The hidden worlds within natural history museums - Joshua Drew

Thế giới bí mật trong các viện bảo tàng lịch sử tự nhiên - Joshia Drew

Translator: Dieu Dang NguyenTran

When you think of natural history museums,

Khi nghĩ tới bảo tàng lịch sử tự nhiên,

you probably picture exhibits filled with ancient lifeless things,

bạn thường hình dung đến khu trưng bày với những cổ vật xa xưa,

like dinosaurs

như khủng long,

meteroites,

thiên thạch,

and gemstones.

và đá quý.

But behind that educational exterior,

Nhưng đằng sau vẻ ngoài

which only includes about 1% of a museum's collection,

chỉ trưng bày khoảng 1% các bộ sưu tập của viện bảo tàng đó

there are hidden laboratories where scientific breakthroughs are made.

còn có những phòng thí nghiệm bí mật là nơi các sáng kiến khoa học được tìm ra.

Beyond the unmarked doors,

Đằng sau những cánh cửa bí mật

and on the floors the elevators won't take you to,

và tầng lầu mà thang máy không đưa bạn đến,

you'd find windows into amazing worlds.

bạn sẽ tìm thấy những cửa sổ dẫn đến những thế giới kì diệu.

This maze of halls and laboratories is a scientific sanctuary

Những mê cung đầy phòng thí nghiệm là chốn tôn nghiêm của khoa học

that houses a seemingly endless variety of specimens.

chứa vô số các mẫu vật đa dạng.

Here, researchers work to unravel mysteries of evolution,

Ở đây, các nhà nghiên cứu nỗ lực làm sáng tỏ bí mật của tiến hóa,

cosmic origins,

nguồn gốc vũ trụ,

and the history of our planet.

và lịch sử của trái đất.

One museum alone may have millions of specimens.

Một bảo tàng có thể có đến vài triệu mẫu vật.

The American Museum of Natural History in New York City

Bảo tàng Lịch Sử Tự Nhiên Mỹ ở New York

has over 32,000,000 in its collection.

có tận 32.000.000 mẫu vật.

Let's take a look at just one of them.

Ta xem thử vài thứ trong đó nào.

Scientists have logged exactly where and when it was found

Nhà khoa học đã tìm ra chính xác khi nào và ở đâu nó được tìm thấy

and used various dating techniques to pinpoint when it originated.

và dùng những kĩ thuật định tuổi để xác định khi nào nó được tạo ra.

Repeat that a million times over, and these plants,

Làm như vậy cả triệu lần, những thực vật,

animals,

động vật,

minerals,

khoáng sản,

fossils,

hóa thạch,

and artifacts present windows into times and places around the world

và các cổ vật này mở ra cánh cửa về tỉ năm về trước

and across billions of years of history.

tới mọi vùng đất trên thế giới.

When a research problem emerges,

Khi xuất hiện vấn đề cần nghiên cứu,

scientists peer through these windows and test hypotheses about the past.

các nhà khoa học sẽ đi qua cánh cửa này để kiếm chứng các giả thuyết về quá khứ.

For example, in the 1950s, populations of predatory birds,

Ví dụ, những năm 1950, quần thể chim ăn thịt gồm

like peregrine falcons,

chim ưng,

owls,

cú,

and eagles started to mysteriously crash,

và đại bàng giảm số lượng đột ngột,

to the point where a number of species, including the bald eagle,

rất nhiều loài, trong đó có cả đại bàng đầu trắng,

were declared endangered.

có nguy cơ tuyệt chủng.

Fortunately, scientists in The Field Museum in Chicago

May thay, những nhà khoa học ở bảo tàng Field ở Chicago

had been collecting the eggs of these predatory birds for decades.

đã thu thập được trứng của những loài chim ăn thịt này.

They discovered that the egg shells used to be thicker

Họ phát hiện ra rằng vỏ trứng trước đây dày hơn

and had started to thin around the time

và mỏng dần qua thời gian

when an insecticide called DDT started being sprayed on crops.

khi chất trừ sâu DDT bắt đầu được phun ngoài đồng ruộng.

