Meet the bluefin tuna, the toughest fish in the sea - Grantly Galland and Raiana McKinney

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Sara Ozturk

What’s as big as a polar bear, swallows its prey whole,

Bir kutup ayısı kadar büyük, avını tek seferde yutabilen

and swims at 40 miles an hour?

ve saatte 64 km hızla yüzebilen şey nedir?

It’s not a shark or a killer whale.

Bir köpekbalığı ya da katil balina değil.

It’s the Atlantic bluefin tuna.

Mavi yüzgeçli Atlantik orkinosu.

The largest and longest-lived of the 15 tuna species,

15 orkinos türü arasında en büyüğü ve en uzun yaşayanı olan

the Atlantic bluefin has a unique set of adaptations

mavi yüzgeçli Atlantik orkinosun, onu okyanusta en baskın avcılardan biri yapan

that make it one of the most dominant predators in the ocean.

bir takım benzersiz adaptasyonları var.

It starts as a tiny hatchling in the Gulf of Mexico or the Mediterranean Sea,

Meksika Körfezi’nde ya da Akdeniz’de

no bigger than a human eyelash.

bir insan kirpiği kadar ufak bir yavru olarak başlıyor hayatına.

Within its first year of life,

Ömrünün ilk senesinde

It develops something known as regional endothermy—

bölgesel endotermi olarak bilinen bir şey geliştiriyor,

the ability to regulate its body temperature.

yani vücut ısısını ayarlama becerisi.

An Atlantic bluefin gets oxygen from cold ocean water using its gills.

Mavi yüzgeçli Atlantik orkinosu,

solungaçlarını kullanarak soğuk okyanus suyundan oksijen alıyor.

This process cools its blood.

Bu işlem kanını soğutuyor.

Then, heat the tuna generates swimming and hunting warms the blood.

Sonra orkinosun yüzerek ve avlanarak ürettiği ısı kanını ısıtıyor.

In most fishes, this heat would be lost back out into the ocean through the gills.

Çoğu balıkta bu ısı solungaçlardan okyanusa çıkıp kaybolurdu.

But in the Atlantic bluefin,

Ama mavi yüzgeçli Atlantik orkinosunda

a mechanism called countercurrent exchange traps the heat.

karşı akım değişimi denilen mekanizma ısıyı hapsediyor.

Cold blood on its way to the large swimming muscles

Büyük yüzme kaslarına giden soğuk kan,

passes close to warm blood leaving those muscles

sıcak kanın yakınından geçer

ve o kasları rete mirabile olarak bilinen kan damarlarının özel bir ağında bırakır.

in a specialized network of blood vessels known as a rete mirabile.

Here the heat “jumps” to the cold blood and stays in the body.

Burada ısı soğuk kana “atlar” ve vücutta kalır.

This makes bluefin one of the few warm-blooded fishes,

Bu, mavi yüzgeçli orkinosu birkaç sıcakkanlı balıklardan biri yapar

a huge advantage in the marine environment.

ki deniz ortamında bu, büyük bir avantajdır.

Cold-blooded animals whose body temperature

Vücut ısısı tamamen bulunduğu ortama bağlı olan soğukkanlı hayvanlar,

depends entirely on the environment become sluggish in colder waters.

daha soğuk sularda durgun hale gelirler.

But a bluefin’s ability to keep warm means it has sharper vision,

Ama mavi yüzgeçli orkinosun sıcak kalma becerisi daha keskin bir görüş,

can better process information, and can swim faster than its prey.

bilgiyi daha iyi işleyebilme ve avından daha hızlı yüzebilme anlamına gelir.

It thrives in cold, deep, subarctic water.

Derin, soğuk, yarı arktik sularda gelişirler.

Thanks to their warm bloodedness, their powerful muscles,

Sıcakkanlılıkları, güçlü kasları

and their streamlined torpedo shape

ve direnci azaltmak için oluk şeklinde katlanan yüzgeçleri ile

with fins that fold into grooves to reduce drag,

elverişli torpido şekilleri sayesinde

bluefin tuna can reach speeds few other animals can match.

mavi yüzgeçli orkinos çok az hayvanın erişebileceği hızlara ulaşabilir.

Their maximum speed of 40 miles per hour

Saatte 64 km maksimum hızları,

is faster than that of a great white shark or orca whale,

büyük beyaz köpekbalığından ya da orkadan daha hızlı

and even at their comfortable cruising speed,

ve rahat seyir hızlarında bile

they can cross the Atlantic in a couple months.

Atlantik’i birkaç ayda geçebilirler.

