What happens when you fall into piranha-infested waters? - Antonio Machado-Allison

Translator: Anh Thy Reviewer: Giang Nguyen

You’re peering into the Amazon River when, suddenly,

Bạn đang dòm chừng con sông Amazon thì bất chợt

you lose your footing and fall.

bạn trượt chân và ngã.

Piranhas dart about in the rapidly approaching water.

Những con cá Piranha lao nhanh đến chực chờ bạn dưới dòng nước.

So, are you doomed?

Thế là bạn tới số rồi ư?

Will your fall trigger a fatal feeding frenzy?

Liệu cú ngã của bạn có kích thích cơn khát máu của chúng?

To forecast your fate, let’s see what we know about these fish.

Để dự đoán số phận của bạn, hãy xem chúng ta biết gì về chúng đã.

There are more than 30 piranha species.

Có hơn 30 loài Piranha khác nhau.

All live in the fresh waters of South America

Chúng đều là loài cá nước ngọt sống ở Nam Mỹ

and have a single row of sharp, interlocking teeth on each jaw.

và có hàm răng sắc nhọn lồng vào nhau.

They use their teeth in a variety of ways.

Chúng dùng răng của mình theo nhiều cách khác nhau.

Many are omnivorous and supplement diets of things like insects,

Nhiều loài Piranha thì ăn tạp và bổ sung thêm một số thứ như côn trùng,

crustaceans, worms, and fish

động vật giáp xác, giun và cá,

with fruits, seeds, and other plant matter.

hay những loại quả, hạt và các loại thực vật khác.

Some, like red-bellied piranhas, both hunt and scavenge.

Một số loài, như Piranha bụng đỏ, vừa săn mồi vừa ăn cá chết.

And others, like wimple piranhas, have specific dietary predilections,

Và ở loài khác, chẳng hạn như Piranha bạc, lại có một chế độ ăn uống cụ thể,

almost exclusively going after other fish’s scales.

hầu như chúng chỉ bám theo vảy cá của những con cá khác.

Species like redeye piranhas are more solitary,

Loài như Piranha mắt đỏ thì lại cô độc hơn,

while red-bellied piranhas form shoals of 10 to 100.

trong khi Piranha bụng đỏ hợp thành đàn từ 10 đến 100 con.

Red-bellied piranhas are among the most popularly depicted

Piranha bụng đỏ là một trong những loài được miêu tả phổ biến nhất

and commonly regarded as especially aggressive.

và thường được coi là loài đặc biệt hung dữ.

However, their reputation for rapacious pack hunting is misinformed.

Tuy vậy, tập tính săn mồi tham tàn theo bầy của chúng là thông tin sai lầm.

It’s thought that the main benefit of their group-living

Người ta cho rằng lợi ích chính khi sống theo bầy của chúng

isn’t cooperative hunting

không phải là cùng nhau đi săn

but instead protection from predators, of which they have many.

mà thay vào đó là để bảo vệ nhau khỏi kẻ thù, và chúng có rất nhiều kẻ thù.

Larger, mature red-bellied piranhas tend to assume privileged positions

Piranha bụng đỏ trưởng thành và có kích thước lớn

có thiên hướng được hưởng vị trí đặc quyền

at the shoal’s center, where it’s safest.

ở nơi an toàn nhất là ở giữa đàn.

And scientists have observed that red-bellied piranhas in smaller groups

Và các nhà khoa học đã quan sát thấy Piranha bụng đỏ ở những bầy nhỏ hơn

breathe faster,

thở nhanh hơn,

probably because they’re more anxious.

có lẽ là do chúng cảm thấy lo lắng hơn.

Interestingly, they also communicate.

Điều thú vị là chúng cũng giao tiếp với nhau nữa.

By rapidly contracting specialized muscles above their swim bladders,

Bằng cách co rút cơ chuyên biệt nhanh chóng trên bong bóng cùa chúng,

they repeatedly “bark” when they’re facing off with one another or when captured.

chúng liên tục “sủa” khi chạm mặt nhau hoặc là khi bị tóm.

They make thudding noises when they’re aggressively circling each other,

Chúng kêu “thình thịch” khi bơi vòng quanh nhau một cách hung hãn,

fighting, or competing for food.

khi cắn nhau và tranh giành thức ăn.

And when things escalate further,

Và khi tình hình căng thẳng hơn,

they chase each other while snapping their jaws together.

chúng nghiến răng ken két và đuổi nhau.

Researchers suspect that these sounds

Các nhà nghiên cứu nghi ngờ những âm thanh này

are just a sampling of their overall repertoire,

chỉ là bản mẫu trong bộ sưu tập âm thanh của chúng,

which might also have some special uses during mating.

và có thể được đặc biệt sử dụng trong lúc giao phối.

But when do red-bellied piranhas get aggressive with humans?

Nhưng khi nào thì Piranha bụng đỏ trở nên hung hãn với loài người?

