First person vs. Second person vs. Third person - Rebekah Bergman

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Esra Çakmak

“I am an invisible man.”

"Görülmeyen bir adamım ben."

“Mrs. Dalloway said she would buy the flowers herself.”

"Mrs. Dalloway çiçekleri kendi alacağını söylemişti."

“You are about to begin reading Italo Calvino's new novel.”

"Italo Calvino'nun yeni romanını okumaya başlamak üzeresiniz."

These three opening lines, from Ralph Ellison’s "Invisible Man,"

Bu üç açılış satırı;

Ralph Ellison'un "Görülmeyen Adam",

Virginia Woolf’s "Mrs. Dalloway,"

Virginia Woolf'un "Mrs. Dalloway"

and Italo Calvino’s "If on a winter’s night a traveler,"

ve Italo Calvino'nun "Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu" adlı eserlerinden.

each establish a different point of view.

Her biri farklı bakış açılarıyla kurulmuş.

Who is telling a story, and from what perspective,

Hikâyeyi kimin anlattığı ve hangi bakış açısından anlattığı

are some of the most important choices an author makes.

bir yazarın yaptığı en önemli tercihlerden biri.

Told from a different point of view, a story can transform completely.

Başka bir bakış açısından anlatıldığında bir hikâye tamamen değişebilir.

Take this fairytale:

Şu peri masalını bir düşünün:

"Rapunzel, Rapunzel," the Prince called, "let down your hair."

"Rapunzel, Rapunzel" dedi Prens, "uzat saçlarını."

Rapunzel unbraided her hair and slung it out the window.

Rapunzel saçlarının örgüsünü açtı ve pencereden dışarıya fırlattı.

The prince climbed her tresses into the tower.

Prens onun saç örgüsüne tutunarak kuleye tırmandı.

Rapunzel is typically told like this, with the narrator outside the story.

Hikâye dışındaki anlatıcı tarafından Rapunzel genellikle böyle anlatılır.

This point of view is called third person.

Bu bakış açısı üçüncü kişi olarak adlandırılır.

But Rapunzel can also be told by a character in the story—

Fakat Rapunzel, hikâyede yer alan bir karakter tarafından

birinci kişi bir anlatıcı olarak da anlatılabilir.

a first person narrator.

The tail end of Rapunzel’s locks plopped down at my feet.

Rapunzel'in saç lülesinin ucu ayaklarıma lop diye oturdu.

I grabbed on and began to climb… ugh!

Ben de ona tutunup tırmanmaya başladım.

Aah! Düğümümü çözemiyorum.

I couldn’t untangle myself.

Strands came off all over me, sticking to my sweat.

Saç telleri üzerime üzerime geliyor ve terime yapışıyor.

In a first person narrative, the story can change dramatically

Birinci kişi anlatıcı olduğunda hikâye büyük ölçüde değişebilir,

depending on which character is the narrator.

bu, hangi karakterin anlatıcı olduğuna da bağlıdır.

Say Rapunzel was narrating instead of the prince:

Mesela anlatıcı, prens yerine Rapunzel olsun:

I hope he appreciates how long it takes to unbraid 25 feet of hair, I thought.

Yedi metre uzunluğundaki saçı açmanın

ne kadar uzun zaman alacağını takdirle karşılayacağını sanmıştım.

OUCH! I'll be honest; I thought my scalp would stretch off of my skull.

Ah! Dürüst olmam gerekirse

kafa derimin kafatasımdan esneyip uzayacağını sanmıştım.

"Can you climb any faster?" I yelled.

"Biraz daha hızlı tırmanamaz mısın acaba?"

diye bağırdım.

In second person, the narrator addresses the story to the reader:

İkinci kişi söz konusu olduğunda anlatıcı hikâyeyi okura yönlendirir:

He calls your name. He wants you to let your hair down.

Adınızı söyler,

saçınızı ona uzatmanızı ister.

You just finished braiding it, but hey– you don't get a lot of visitors.

Saçınızın örgüsünü açmayı yeni bitirmişsinizdir

fakat çok fazla ziyaretçiniz de yoktur.

Third person, first person, and second person perspectives

Üçüncü kişi, birinci kişi ve ikinci kişi bakış açılarının her birinin

each have unique possibilities and constraints.

eşsiz olasılıkları ve sınırlılıkları var.

So how do you choose a point of view for your story?

Peki, hikâyeniz için bir bakış açısını nasıl seçersiniz?

Constraints aren’t necessarily a bad thing—

Sınırlılıklar ille de kötü bir şey demek değildir

they can help focus a story or highlight certain elements.

ve bir hikâyeye odaklanmaya

ya da belirli öğeleri vurgulamaya yardımcı olabilirler.

For example,

Mesela, üçüncü kişi anlatıcısı

a third person narrator is necessarily a bit removed from the characters.

karakterlerden ister istemez birazcık dışarıda kalır.