All this swimming requires a great deal of oxygen,

Tüm bu yüzme büyük oranda oksijen gerektirir

but the bluefin is adapted for this as well.

ama mavi yüzgeçli orkinos buna da adapte olmuş.

The faster it swims, the more water passes over its gills,

Daha hızlı yüzdükçe yüzgeçlerinden daha çok su geçer

and the more oxygen it can absorb from that water.

ve böylelikle sudan daha fazla oksijen alabilir.

This need for a constant flow of water

Devamlı su akışına olan bu ihtiyaç

means the tuna must always remain on the move.

orkinosun daima hareket halinde olması gerektiği anlamına gelir.

It also means bluefin cannot suck prey into their mouths

Ayrıca mavi yüzgeçli orkinosun diğer çoğu balığın yaptığı şekilde

the way most other fishes do.

avlarını ağızlarına çekemedikleri anlamına da gelir.

Instead, they must chase down their prey with their mouths open.

Aksine avlarını ağızları açık bir şekilde yakalamak zorundalar.

They eat smaller prey than most predators their size,

Onların boyutundaki çoğu avcının aksine daha küçük avlar yerler,

including squid, crustaceans, and smaller fish species like mackerel.

kalamar, kabuklular ve uskumru gibi daha küçük balık türlerini tercih ederler.

The bluefin’s temperature-regulating ability

Mavi yüzgeçli orkinosun ısı ayarlama becerisi

doesn’t just make it a superior hunter— it gives it nearly unlimited range.

onu daha üstün bir avcı yapmıyor, ona neredeyse sınırsız bir menzil veriyor.

As soon as they’re strong enough to swim against the current,

Akıntıya karşı yüzebilecek kadar güçlenir güçlenmez

Atlantic bluefin leave the warm waters of their spawning grounds

mavi yüzgeçli Atlantik orkinosu yumurtlama bölgeleri olan sıcak sulardan ayrılır

and spend their lives hunting all over the Atlantic Ocean.

ve tüm Atlantik Okyanusu’nda avlanarak hayatlarını sürdürürler.

Tunas from both the Gulf of Mexico and the Mediterranean Sea

Hem Meksika Körfezi hem de Akdeniz’den gelen orkinoslar

frequent the same feeding grounds

aynı beslenme alanlarını kullanırlar,

and range from Brazil and Texas to Iceland and Senegal and beyond.

buralar Brezilya, Teksas’tan tutun İzlanda, Senegal ve ötesine kadar uzanır.

But when the time comes to reproduce around age 10,

Ama yaklaşık 10 yaşlarında üreme zamanı geldiğinde

they always return to their sea of origin.

daima asıl denizlerine geri dönerler.

Here, groups of males and females release millions of eggs and sperm

Burada erkek ve dişi gruplar,

denize milyonlarca yumurta ve sperm bırakır.

into the water.

They’ll migrate back and forth between feeding and spawning grounds

Hayatlarının geri kalanında her sene

beslenme ve yumurtlama alanları arasında gelip giderler.

annually for the rest of their lives.

Atlantic bluefin can live for over 40 years, growing all the while.

Mavi yüzgeçli Atlantik orkinosu büyümeye devam ederek 40 yılı aşkın yaşayabilir.

The largest specimens are tens of millions of times heavier than when they hatched.

En büyükleri yumurtadan çıktıklarından milyonlarca kez daha ağır olur.

The same huge size that makes bluefin tuna indomitable in the ocean

Mavi yüzgeçli orkinosu okyanusta yenilmez yapan aynı devasa boyutu

has made them vulnerable to one predator in particular: us.

onları özellikle bir avcıya karşı da savunmasız kıldı: Bize.

Humans have a long history of fishing Atlantic bluefin—

İnsanlar mavi yüzgeçli Atlantik orkinosu avlamanın uzun bir tarihine sahipler,

it’s even stamped on ancient Greek coins.

bu durum antik Yunan sikkelerine bile basılmış.

But in recent decades, demand has skyrocketed

Ama son on yıllarda, mavi yüzgeçli orkinos

as bluefin are hunted for sashimi, sushi, and tuna steaks.

saşimi, suşi ve orkinos kontrfile için avlandıkça talep birden yükseldi.

An individual fish can sell for $10,000 or more,

Tek bir balık 10.000 ya da daha fazla dolara satılabiliyor,

promoting overfishing and illegal fishing.

bu da aşırı avlanmayı ve yasa dışı balıkçılığı teşvik ediyor.

But if recent conservation efforts are redoubled and quotas are better enforced,

Ama yeni koruma çabaları arttırılırsa ve kotalar daha iyi uygulanırsa

bluefin populations can begin to recover.

mavi yüzgeçli orkinos nüfusu iyileşmeye başlayabilir.