Well, when they do bite people,

Khi chúng thật sự cắn con người,

it seems to mostly happen in scenarios when they’re being handled;

thường thì nó xảy ra trong trường hợp chúng tiếp xúc với con người;

when people are spilling food or cleaning their fishing catch in the water;

khi con người đổ thức ăn hay sơ chế cá mới bắt được ở dưới nước;

or when people disturb piranhas while the fish are mating

hoặc là khi con người làm phiền Piranha khi chúng đang “ân ái”

or guarding their eggs during the wet season.

hoặc khi chúng đang bảo vệ trứng vào mùa mưa.

Starvation stress is also thought to lead red-bellied piranhas

Căng thẳng do đói cũng được cho là lý do khiến cho loài Piranha bụng đỏ

to increasingly bold, aggressive behavior.

gia tăng những hành vi hung hãn và thô bạo.

And this could theoretically result in feeding frenzies

Về mặt lý thuyết thì nó có thể dẫn đến cơn kiếm ăn điên cuồng

where each fish tries to get some of whatever finds its way into the water.

khi từng con đều cố gắng đớp lấy bất cứ thứ gì rơi xuống nước.

Despite this kind of behavior being extremely rare,

Mặc dù hành vi như thế này rất hiếm khi xảy ra,

rumors of it launched the piranha’s international infamy.

lời đồn thổi về hành vi đó đã khiến loài Piranha bị tai tiếng.

And this was in no small part thanks to former US President Theodore Roosevelt.

Điều này phần lớn là nhờ đến cựu tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt.

In 1914, he published a bestselling book in which he called piranhas

Năm 1914, ông xuất bản cuốn sách bán chạy nhất, trong đó

“the most ferocious fish in the world”

ông gọi Piranha là “loài cá dữ tợn nhất thế giới”

and wrote that the scent of blood could incite them

và viết rằng mùi tanh của máu có thể kích thích chúng

to rapidly devour an entire cow— or human— alive.

nhanh chóng nuốt tươi nguyên một con bò hoặc con người.

But Roosevelt’s account is generally considered circumstantial and misleading.

Nhưng miêu tả của Roosevelt nhìn chung còn tùy vào tình huống và dễ gây hiểu lầm.

The “feeding frenzy” he witnessed is suspected to have been the result

Cơn “kiếm ăn điên cuồng” mà ông chứng kiến có thể là kết quả

of people purposefully starving red-bellied piranhas,

của việc con người bỏ đói Piranha bụng đỏ có chủ đích,

then giving them the opportunity to feed on a cow carcass—

sau đó tạo cơ hội cho chúng được ăn xác của một con bò

all to put on an exciting show.

tất cả là để tạo ra màn trình diễn hấp dẫn.

But where were we? Ah, yes.

Nhưng ta đang đến đâu rồi nhỉ? À đúng rồi.

Falling into piranha-infested waters.

Rơi vào dòng nước toàn là cá Piranha.

So, what’s your fate?

Vậy số phận của bạn sẽ ra sao?

Let’s assume these are red-bellied piranhas.

Hãy cho rằng nó là cá Piranha bụng đỏ đi.

This being the Amazon River,

Vì đây là sông Amazon,

they should be doing alright for themselves and not starving.

nên chúng sẽ tự biết kiếm ăn và không để bản thân đói được.

Thankfully, you’re also not hitting the water alongside a bunch of fish guts.

May mắn thay, bạn cũng sẽ không rơi xuống nước cùng lúc với một đống xác cá.

And ideally, you're not disrupting a piranha breeding extravaganza.

Và lý tưởng hơn nữa, bạn sẽ không làm gián đoạn màn “ân ái” của loài Piranha.

You fall in, and the piranhas most likely avoid you.

Bạn rơi xuống nước, và loài Piranha rất có thể sẽ né bạn.

Calmly, softly swimming or wading to shore is generally recommended

Mọi người thường khuyến khích bạn bơi bình tĩnh, nhẹ nhàng về bờ

because splashing is thought to attract piranhas.

bởi vì bơi tạt nước được cho là sẽ thu hút loài Piranha.

Indeed, they’re equipped with the dentition to do damage,

Quả thật, chúng được ban cho bộ răng để gây sát thương,

but they rarely attack humans.

nhưng chúng hiếm khi tấn công con người.

They usually have better things to eat.

Chúng thường có thứ ngon hơn để ăn.

As you make your way onto dry land,

Trong lúc bạn đang tìm cách quay về bờ,

there is no feeding frenzy where they skeletonize your body within minutes.

sẽ không có cuộc “kiếm ăn điên cuồng” nào khiến chúng róc thịt bạn trong chớp mắt.

And upon exiting the water,

Và khi bạn rời khỏi mặt nước,

you're probably pleased to find no chunks of flesh missing.

bạn có lẽ sẽ cảm thấy nhẹ nhõm khi thấy mình không bị mất miếng thịt nào cả.