What happens when you fall into piranha-infested waters? - Antonio Machado-Allison

Çeviri: Başak Gökdaş Gözden geçirme: esra kurul

You’re peering into the Amazon River when, suddenly,

Amazon Nehri’ne dikkatlice bakarken,

aniden, dengeni kaybedip düşüyorsun.

you lose your footing and fall.

Piranhas dart about in the rapidly approaching water.

Git gide yaklaştığın suda piranalar cirit atıyor.

So, are you doomed?

Peki ölüme mahkum musun?

Will your fall trigger a fatal feeding frenzy?

Düşüşün ölümcül bir beslenme çılgınlığına mı sebep olacak?

To forecast your fate, let’s see what we know about these fish.

Sonunu tahmin etmek için bu balıklara dair ne bilgimize bir bakalım.

There are more than 30 piranha species.

30′un üstünde pirana türü var.

All live in the fresh waters of South America

Hepsi, Güney Amerika’nın taze sularında yaşıyor

and have a single row of sharp, interlocking teeth on each jaw.

ve ağızlarında birbirine kenetlenen, keskin dişleri bulunuyor.

They use their teeth in a variety of ways.

Dişlerini pek çok şekilde kullanıyorlar.

Many are omnivorous and supplement diets of things like insects,

Birçoğu etçil olup böcek, kabuklu, solucan

crustaceans, worms, and fish

ve balık gibi gıdaların yanı sıra

with fruits, seeds, and other plant matter.

meyve, çekirdek ve bitki maddeleri de tüketirler.

Some, like red-bellied piranhas, both hunt and scavenge.

Kırmızı karınlı pirana gibi bazı türler ise hem avlanır hem leş yer.

And others, like wimple piranhas, have specific dietary predilections,

Ve diğerleri, örneğin wimple piranaları, belirli beslenme eğilimlerine sahiptir,

almost exclusively going after other fish’s scales.

neredeyse tamamen diğer balıkların pullarını hedef alırlar.

Species like redeye piranhas are more solitary,

Kırmızı gözlü pirana gibi türler daha yalnız dolaşırken,

while red-bellied piranhas form shoals of 10 to 100.

kırmızı karınlı piranalar 10 ila 100 balıklı sürü halinde gezer.

Red-bellied piranhas are among the most popularly depicted

Kırmızı karınlı piranalar, en çok konuşulan pirana türüdür

and commonly regarded as especially aggressive.

ve çoğunlukla saldırgan olarak bilinir.

However, their reputation for rapacious pack hunting is misinformed.

Ancak yırtıcı sürü avcısı olmaları yanlış bir bilgi.

It’s thought that the main benefit of their group-living

Grup halinde yaşamalarının en büyük yararının birlikte avlanmak değil,

isn’t cooperative hunting

but instead protection from predators, of which they have many.

karşılarına çıkabilecek birçok yırtıcıdan korunmak olduğu düşünülüyor.

Larger, mature red-bellied piranhas tend to assume privileged positions

Büyük ve olgun kırmızı karınlı piranalar sürünün ortasında oldukça güvenli,

at the shoal’s center, where it’s safest.

ayrıcalıklı bir konum sahibi olabiliyor.

And scientists have observed that red-bellied piranhas in smaller groups

Bilim insanları, kırmızı karınlı piranaların küçük gruplarda

breathe faster,

daha endişeli olduğu için daha hızlı nefes aldığını gözlemledi.

probably because they’re more anxious.

Interestingly, they also communicate.

İlginç şekilde, iletişim de kurarlar.

By rapidly contracting specialized muscles above their swim bladders,

Yüzme kesesinin üstündeki özel kasları hızlıca büzüştürerek,

they repeatedly “bark” when they’re facing off with one another or when captured.

karşı karşıya geldiklerinde veya yakalandıklarında aralıksız “havlarlar”.

They make thudding noises when they’re aggressively circling each other,

Birbirlerinin etrafını saldırganca kuşatırken, kavga ederken veya

fighting, or competing for food.

yiyecek için dövüşürken gümbürtü yaparlar.

And when things escalate further,

İşler daha da kızışırsa,

they chase each other while snapping their jaws together.

çenelerini çarparak birbirlerini kovalarlar.

Researchers suspect that these sounds

Araştırmacılar, bu seslerin

are just a sampling of their overall repertoire,

onların doğasının bir parçası olduğundan şüpheleniyorlar.

which might also have some special uses during mating.

Zira bunları çiftleşme için de kullanabiliyorlar.

But when do red-bellied piranhas get aggressive with humans?

