How brass instruments work - Al Cannon

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Can Boysan

What gives the trumpet its clarion ring

Trompete boru tınısını

and the tuba its gut-shaking "omm pah pah?"

ve tubaya boğazı sarsan "um pa pa" etkisini veren şey nedir?

And what makes the trombone so jazzy?

Peki trombonu caza yaklaştıran şey nedir?

The answer lies not in the brass these instruments are made of,

Cevap bu enstrümanların yapıldığı pirinçte değil,

but in the journey air takes

havanın, müzisyenin akciğerinden çıkıp

from the musician's lungs to the instrument's bell.

enstrümanın kalak kısmına giderken yaptığı yolculukta.

Like any sound, music consists of vibrations traveling through air.

Müzik de her ses gibi havada yolculuk eden titreşimlerden oluşur.

Instruments are classified based on how those vibrations are produced.

Enstrümanlar, bu titreşimlerin üretim biçimine göre sınıflandırılır.

Percussion instruments are struck.

Vurmalı çalgılara vurulur.

String instruments are plucked or bowed.

Telli çalgılar, parmakla veya yayla çalınır.

Woodwinds have air blown against a reed or sharp edge.

Nefesli sazlarda hava bir kamışa veya keskin kenara üflenir.

For brass instruments, however,

Ancak üflemeli çalgılarda

the vibration come directly from the musician's mouth.

titreşim doğrudan müzisyenin ağzından çıkar.

One of the first things a brass player must learn is to breathe in deeply,

Üflemeli çalgı müzisyenlerinin öğreneceği ilk şeylerden birisi,

until every possible particle of air is crammed into the lungs.

havanın her zerresi akciğere dolana dek derin nefes almayı öğrenmektir.

Once all that air is inside, it must come out through the mouth,

Hava içeri dolduğunda, ağız yoluyla dışarı çıkmalıdır

but there, an internal battle takes place

fakat burada içsel bir savaş yaşanır

as the musician simultaneously tries to hold their lips firmly closed

çünkü müzisyen dudaklarını yeterince hava üflemek için açmaya zorlarken,

while blowing enough air to force them open.

dudaklarını aynı anda sımsıkı kapalı tutmaya çalışır.

The escaping air meets resistance from the lip muscles,

Oradan çıkan hava ise dudak kaslarının direnciyle karşılaşır,

forms an opening called the aperture

açıklık adlı bir açılma oluşturur

and creates the vibration that brass players call "the buzz."

ve üflemeli çalgı müzisyenlerinin "vızıltı" dediği titreşimi yaratır.

When a mouthpiece is held up to those vibrating lips,

Ağızlık titreyen dudaklara götürüldüğü zaman,

it slightly refines the buzz,

titreşimi belirli frekanslarda artırarak

amplifying the vibration at certain frequencies.

vızıltıyı hafifçe düzeltir.

But things get really interesting

Fakat konu ağızlığın hangi enstrümana takılı olduğuna geldiğinde

depending on what instrument is attached to that mouthpiece.

işler oldukça ilginçleşiyor.

A brass instrument's body is essentially a tube

Bir üflemeli çalgının gövdesi, temelde, havanın üflendiği

that resonates with the air column blowing through it.

hava sütunuyla yankılanan bir borudur.

The way that sound waves travel through this column

Ses dalgalarının bu sütun aracılığıyla hareket etme biçimi,

forms a limited pattern of pitches known as the harmonic series,

alt kısımda ayrı ayrı dizilmiş fakat perde sesi yükseldikçe

with notes spaced far apart at the lower end,

bir araya gelen notalarla, harmonik seri olarak bilinen

but coming closer together as the pitch increases.

sınırlı bir perdeler modeli oluşturur.

The musician can alter the pitch of the note

Müzisyen, hafif dudak kasılmaları ve hava ve hız değişimleri aracılığıyla

through slight contractions of the lips and alterations to air volume and speed.

notanın perdesini değiştirebilir.

Slower, warm sighing air produces lower pitches,

Yavaş, ılık hava pes sesler üretir

and faster, cool, flowing air produces higher pitches in the series.

ve hızlı, soğuk hava seride tiz sesler üretir.

But any single harmonic series has gaps where pitches are missing

Herhangi bir harmonik seri, perdelerin olmadığı boşluklara sahiptir

and the versatility of brass instruments

ve üflemeli çalgıların çok yönlülüğü

lies in their ability to switch between multiple series.

birden çok seri arasında geçiş yapabilme becerisinde saklıdır.

On instruments like the trumpet, valves can be lowered

Trompet gibi enstrümanlarda havanın içinden geçtiği borunun

to increase the length of tubing the air travels through,

uzunluğunu büyütmek için valfler alçaltılabilir,

while on a trombone, this is done by extending its slide.

fakat bir trombonda bu, kızağını genişleterek yapılır.

Lengthening the tube stretches the vibrating air column,

Boruyu uzatmak, titreşen hava sütununu esnetir

reducing the frequency of vibrations and resulting in a lower pitch.

ve bu da titreşim frekansını azaltarak pes sesle sonuçlanır.

This is why the tuba, the largest brass instrument,

En büyük üflemeli çalgı olan tubanın da

is also the one capable of playing the lowest notes.

pes notaları çalabilme nedeni budur.

So changing the instrument length shifts its harmonic series,

Yani enstrümanın boyunu değiştirmek, onun harmonik serisini de değiştirir

while slight variations of the air flow and the player's lips

ve hava akımı ile çalgıcının dudaklarındaki hafif farklılıklar

produce the different notes within it.

enstrüman içinde farklı notalar üretir.

And those notes finally emerge through the flared bell opening at the end.

En sonunda bu notalar, sonda açılan konik zil aracılığıyla ortaya çıkar.

What started as a deep breath and a vibrating buzz on the lips

Derin bir nefes ve dudaklarda titreşen bir vızıltı olarak başlayan şey

has now been transformed into a bold and brassy tune.

artık kalın ve yüksek bir ezgiye dönüşür.

The musician's skillful manipulation of every part of the process

Müzisyenin akciğerden dudaklara, ağızlığa

from lungs,

ve enstrümanın kendisine kadar

to lips,

sürecin her kısmını idare etme becerisi

to the mouthpiece,

to the instrument itself creates an amazing palette of pitches

dünya genelindeki

tüm müzik türlerinde duyulabilen

that can be heard in musical genres across the globe.

muhteşem bir perde paleti oluşturur.

By harnessing the power of natural resonance

Üflemeli çalgılar, doğal rezonans gücünü

in a flexible and controllable way,

esnek ve kontrol edilebilir bir biçimde kullanarak

brass instruments are great examples of the fusion of human creativity

dünyamızdaki fizik ile insan yaratıcılığı füzyonuna

with the physics of our world.

muhteşem bir örnek oluştururlar.