7 Deniz Canavarı Lordu dalgalanan sulardan yükselip
00:28
and surrounded your city.
5
28235
1790
şehrini kuşatıncaya kadar.
00:30
Each commands 10 giant kraken,
6
30025
2984
Her komuta 10 dev kraken
00:33
and each kraken is accompanied by 12 mermites.
7
33009
4120
ve her kraken 12 mermite eşlik ediyor.
00:37
Your city’s puny army is hopelessly outmatched.
8
37129
4453
Şehrinin zayıf ordusu umutsuzca geride kaldı.
00:41
You think back to the legends.
9
41582
1810
Efsaneleri yeniden düşünüyorsunuz.
00:43
In the stories, the ruler of the city saved his people
10
43392
3550
Hikâyelerde şehrin hükümdarı,
00:46
by feeding the creatures a ransom of pearls.
11
46942
3770
yaratıkları bir inci fidyesiyle besleyerek insanları kurtardı.
00:50
The pearls would be split equally between the leviathans lords.
12
50712
4244
İnciler, deniz canavarı efendileri arasında eşit olarak bölünecekti.
00:54
Each leviathan would then divide its share into 11 equal piles, keeping one,
13
54956
5953
Her deniz canavarı, payını 11 eşit parçaya bölerek birini tutar
01:00
and giving the other 10 to their kraken commanders.
14
60909
3772
ve diğer 10 tanesini kraken komutanlarına verirdi.
01:04
Each kraken would then divide its share into 13 equal piles,
15
64681
5087
Daha sonra her bir kraken, payını 13 eşit parçaya bölerek birini tutar
01:09
keeping one, and distributing the other twelve to their mermite minions.
16
69768
5118
ve diğer on ikisini mermit kölelerine dağıtır.
01:14
If any one of these divisions left an unequal pile or leftover pearl,
17
74886
5480
Bu bölümlerden herhangi biri eşitsiz bir parça veya artık inci bırakırsa
01:20
the monsters would pull everyone to the bottom of the sea.
18
80366
4000
canavarlar herkesi denizin dibine çekerdi.
01:24
Such was the fate of your fabled sister city.
19
84366
3850
Efsanevi kardeş şehrinizin kaderi buydu.
01:28
You rush to the ancient treasure room and find five chests,
20
88216
4361
Eski hazine odasına koşarsınız her biri atalarınız tarafından
01:32
each containing a precisely counted number of pearls
21
92577
3101
tam olarak bu amaç için hazırlanan
01:35
prepared by your ancestors for exactly this purpose.
22
95678
4480
tam olarak sayılan sayıda inci içeren beş sandık bulursunuz.
01:40
Each of the chests bears a number telling how many pearls it contains.
23
100158
4833
Sandıkların her biri, kaç tane inci içerdiğini söyleyen bir sayı barındırıyor.
01:44
Unfortunately, the symbols they used to write digits 1,000 years ago
24
104991
4806
Ne yazık ki, bin yıl önce rakam yazmak için kullandıkları semboller
01:49
have changed with time,
25
109797
1660
zamanla değişti
01:51
and you don’t know how to read the ancient numbers.
26
111457
2832
ve eski sayıları nasıl okuyacağını bilmiyorsunuz.
01:54
With hundreds of thousands of pearls in each chest, there’s no time to recount.
27
114289
6003
Her bir sandıktaki yüz binlerce inciyi yeniden saymak için zaman yok.
02:00
One of these chests will save your city
28
120292
2797
Bu sandıklardan biri şehrini kurtaracak
02:03
and the rest will lead to its certain doom.
29
123089
3150
ve geri kalanı korkunç sona yol açacak.
02:06
Which do you choose?
30
126239
1388
Hangisini seçersiniz?
02:07
Pause the video to figure it out yourself.
31
127627
2010
Kendiniz bulmanız için videoyu duraklatın.
02:09
Answer in 3
32
129637
700
Üç
02:10
Answer in 2
33
130337
2300
İki
02:12
Answer in 1
34
132637
2841
Bir
02:15
There isn’t enough information to decode the ancient Atlantartican numeral system.
35
135478
4905
Antik Atlantartican rakam sisteminin kodunu çözmek için yeterli bilgi yok.
02:20
But all hope is not lost,
36
140383
2180
Ancak tüm umutlar kaybolmadı
02:22
because there’s another piece of information those symbols contain:
37
142563
4081
çünkü bu sembollerin içerdiği başka bir bilgi daha var:
02:26
patterns.
38
146644
910
kalıplar.
02:27
If we can find a matching pattern in arabic numerals,
39
147554
3660
Arapça rakamlarla eşleşen bir desen bulabilirsek
02:31
we can still pick the right chest.
40
151214
2970
sağ sandığı seçebiliriz.
02:34
Let’s take stock of what we know.
41
154184
2150
Bildiklerimizi değerlendirelim.