Ama kırmızı karınlı piranalar insanlara ne zaman saldırıyor?

Well, when they do bite people,

İnsanları ısırdıkları durumlar,

it seems to mostly happen in scenarios when they’re being handled;

çoğunlukla insanların ellerine aldığı,

when people are spilling food or cleaning their fishing catch in the water;

suya yemek döktüğü, balıklarını temizlediği,

or when people disturb piranhas while the fish are mating

balıklar çiftleşirken veya yağışlı mevsimde yumurtalarını korurken

or guarding their eggs during the wet season.

rahatsız ettikleri zamanlardır.

Starvation stress is also thought to lead red-bellied piranhas

Açlık stresinin de bu piranaların cüretkar ve saldırgan davranmasına

to increasingly bold, aggressive behavior.

neden olabileceği düşünülüyor.

And this could theoretically result in feeding frenzies

Bu da teorik olarak balıkların suya ne gelirse

where each fish tries to get some of whatever finds its way into the water.

kapmak isteyeceği bir beslenme çılgınlığıyla sonuçlanabilir.

Despite this kind of behavior being extremely rare,

Bu tür davranışları son derece nadir olmasına rağmen,

rumors of it launched the piranha’s international infamy.

bu iddialar pirananın kötü şöhretini dünya çapında başlattı.

And this was in no small part thanks to former US President Theodore Roosevelt.

Bunda eski Amerika başkanı Theodore Roosevelt’in de bir payı vardı.

In 1914, he published a bestselling book in which he called piranhas

1914′te yayımladığı çok satan kitabında piranalardan

“the most ferocious fish in the world”

“dünyanın en vahşi balığı” olarak bahsetti

and wrote that the scent of blood could incite them

ve kan kokusunun onları bütün bir ineği veya insanı

to rapidly devour an entire cow— or human— alive.

canlı canlı yiyip bitirmeye sevk ettiğini yazdı.

But Roosevelt’s account is generally considered circumstantial and misleading.

Ancak Roosevelt’ın anlatısı genellikle, dolaylı ve yanıltıcı olarak kabul edilir.

The “feeding frenzy” he witnessed is suspected to have been the result

Tanık olduğu “beslenme çılgınlığı“, insanların kasıtlı olarak

of people purposefully starving red-bellied piranhas,

kırmızı karınlı piranhaları aç bırakmalarının

bir sonucu olarak şüphelenmektedir.

then giving them the opportunity to feed on a cow carcass—

Ardından onlara bir inek leşi üzerinde beslenme fırsatı vererek —

all to put on an exciting show.

hepsi heyecan verici bir gösteri yapabilmek amacıyla.

But where were we? Ah, yes.

Ama neredeydik? Ah, evet.

Falling into piranha-infested waters.

Kırmızı karınlı pirana dolu sulara düşüyorsun.

So, what’s your fate?

Peki, kaderin ne?

Let’s assume these are red-bellied piranhas.

Bunların kırmızı karınlı piranalar olduğunu varsayalım.

This being the Amazon River,

Bu, Amazon Nehri olması nedeniyle,

they should be doing alright for themselves and not starving.

onların kendilerine iyi bakmaları ve aç kalmamaları gerekiyor.

Thankfully, you’re also not hitting the water alongside a bunch of fish guts.

Neyse ki, aynı zamanda bir grup balık bağırsağıyla suya düşmüyorsun.

And ideally, you're not disrupting a piranha breeding extravaganza.

Ve ideal olarak, bir pirana üreme şenliğini bozmuyorsun.

You fall in, and the piranhas most likely avoid you.

Suya düşersen, muhtemelen piranalar senden kaçınırlar.

Calmly, softly swimming or wading to shore is generally recommended

Genellikle sakin bir şekilde yüzmek veya karaya yürümek önerilir.

because splashing is thought to attract piranhas.

Çünkü çırpınmak, piranaları çekmekle ilişkilendirilir.

Indeed, they’re equipped with the dentition to do damage,

Gerçekten de, zarar verebilmek için diş donanımına sahipler,

but they rarely attack humans.

ancak nadiren insanlara saldırırlar.

They usually have better things to eat.

Genellikle yemeleri gereken daha iyi şeyler var.

As you make your way onto dry land,

Karaya çıkarken,

there is no feeding frenzy where they skeletonize your body within minutes.

vücudunu dakikalar içinde iskelete dönüştüren beslenme çılgınlığı yaşanmıyor.

And upon exiting the water,

Sudan çıkarken,

you're probably pleased to find no chunks of flesh missing.

muhtemelen vücudunda eksik parçalar bulunmamasına sevinirsin.