But that can be good for stories where a feeling of distance is important.

Fakat bu, uzaklık hissiyatının önemli olduğu hikâyeler için iyi olabilir.

A third person narrator can be either limited,

Üçüncü kişi anlatıcısı sınırlı da olabilir -

meaning they stick close to one character’s thoughts and feelings,

bu, bir karakterin, düşünceleriyle hislerine sadık kalındığı anlamına gelir -

or they can be omniscient, able to flit between characters’ minds

ya da anlatıcı "ilahi" olabilir,

böylece karakterlerin zihinleri arasında hızla geçiş yapabilir

and give the reader more information.

ve okura daha çok bilgi verebilir.

A first person story creates closeness between the reader and the narrator.

Birinci kişinin hikâyesi, okur ile anlatıcı arasında bir yakınlık yaratır.

It’s also restricted by the narrator’s knowledge.

Bu, ayrıca anlatıcının bilgisiyle sınırlıdır.

This can create suspense

Okur, bilgiyi karakterle birlikte keşfettiği için

as the reader finds out information along with the character.

bu durum belirsizlik yaratır.

A first person narrator doesn’t necessarily

Birinci kişi anlatıcısı,

karakterin yaşantısını ille de sadık bir biçimde sunmak zorunda değildir,

have to represent the character’s experience faithfully—

they can be delusional or dishonest.

bunu kuruntusal veya aldatıcı biçimde yapabilir.

In Kazuo Ishiguro’s novel "The Remains of the Day,"

Kazuo Ishiguro'nun "Günden Kalanlar" adlı romanında,

Stevens, an aging British butler in 1956, recounts his many years of service,

ihtiyarlayan bir İngiliz uşak olan Stevens

1956'da uzun yıllar süren hizmetini hikâye ediyor

but fails to acknowledge the flaws of the man he serves.

fakat hizmet ettiği adamın kusurlarını kabullenemiyor.

The cracks in his narrative eventually draw the reader’s attention

Anlatısındaki çatlaklar sebebiyle,

kültürün ve sınıf sisteminin yetersiz biçimde kabullenilen başarısızlıkları

to the under-acknowledged failings of the culture and class system

okurun dikkatini er geç bu yöne çekiyor.

he inhabits.

Justin Torres’s novel, "We the Animals,"

Justin Torres'in "We the Animals" adlı romanı

begins with a plural first person narrator:

birinci çoğul kişi olan bir anlatıcıyla başlar:

“We were six snatching hands, six stomping feet;

"Kapışan altı eldik biz, altı tepinen ayak,

we were brothers, boys, three little kings locked in a feud for more.”

üç kardeştik biz, üç erkek.

Daha çok, hep daha çok için kavgaya sıvanmış üç küçük kraldık."

Partway through the story, the point of view shifts

Hikâyenin yolu boyunca bakış açısı birinci tekil kişiye geçiş yapar,

to first person singular, from we to I, as the boys come of age

yani "biz" yerine "ben" olur.

Bu geçiş, oğlanlar reşit olduğunda

and one brother feels alienated from the others.

ve kardeşlerden birinin, diğerlerine yabancılaştığında gerçekleşir.

Second person is a less common choice.

İkinci kişi ise daha az yaygın olan bir tercihtir.

It requires the writer to make the reader suspend disbelief to become another “you.”

İkinci kişi, başka bir “sen” olması için

okurun şüphesini yazarın askıya almasını gerektirir.

Placing the reader in a character’s perspective

Okuru bir karakterin perspektifine yerleştirmek

can build urgency and suspense.

kaçınılmazlık ile belirsizlik oluşturabilir.

Sometimes, though,

Fakat bazen ikinci kişi, okuru hikâyeye yaklaştırmak yerine,

second person is intended to distance the narrator from their own story,

onların kendi hikâyesinden anlatıcıyı uzaklaştırmayı amaçlar.

rather than bring the reader closer to the story.

In these cases,

Bu gibi durumlarda ikinci kişi olan anlatıcılar,

second person narrators refer to themselves as “you” rather than “I.”

kendilerinden "ben" yerine "sen" diye söz ederler.

Writers are constantly experimenting with fresh variations on point of view.

Yazarlar bakış açısı üzerinde sürekli diri varyasyonlar denerler.

New virtual and augmented reality technologies

Yeni sanal gerçeklik ile arttırılmış gerçeklik teknolojileri

may expand the possibilities for this experimentation.

bu denemelerin gerçekleşme olasılıklarını genişletebilirler.

By placing people at a particular vantage point in virtual space,

İnsanları, sanal boşluktaki belirli bakış açılarına yerleştirerek

how might we change the way we tell and experience stories?

hikâyeleri anlatma ve deneyimleme biçimimizi nasıl değiştirebiliriz?