02:36
A quantity of pearls that can appease the sea monsters
42
156334
3020
Deniz canavarlarını yatıştırabilecek bir miktar inci
02:39
must be divisible by 7, 11, and 13.
43
159354
4153
7, 11 ve 13 ile bölünebilir olmalıdır.
02:43
Rather than trying out numbers at random,
44
163507
2262
Sayıları rastgele denemek yerine,
02:45
let’s examine ones that have this property
45
165769
2550
bu özelliğe sahip olanları inceleyelim
02:48
and see if there are any patterns that unite them.
46
168319
3110
ve bunları birleştiren kalıplar olup olmadığını görelim.
02:51
Being divisible by 7, 11, and 13
47
171429
3390
7, 11 ve 13 ile bölünebilir olmak,
02:54
means that our number must be a multiple of 7, 11, and 13.
48
174819
5099
sayımızın 7, 11 ve 13'ün katı olması gerektiği anlamına gelir.
02:59
Those three numbers are all prime, so multiplying them together
49
179918
4131
Bu üç sayının hepsi asaldır,
03:04
will give us their least common multiple: 1001.
50
184049
4503
bu nedenle onları çarpmak, en küçük ortak katlarını verecektir: 1001.
03:08
That’s a useful starting place
51
188552
1490
Bu iyi bir başlangıç ​​noktası
03:10
because we now know that any viable offering to the sea monsters
52
190042
4150
çünkü artık deniz canavarlarına uygulanabilir herhangi bir teklifin
03:14
must be a multiple of 1001.
53
194192
3250
1001'in katları olması gerektiğini biliyoruz.
03:17
Let’s try multiplying it by a three digit number,
54
197442
2660
Sadece elde edebileceğimiz şeyleri anlamak için
03:20
just to get a feel for what we might get.
55
200102
2380
üç basamaklı bir sayı ile çarpmayı deneyelim.
03:22
If we try 861 times 1001, we get 861,861,
56
202482
7653
861 kere 1001'i denersek 861.861 sonucunu alırız
03:30
and we see something similar with other examples.
57
210135
3470
ve diğer örneklerle benzer bir şey görürüz.
03:33
It’s a peculiar pattern.
58
213605
1800
Bu tuhaf bir kalıp.
03:35
Why would multiplying a three-digit number by 1001
59
215405
4172
Neden üç basamaklı bir sayıyı
03:39
end up giving you two copies of that number,
60
219577
2620
1001 ile çarpmak
size bu sayının arka arkaya iki kopyasını verir?
03:42
written one after the other?
61
222197
1720
03:43
Breaking down the multiplication problem can give us the answer.
62
223917
3710
Çarpanlarına ayırmak bize cevabı verebilir.
03:47
1001 times any number x is equal to 1000x + x.
63
227627
5967
Herhangi bir x sayısının 1001 katı 1000x + x'e eşittir.
03:53
For example, 725 times 1000 is 725,000, and 725 x 1 is 725.
64
233594
9510
Örneğin, 725 çarpı 1000, 725.000 ve 725 x 1, 725'tir.
04:03
So 725 x 1001 will be the sum of those two numbers: 725,725.
65
243104
9775
Yani 725 x 1001, bu iki sayının toplamı olacaktır: 725.725.
04:12
And there’s nothing special about 725.
66
252879
3070
Ve 725 ile ilgili özel bir şey yok.
04:15
Pick any three-digit number,
67
255949
1760
Herhangi üç basamaklı bir sayı seçin,
04:17
and your final product will have that many thousands, plus one more.
68
257709
5082
son ürününüzde binler içerecek, artı bir tane olacak.
04:22
Even though you don’t know how to read the numbers on the chests,
69
262791
3300
Sandıklardaki sayıları nasıl okuyacağınızı bilmeseniz de,
04:26
you can read which pattern of digits represents a number divisible by 1001.
70
266091
6050
hangi rakam modelinin 1001'e bölünebilen sayıyı temsil ettiğini okuyabilirsiniz.
04:32
As with many problems, trying concrete examples can give you an intuition
71
272141
5578
Birçok problemde olduğu gibi, somut örnekler denemek
04:37
for behavior that may at first look abstract and mysterious.
72
277719
4718
size ilk başta, soyut ve gizemli görünebilecek
örnekler için bir önsezi verebilir.
04:42
The monsters accept your ransom and swim back down to the depths
73
282437
4242
Canavarlar fidyeyi kabul etti
ve bin yıllığına suyun derinliklere geri döndü.
04:46
for another thousand years.
74
286679
1590
04:48
With the proper planning,
75
288269
1455
Bu, doğru planlamayla onların kaçınılmaz geri dönüşüne
04:49
that should give you plenty of time to prepare for their inevitable return.
76
289724
4240
hazırlanmak için bolca zaman vermeli.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7