First person vs. Second person vs. Third person - Rebekah Bergman

Tłumaczenie: Magda Dymek Korekta: Barbara Guzik

“I am an invisible man.”

"Jestem niewidzialnym człowiekiem".

“Mrs. Dalloway said she would buy the flowers herself.”

"Pani Dalloway powiedziała, że sama kupi kwiaty".

“You are about to begin reading Italo Calvino's new novel.”

"Za chwilę zaczniesz czytać nową powieść Itala Calvina".

These three opening lines, from Ralph Ellison’s "Invisible Man,"

Każdy z trzech pierwszych wersów "Niewidzialnego człowieka" Ellisona,

Virginia Woolf’s "Mrs. Dalloway,"

"Pani Dalloway" Virginii Woolf,

and Italo Calvino’s "If on a winter’s night a traveler,"

i "Jeśli zimową nocą podróżny" Itala Calvina

each establish a different point of view.

ustanawia inny punkt widzenia.

Who is telling a story, and from what perspective,

Kto opowiada historię i z jakiej perspektywy

are some of the most important choices an author makes.

to jeden z najważniejszych wyborów, jaki musi podjąć autor.

Told from a different point of view, a story can transform completely.

Historia opowiadana z innej perspektywy może całkowicie się zmienić.

Take this fairytale:

Weźmy na przykład tę bajkę:

"Rapunzel, Rapunzel," the Prince called, "let down your hair."

"Roszpunko, Roszpunko", zawołał Książę, "Spuść mi na dół swe włosy".

Rapunzel unbraided her hair and slung it out the window.

Roszpunka rozplotła włosy i przewiesiła je przez okno.

The prince climbed her tresses into the tower.

Książę wspiął się po jej włosach do wieży.

Rapunzel is typically told like this, with the narrator outside the story.

Baśń o Roszpunce zazwyczaj jest opowiadana przez narratora spoza historii.

This point of view is called third person.

Ten punkt widzenia nazywany jest trzecią osobą.

But Rapunzel can also be told by a character in the story—

Ale "Roszpunka" może także zostać opowiedziana przez jednego z bohaterów,

a first person narrator.

narratora pierwszoosobowego.

The tail end of Rapunzel’s locks plopped down at my feet.

Koniec loków Roszpunki opadł do mych stóp.

I grabbed on and began to climb… ugh!

Złapałem go i zacząłem się wspinać... pfe!

I couldn’t untangle myself.

Nie mogłem się wyplątać.

Strands came off all over me, sticking to my sweat.

Kosmyki obłaziły mnie, przyklejając się do mojego potu.

In a first person narrative, the story can change dramatically

W narracji pierwszoosobowej historia może drastycznie się zmienić

depending on which character is the narrator.

zależnie od tego, który bohater jest narratorem.

Say Rapunzel was narrating instead of the prince:

Powiedzmy, że Roszpunka byłaby narratorem zamiast księcia.

I hope he appreciates how long it takes to unbraid 25 feet of hair, I thought.

Mam nadzieję, że doceni, jak długo zabiera rozplecenie siedmiu metrów włosów.

OUCH! I'll be honest; I thought my scalp would stretch off of my skull.

Auć! Będę szczera. Myślałam, że mój skalp oderwie się od czaszki.

"Can you climb any faster?" I yelled.

"Czy mógłbyś wspinać się szybciej?", krzyknęłam.

In second person, the narrator addresses the story to the reader:

Narrator drugoosobowy kieruje historię do czytającego.

He calls your name. He wants you to let your hair down.

Woła twe imię.

Chce, byś spuściła mu swe włosy.

You just finished braiding it, but hey– you don't get a lot of visitors.

Właśnie skończyłaś je zaplatać, ale przecież nie często miewasz tu gościa.

Third person, first person, and second person perspectives

Perspektywy narratorów trzecio-, pierwszo- i drugoosobowego

each have unique possibilities and constraints.

mają swoje własne unikalne możliwości i ograniczenia.

So how do you choose a point of view for your story?

Jak zatem wybierać punkt widzenia w swojej historii?

Constraints aren’t necessarily a bad thing—

Ograniczenia nie są koniecznie złą rzeczą,

they can help focus a story or highlight certain elements.

pomagają skoncentrować się na historii lub podkreślić jej pewne elementy.

