Corruption, wealth and beauty: The history of the Venetian gondola - Laura Morelli

Çeviri: Bengi Subaşı Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

If I say, "Venice," do you imagine yourself gliding down the Grand Canal,

“Venedik” dediğimde kendinizi gondolcu serenat yaparken,

serenaded by a gondolier?

Büyük Kanal’da süzülürken mi hayal ediyorsunuz?

There's no doubt that the gondola is a symbol of Venice, Italy,

Gondolun, Venedik İtalya’nın sembolü olduğuna şüphe yok

but how did this curious banana-shaped black boat get its distinctive look?

ama bu muz şekilli ilginç siyah tekne nasıl bu özel görünümünü aldı?

The origins of the Venetian gondola are lost to history,

Venedik gondolunun temelleri tarihte kayboldu

but by the 1500s, some 10,000 gondolas transported dignitaries, merchants and goods

ama 1500'lerde, 10.000 civarı gondol şehrin kanallarında mevki sahibi kişileri,

through the city's canals.

tüccarları ve yükleri taşıyordu.

In fact, Venice teemed with many types of handmade boats,

Aslında Venedik, çeşit çeşit el yapımı gondollarla doluydu; pratik sallar

from utilitarian rafts to the Doge's own ostentatious gilded barge.

ve Doçe'nin gösterişli, altın kaplamalı saltanat kayığı dahil her şeyle.

Like a modern day taxi system, gondolas were leased to boatmen

Modern zamanların taksi sistemi gibi gondollar,

who made the rounds of the city's ferry stations.

şehrin gondol iskelesinin turlarını yapan kayıkçılara kiralanmıştı.

Passengers paid a fare to be carried from one side of the Grand Canal to the other,

Yolcular, Büyük Kanal’ın bir tarafından diğerine gitmenin yanı sıra

as well as to other points around the city.

şehrin başka yerlerine gitmek için de ücret öderlerdi.

But gondoliers soon developed a bad rap.

Ama gondolcuların çok geçmeden kötü ünleri olmaya başladı.

Historical documents describe numerous infractions involving boatmen,

Tarihi belgeler, kayıkçıların karıştığı küfretmek, kumar oynamak,

including cursing, gambling, extorting passengers --

yolcuları gasp etmek ve hatta ara sıra olan şiddet olayları gibi

even occasional acts of violence.

sayısız suçtan bahsediyor.

To minimize the unpredictability of canal travel,

Kanal yolculuğunun tahmin edilemeyen durumunu azaltmak için

Venetian citizens who could afford it purchased their own gondolas,

gondolları karşılayabilen Venedik sakinleri kendilerine gondol aldı,

just as a celebirty might use a private car and driver today.

tıpkı günümüzde bir ünlünün özel arabasının ve şoförünün olabildiği gibi.

These wealthy Venetians hired two private gondoliers to ferry them around the city

Bu zengin Venedik sakinleri kendilerini şehirde getirip götürüp gondola bakacak

and maintain their boats.

iki gondolcuyu işe alırlardı.

The gondolas soon became a status symbol, much like an expensive car,

Gondollar çok geçmeden mevki sembolü hâline geldi, tıpkı pahalı arabalar gibi

with custom fittings, carved and gilded ornamentation,

ısmarlama parçalarıyla, oymalı ve altın kaplamalı süslemeleriyle

and seasonal fabrics, like silk and velvet.

ve ipek ile kadife gibi mevsimlik kumaşlarıyla.

However, the majority of gondolas seen today are black

Buna rağmen, günümüzdeki gondolların çoğunluğu siyahtır

because in 1562, Venetian authorities decreed

çünkü 1562’de, Venedik otoriteleri günahkâr ve müsrif görüntüye

that all but ceremonial gondolas be painted black

engel olmak için resmi gondollar dışında bütün gondolların

in order to avoid sinfully extravagant displays.

siyaha boyanması kararını verdi.

Apparently, Venetian authorities did not believe in "pimping their rides."

Görünüşe göre Venedik otoriteleri araçları isteğe göre değiştirmeye inanmıyordu.

Still, some wealthy Venetians chose to pay the fines

Ama yine de bazı zengin Venedikliler

in order to maintain their ornamental gondolas,

süslü gondollarını korumak için ceza ödemeyi tercih ettiler,

a small price to keep up appearances.

görünüşü sürdürmek için ödenebilecek bir bedel.

The distinctive look of the gondola developed over many centuries.

Gondolların farklı görüntüsü birçok yüzyıl içinde gelişti.

Each gondola was constructed in a family boatyard called a squero.

Her gondol “squero” denilen aile kayık iskelesinde yapılırdı.

