Why is Herodotus called “The Father of History”? - Mark Robinson

Çeviri: Ahmet Emre Şafak Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Giant gold-digging ants,

Altın kazıcısı dev karıncalar,

a furious king who orders the sea to be whipped 300 times,

denizin 300 defa kırbaçlanmasını emreden öfkeli bir kral

and a dolphin that saves a famous poet from drowning.

ve ünlü bir şairi boğulmaktan kurtaran yunus.

These are just some of the stories from The Histories by Herodotus,

Bunlar Heredot'un "Tarih"inden alınmış bazı hikâyeler.

an Ancient Greek writer from the 5th century BCE.

M.Ö 5. yüzyılda Antik Yunan'da yaşamış bir yazardı Herodot.

Not all the events in the text may have happened

Kitaptaki olayların tamamı Herodot'un aktardığı

exactly as Herodotus reported them,

ile aynı şekilde yaşanmamış olabilir.

but this work revolutionized the way the past was recorded.

Ancak bu çalışma tarihin aktarılma şeklini kökten değiştirdi.

Before Herodotus, the past was documented as a list of events

Herodot'tan önce tarih olaylar sırası olarak belgelenirdi,

with little or no attempt to explain their causes

olayların nedenini açıklamaya çalışmadan,

beyond accepting things as the will of the gods.

daha çok olanları Tanrının isteği olarak görerek.

Herodotus wanted a deeper, more rational understanding,

Herodot daha derin ve rasyonel bir anlayış istiyordu.

so he took a new approach:

Bu yüzden yeni bir yaklaşımı kullandı:

looking at events from both sides to understand the reasons for them.

Olanların sebebini anlamak için olanlara iki taraftan da bakmak.

Though he was Greek, Herodotus's hometown of Halicarnassus

Yunan olmasına rağmen, Herodot'un memleketi olan Halikarnas

was part of the Persian Empire.

Pers İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.

He grew up during a series of wars between the powerful Persians

Güçlü Perslerle daha kuvvetsiz olan Yunanların arasında gerçekleşen

and the smaller Greeks,

savaşlar zincirinde büyüdü

and decided to find out all he could about the subject.

ve bu konu hakkında ne bulabiliyorsa bulmaya karar verdi.

In Herodotus's telling, the Persian Wars began in 499 BCE,

Herodot'un anlatışına göre Pers savaşları, Atinalıların,

when the Athenians assisted a rebellion by Greeks living under Persian rule.

Pers hakimiyetindeki Yunanların çıkardığı isyanı desteklediği M.Ö 499'da başladı.

In 490, the Persian King, Darius, sent his army to take revenge on Athens.

490'da, Pers Kralı Darius ordusunu intikam almak için Atina'ya gönderdi.

But at the Battle of Marathon, the Athenians won an unexpected victory.

Ancak Maraton Muharebesinde Atinalılar, beklenmeyen bir zafer kazandılar.

Ten years later, the Persians returned, planning to conquer the whole of Greece

On yıl sonra Persler, Darius'un oğlu Serhas'ın önderliğinde

under the leadership of Darius's son, Xerxes.

tüm Yunanistan'ı fethetmek amacıyla geri döndüler.

According to Herodotus, when Xerxes arrived,

Herodot'a göre Serhas geldiğinde

his million man army was initially opposed by a Greek force

onun milyonlarca askerden oluşan ordusu başlangıçta 300 Spartalı önderliğinde

led by 300 Spartans at the mountain pass of Thermopylae.

bir Yunan kuvveti tarafından Termopylae adındaki bir dağ geçidinde karşılandı.

At great cost to the Persians,

Perslerin çok fazla kaybı olsa da

the Spartans and their king, Leonidas, were killed.

Spartalılar ve onların Kralı Leonidas öldürülmüştü.

This heroic defeat has been an inspiration to underdogs ever since.

Bu destansı yenilgi, o andan itibaren güçsüz durumdakilere ilham kaynağı oldu.

A few weeks later, the Greek navy tricked the Persian fleet

Birkaç hafta sonra, Yunan donanması, Pers donanmasını

into fighting in a narrow sea channel near Athens.