DDT worked very well to kill insects,

DDT diệt côn trùng rất tốt,

but when birds came and ate those heaps of dead bugs,

nhưng khi chim đến và ăn đám côn trùng chết,

the DDT accumulated in their bodies.

DDT thâm nhập vào cơ thể chúng.

It worked its way up the food chain

Nó đi theo chuỗi thức ăn

and was absorbed by apex predator birds in such high concentrations

và được hấp thụ bởi chim ăn thịt với nồng độ cao,

that it thinned their eggs

điều này làm trứng chúng mỏng đi

so that they couldn't support the nesting bird's weight.

và không đủ sức để chống đỡ cho chim non được ấp.

There were omelettes everywhere

Trứng ốp lết có ở khắp mọi nơi

until scientists from The Field Museum in Chicago,

cho đến khi các nhà khoa học ở bảo tàng Field tại Chiacago

and other institutions,

và các viện nghiên cứu khác

helped solve the mystery and save the day.

khám phá ra điều bí ẩn và cứu nguy.

America thanks you, Field Museum.

Bảo tàng Field, nước Mỹ mang ơn bạn.

Natural history museums windows into the past

Bảo tàng lịch sử tự nhiên đã đi xuyên quá khứ

have solved many other scientific mysteries.

và khám phá ra vô số bí ẩn khoa học khác.

Museum scientists have used their collections

Các nhà khoa học ở viện bảo tàng đã dùng những mẫu vật

to sequence the Neanderthal genome,

để xác định hệ gene của người Neanderthal,

discover genes that gave mammoths red fur,

tìm ra gene quy định lông đỏ của ma mút,

and even pinpoint where ancient giant sharks gave birth.

và định chính xác nơi cá mập cổ khổng lồ sinh sản.

There are about 900 natural history museums in the world,

Có khoảng 900 bảo tàng lịch sử tự nhiên trên thế giới,

and every year they make new discoveries and insights

và mỗi năm, họ tiến hành những khám phá và nghiên cứu mới

into the Earth's past, present and future.

về lịch sử Trái Đất cũng như hiện tại và tương lai của nó.

Museum collections even help us understand how modern threats,

Bộ sưu tập bảo tàng còn giúp ta hiểu về những mối đe dọa hiện tại,

such as global climate change,

như hiện tượng biến đổi khi hậu

are impacting our world.

ảnh hưởng đến thế giới như thế nào.

For instance, naturalists have been collecting samples

Ví dụ, những nhà tự nhiên học đã thu thập mẫu vật

for over 100 years from Walden Pond,

hơn 100 năm qua ở hồ Walden,

famously immortalized by Henry David Thoreau.

nơi được nhắc đến trong tác phẩm của Henry David Thoreau.

Thanks to those naturalists, who count Thoreau among their number,

Nhờ những nhà tự nhiên học xếp Thoreau vào những con số,

we know that the plants around Walden Pond

ta biết được thực vật ở hồ Walden

are blooming over three weeks earlier than they did 150 years ago.

đang nở hoa sớm hơn ba tuần so với 150 năm trước đây.

Because these changes have taken place gradually,

Vì mọi thứ thay đổi vô cùng chậm chạp,

one person may not have noticed them over the span of a few decades,

người ta khó có thể nhận ra những thay đổi này trong vài thập kỉ,

but thanks to museum collections,

nhưng nhờ vào những bảo tàng,

we have an uninterrupted record showing how our world is changing.

chúng ta có được những ghi chép tiết lộ thế giới đang thay đổi ra sao.

So the next time you're exploring a natural history museum,

Nên lần sau khi tham quan bảo tàng lịch sử tự nhiên,

remember that what you're seeing is just one gem

hãy nhớ rằng bạn chỉ đang thấy một phần

of a colossal scientific treasure trove.

của một kho báu khoa học khổng lồ.

Behind those walls and under your feet are windows into forgotten worlds.

Sau những bức tường và dưới chân bạn là cánh cửa đi đến thế giới bị lãng quên.

And who knows?

Ai mà biết được?

One day some future scientist may peer through one and see you.

Ngày nào đó, một nhà khoa học tương lai sẽ đi xuyên qua chúng và nhìn thấy bạn.