For example,

Na przykład

a third person narrator is necessarily a bit removed from the characters.

narrator trzecioosobowy jest bardziej zdystansowany względem bohaterów.

But that can be good for stories where a feeling of distance is important.

Ma to swoje plusy w historiach, w których poczucie dystansu jest ważne.

A third person narrator can be either limited,

Narrator trzecioosobowy może być albo ograniczony,

meaning they stick close to one character’s thoughts and feelings,

co oznacza, że trzyma się myśli i uczuć jednego bohatera,

or they can be omniscient, able to flit between characters’ minds

albo wszechwiedzący, mogący przemykać między umysłami bohaterów

and give the reader more information.

i dający czytelnikowi więcej informacji.

A first person story creates closeness between the reader and the narrator.

Opowieść w pierwszej osobie tworzy bliskość między czytającym a narratorem.

It’s also restricted by the narrator’s knowledge.

Jest ona także ograniczona przez wiedzę narratora.

This can create suspense

To z kolei tworzy niepewność,

as the reader finds out information along with the character.

ponieważ czytelnik odkrywa informacje razem z bohaterem.

A first person narrator doesn’t necessarily

Narrator pierwszoosobowy niekoniecznie

have to represent the character’s experience faithfully—

musi wiernie przedstawiać doświadczenia bohatera,

they can be delusional or dishonest.

mogą być one urojone lub nierzetelne.

In Kazuo Ishiguro’s novel "The Remains of the Day,"

W powieści Kazuo Ishiguro "Okruchy dnia"

Stevens, an aging British butler in 1956, recounts his many years of service,

Stevens, podstarzały brytyjski lokaj w roku 1956, wspomina wieloletnią służbę,

but fails to acknowledge the flaws of the man he serves.

lecz nie widzi wad człowieka, któremu służy.

The cracks in his narrative eventually draw the reader’s attention

W końcu rysy w jego narracji zwracają uwagę czytelnika

to the under-acknowledged failings of the culture and class system

na nieuświadomione wady kultury i systemu klasowego,

he inhabits.

w których żyje.

Justin Torres’s novel, "We the Animals,"

Powieść Justina Torresa "My, zwierzęta"

begins with a plural first person narrator:

rozpoczyna się mnogim narratorem pierwszoosobowym.

“We were six snatching hands, six stomping feet;

"Byliśmy sześcioma wydzierającymi dłońmi, sześcioma tupiącymi stopami,

we were brothers, boys, three little kings locked in a feud for more.”

byliśmy braćmi, chłopcami, trzema małymi królami uwięzionymi w sporze o więcej".

Partway through the story, the point of view shifts

W połowie opowieści punkt widzenia się zmienia

to first person singular, from we to I, as the boys come of age

na narrację pierwszoosobową pojedynczą, z "my" na "ja", gdy chłopcy dojrzewają

and one brother feels alienated from the others.

i jeden z braci czuje się wyobcowany.

Second person is a less common choice.

Narracja drugoosobowa jest rzadszym wyborem.

It requires the writer to make the reader suspend disbelief to become another “you.”

Wymaga od autora przekonania czytelnika do wiary w istnienie innego "ty".

Placing the reader in a character’s perspective

Umieszczenie czytelnika w perspektywie postaci

can build urgency and suspense.

może stworzyć pośpiech i niepewność.

Sometimes, though,

Czasami jednak użycie drugiej osoby

second person is intended to distance the narrator from their own story,

ma bardziej na celu zdystansowanie narratora od jego własnej opowieści,

rather than bring the reader closer to the story.

niż przybliżenie do niej czytelnika.

In these cases,

W tych przypadkach

second person narrators refer to themselves as “you” rather than “I.”

narratorzy drugoosobowi odnoszą się do siebie jako "ty", a nie "ja".

Writers are constantly experimenting with fresh variations on point of view.

Pisarze bez przerwy eksperymentują z nowymi wariacjami punktu widzenia.

New virtual and augmented reality technologies

Nowe technologie wirtualnej oraz rozszerzonej rzeczywistości

may expand the possibilities for this experimentation.

mogą zwiększyć możliwości dla tych doświadczeń.

By placing people at a particular vantage point in virtual space,

Poprzez umieszczanie ludzi w konkretnym punkcie widzenia w wirtualnej przestrzeni,

how might we change the way we tell and experience stories?

jak możemy zmienić sposób opowiadania i doświadczania opowiadań?