The hidden worlds within natural history museums - Joshua Drew

Çeviri: Merve Erdem Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

When you think of natural history museums,

Doğa tarihi müzelerini düşündüğünüzde

you probably picture exhibits filled with ancient lifeless things,

muhtemelen zihninizde cansız, antik şeylerle dolu sergiler canlanıyor;

like dinosaurs

dinozorlar,

meteroites,

göktaşları

and gemstones.

ve değerli taşlar gibi.

But behind that educational exterior,

Ancak müze koleksiyonunun

which only includes about 1% of a museum's collection,

sadece %1'ini oluşturan eğitsel yüzünün arkasında,

there are hidden laboratories where scientific breakthroughs are made.

bilimsel atılımların yapıldığı gizli laboratuvarlar vardır.

Beyond the unmarked doors,

Tabelasız kapıların

and on the floors the elevators won't take you to,

ve asansörlerin seni götürmeyeceği katların ötesinde,

you'd find windows into amazing worlds.

hayret verici dünyalara açılan pencereler bulabilirsiniz.

This maze of halls and laboratories is a scientific sanctuary

Koridorlardan ve laboratuvarlardan oluşan bu labirent,

görünüşte sonsuz çeşitli örneklere ev sahipliği yapan bilimsel bir tapınaktır.

that houses a seemingly endless variety of specimens.

Here, researchers work to unravel mysteries of evolution,

Burada araştırmacılar evrimin gizemlerini,

cosmic origins,

kozmik kökenleri

ve gezegenimizin tarihini aydınlatmak için çalışırlar.

and the history of our planet.

One museum alone may have millions of specimens.

Bir müze kendi başına milyonlarca örneğe sahip olabilir.

The American Museum of Natural History in New York City

New York’daki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nin koleksiyonunda

has over 32,000,000 in its collection.

32 milyondan fazla örnek var.

Let's take a look at just one of them.

Hadi bunlardan sadece birine göz atalım.

Scientists have logged exactly where and when it was found

Bilim insanları ne zaman ve nerede bulunduğunu kaydettiler ve tam olarak

and used various dating techniques to pinpoint when it originated.

ne zaman ortaya çıktığını saptamak için çeşitli tarihlendirme yöntemleri kullandı.

Repeat that a million times over, and these plants,

Bunu milyonlarca kez yineleyin, bu bitkiler,

animals,

hayvanlar,

minerals,

mineraller,

fossils,

fosiller

and artifacts present windows into times and places around the world

ve eserler dünyadaki zamanlara,

yerlere ve milyonlarca yıllık tarihe açılan pencereleri temsil ederler.

and across billions of years of history.

When a research problem emerges,

Bir araştırma problemi ortaya çıktığında

scientists peer through these windows and test hypotheses about the past.

bilim insanları bu pencerelerden bakar ve geçmişle ilgili varsayımları test ederler.

For example, in the 1950s, populations of predatory birds,

Örneğin 1950’lerde

like peregrine falcons,

ala doğan,

owls,

baykuş

and eagles started to mysteriously crash,

ve kartal gibi yırtıcı kuş toplulukları gizemli bir şekilde kırılmaya başladı

to the point where a number of species, including the bald eagle,

ve öyle bir noktaya gelindi ki kel kartal da dâhil, birçok türün

were declared endangered.

soylarının tükenmekte olduğu duyuruldu.

Fortunately, scientists in The Field Museum in Chicago

Neyse ki Chicago Field Müzesi'ndeki bilim insanları

had been collecting the eggs of these predatory birds for decades.

bu yırtıcı kuşların yumurtalarını on yıllardır topluyorlardı.

They discovered that the egg shells used to be thicker

Yumurta kabuklarının daha kalın olduğunu

and had started to thin around the time

ve DDT adlı bi böcek ilacının mahsullere sıkılmaya başlanmasıyla

when an insecticide called DDT started being sprayed on crops.

zamanla incelmeye başladığını keşfettiler.