From their fathers and grandfathers, sons learned how to select and season

Çocuklar, babalarından ve dedelerinden bu ağaç parçalarını seçip kurutmayı öğrendi:

pieces of beech, cherry, elm, fir, larch, lime, mahogany, oak and walnut.

kayın, kiraz, karaağaç, köknar, karaçam, ıhlamur, maun, meşe ve ceviz.

The gondola makers began with a wooden template

Gondol yapanlar, işe belki de kuşaklar önce

that may have been hammered into the workshop floor generations earlier.

atölye zemininde işlenmiş ahşaptan bir kalıp ile başlarlardı.

From this basic form, they attached fore and aft sterns,

Bu temel şekile, ön ve kıç tarafını eklediler

then formed the longitudinal planks and ribs that made up the frame

ve sonradan dar ve sığ kanallarda süzülmek için tasarlanmış botun

of a boat designed to glide through shallow, narrow canals.

iskeletini oluşturan, boylamasına olan tahta döşemeleri ve kaburgaları yaptılar.

A gondola has no straight lines or edges.

Bir gondolun düz bir hatı ya da kenarı yoktur.

Its familiar profile was achieved through an impressive fire and water process

Tanıdık görünüşü, alev alev yanan sazlıklardan yapılma meşale ile

that involved warping the boards with torches made of marsh reeds set ablaze.

tahtayı eğmeyi kapsayan etkileyici bir ateş ve su aşamasıyla başarılıyordu.

However, the majority of the 500 hours that went into building a gondola

Yine de gondolu yapmakla geçen 500 saatin çoğunluğu son aşamalara gidiyordu:

involved the final stages:

preparing surfaces and applying successive coats of waterproof varnish.

Yüzeyi hazırlama ve su geçirmez vernik katlarını uygulamak.

The varnish was a family recipe, as closely guarded as one for risotto

Vernik aile tarifiydi, risotto ya da ev yapımı sos kadar sıkı korunurdu.

or a homemade sauce.

Yet even with the woodwork finished, the gondola was still not complete.

Ama ahşap işleri bittiğinde bile gondol hâlâ hazır olmuyordu.

Specialized artisans supplied their gondola-making colleagues

Uzmanlaşmış sanatkârlar, iş arkadaşlarına

with elaborate covered passenger compartments,

çelikten ve pirinçten yapılmış döşeme ve süslemelerle

upholstery and ornaments of steel and brass.

ayrıntıyla kaplanmış yolcu bölmelerini tedarik ediyordu.

Oar makers became integral partners to the gondola makers.

Kürek yapanlar, gondol yapanlara önemli partnerler oldular.

The Venetian oarlock, or fórcola, began as a simple wooden fork,

Venedik kürek yatağı, ya da fòrcola, basit bir tahtadan çatal olarak başladı

but evolved into a high-precision tool that allowed a gondolier

ama gondolcunun küreği bir sürü pozisyona yönlendirmesini sağlayan

to guide the oar into many positions.

yüksek duyarlılıkla yapılmış bir araca dönüştü.

By the late 1800s,

1800’lerin son yıllarında

gondola makers began to make the left side of the gondola wider than the right

gondol yapanlar, tek bir gondolcunun oluşturduğu gücü dengelemek için

as a counter balance to the force created by a single gondolier.

gondolun sol tarafını sağ tarafına göre daha geniş yapmaya başladılar.

This modification allowed rowers to steer from the right side only,

Bu düzeltme, kürekçilerin küreği sudan kaldırmadan

and without lifting the oar from the water.

sadece sağ taraftan yönlendirmesini sağlıyordu.

While these modifications improved gondola travel,

Bu düzeltmeler, gondol yolculuğunu geliştirmesine rağmen

they were not enough to keep pace with motorized boats.

motorlu botlara ayak uydurmasına yetmiyordu.

Today, only about 400 gondolas glide through the waterways of Venice,

Günümüzde, sadece 400 civarı gondol Venedik kanallarında süzülüyor

and each year, fewer authentic gondolas are turned out by hand.

ve her yıl daha az özgün gondollar elle yapılıyor.

But along the alleys, street signs contain words in Venetian dialect

Ama ara sokaklarda, sokak tabelaları bir zamanlar sakin bir süratte,

for the locations of old boatyards, oar makers and ferry stations,

en huzurlu şehirde süzülerek hayatını sürdüren

gondol yapımı sanatının hatıralarını zihinlere kazımak için

imprinting the memory of the boat-building trades

eski kayık iskelelerinin, kürek yapanların

that once kept life in the most serene republic gliding along at a steady clip.

ve gondol iskelelerinin yerini belirten Venedik dilinde kelimeler içeriyor.