DDT worked very well to kill insects,

DDT böcekleri öldürmede çok işe yaradı

but when birds came and ate those heaps of dead bugs,

fakat kuşlar gelip ölü böcek öbeklerini yediğinde

the DDT accumulated in their bodies.

vücutlarında DDT birikti.

It worked its way up the food chain

Bu işlevini besin zincirinde de sürdürdü

and was absorbed by apex predator birds in such high concentrations

ve süper avcı kuşlar tarafından öyle yüksek yoğunlukta sindirildi ki

that it thinned their eggs

bu onların yumurtalarını,

so that they couldn't support the nesting bird's weight.

yuva yapan kuşun ağırlığını destekleyemeyecek kadar inceltti.

There were omelettes everywhere

Chicago Field Müzesi'nden bilim insanları

until scientists from The Field Museum in Chicago,

ve diğer kurumlar gizemi çözüp

and other institutions,

günü kurtarana kadar

helped solve the mystery and save the day.

her yerde omletler vardı.

America thanks you, Field Museum.

Teşekkürler Amerika, teşekkürler Field Müzesi.

Natural history museums windows into the past

Geçmişe açılan doğa tarihi müzesi pencereleri

have solved many other scientific mysteries.

diğer birçok bilimsel gizemi çözdü.

Museum scientists have used their collections

Müze bilimciler koleksiyonlarını

to sequence the Neanderthal genome,

Neanderthal genomunu dizmek,

discover genes that gave mammoths red fur,

mamutlara kırmızı kürkü veren geni keşfetmek

and even pinpoint where ancient giant sharks gave birth.

hatta antik dev köpek balıklarının doğum yaptığı yeri belirlemek için kullandılar.

There are about 900 natural history museums in the world,

Dünyada yaklaşık 900 doğa tarihi müzesi var

and every year they make new discoveries and insights

ve her yıl yeryüzünün geçmişi, bugünü ve geleceği hakkında

into the Earth's past, present and future.

yeni keşifler ve görüşler ortaya koyuyorlar.

Museum collections even help us understand how modern threats,

Müze koleksiyonları küresel iklim değişikliği gibi yeni tehditlerin

such as global climate change,

dünyamızı nasıl etkilediğini bile

are impacting our world.

anlamamıza yardımcı oluyor.

For instance, naturalists have been collecting samples

Örneğin doğa bilimciler, 100 yılı aşkın bir süredir

for over 100 years from Walden Pond,

Henry David Thoreau tarafından ölümsüzleştirilen,

famously immortalized by Henry David Thoreau.

meşhur Walden Pond’dan örnekler topluyor.

Thanks to those naturalists, who count Thoreau among their number,

Thoreau’yu aralarından sayan o doğa bilimciler sayesinde,

we know that the plants around Walden Pond

Walden Pond çevresindeki bitkilerin,

are blooming over three weeks earlier than they did 150 years ago.

150 yıl öncekinden üç hafta daha erken çiçek açtıklarını biliyoruz.

Because these changes have taken place gradually,

Bu değişiklikler aşamalı olarak gerçekleştiğinden,

one person may not have noticed them over the span of a few decades,

bir kişi bunları on yıllarca fark edemeyebilirdi

but thanks to museum collections,

ancak müze koleksiyonları sayesinde

we have an uninterrupted record showing how our world is changing.

dünyamızın nasıl değiştiğini gösteren kesintisiz bir kayda sahibiz.

So the next time you're exploring a natural history museum,

Bu yüzden bir dahaki sefere bir doğa tarihi müzesini keşfederken

remember that what you're seeing is just one gem

gördüğünüz şeyin devasa bir bilimsel hazinenin

of a colossal scientific treasure trove.

sadece bir taşı olduğunu hatırlayın.

Behind those walls and under your feet are windows into forgotten worlds.

O duvarların ardında, ayaklarınız altında unutulmuş dünyalara açılan pencereler var.

And who knows?

Kim bilir?

One day some future scientist may peer through one and see you.

Gelecekte bir bilim insanı bu pencerelerin birinden bakıp sizi görebilir.