Atina yakınlarındaki bir kanalda savaşmak üzere kandırdı.

The Persians were defeated and Xerxes fled, never to return.

Persler yenildi ve Serhas bir daha dönmemek üzere kaçtı.

To explain how these wars broke out and why the Greeks triumphed,

Bu savaşların nasıl başladığını ve neden Yunanların kazandığını açıklamak için,

Herodotus collected stories from all around the Mediterranean.

Herodot tüm Akdeniz'den hikâyeler topladı.

He recorded the achievements of both Greeks and non-Greeks

Hem Yunanların hem de Yunan olmayanların başarılarını,

before they were lost to the passage of time.

bu başarılar zamanın derinliklerine gömülmeden önce kaydetti.

The Histories opens with the famous sentence:

"Tarih" kitabı ünlü bir cümleyle başlıyor:

"Herodotus, of Halicarnassus, here displays his inquiries."

" Halikarnaslı Herodot, araştırmalarını sunuyor."

By framing the book as an “inquiry,”

Kitabını "araştırma" olarak nitelendirerek

Herodotus allowed it to contain many different stories,

Herodot, bu kitabın bir sürü farklı hikâyeler içermesine izin verdi.

some serious, others less so.

Bazıları önemli, diğerleri ise daha az.

He recorded the internal debates of the Persian court

Pers mahkemelerinin iç tartışmalarını kaydetti.

but also tales of Egyptian flying snakes

Bunun yanı sıra uçan Mısır yılanlarının hikâyelerini

and practical advice on how to catch a crocodile.

ve bir timsah yakalamak için pratik tavsiyeler de yazdı.

The Greek word for this method of research is "autopsy,"

Bu araştırma metodunu Yunanca karşılayan kelime "autopsy"dir.

meaning "seeing for oneself."

Kendin için görmek anlamına gelir.

Herodotus was the first writer to examine the past

Herodot, topladığı farklı kanıtları kullanarak

by combining the different kinds of evidence he collected:

tarihi inceleyen ilk kişidir. Bu kanıtlar şunlardır:

opsis, or eyewitness accounts,

opsis, yani görgü tanıklarının dedikleri,

akoe, or hearsay,

akoe, yani söylentiler,

and ta legomena, or tradition.

ve ta legomena, yani gelenekler.

He then used gnome, or reason,

Daha sonra gerçekten neler olduğu hakkında sonuca varmak için

to reach conclusions about what actually happened.

"gnome"yi, yani aklı kullandı.

Many of the book's early readers were actually listeners.

Kitabın ilk okuyucularının çoğu aslında dinleyicilerdi.

The Histories was originally written in 28 sections,

"Tarih" orijinal olarak 28 bölüm hâlinde yazılmıştı.

each of which took about four hours to read aloud.

Her birini sesli olarak okumak yaklaşık 4 saat alıyordu.

As the Greeks increased in influence and power,

Yunanların gücü ve etki sahaları arttıkça,

Herodotus's writing and the idea of history spread across the Mediterranean.

Herodot'un tarih düşüncesi ve yazıcılığı Akdeniz boyunca yayıldı.

As the first proper historian, Herodotus wasn't perfect.

İlk tarihçi olan Herodot, mükemmel değildi.

On occasions, he favored the Greeks over the Persians

Arada sırada Perslere karşı Yunanların tarafını tuttu

and was too quick to believe some of the stories that he heard,

ve bazı duyduğu hikâyelere çok çabuk inanıyordu

which made for inaccuracies.

ki bu hikâyelerde yanlışlıklara yol açtı.

However, modern evidence has actually explained

Yine de modern kanıtlar görünüşte aşırı görünen

some of his apparently extreme claims.

bazı iddialarını açıkladı.

For instance, there's a species of marmot in the Himalayas

Mesela, Himalaya Dağları'nda marmot adında

that spreads gold dust while digging.

yeri kazarken altın tozu çıkaran bir tür var.

The ancient Persian word for marmot is quite close to the word for ant,

Eski Farsçada marmot kelimesi karınca anlamına gelen kelimeye çok benziyor.

so Herodotus may have just fallen prey to a translation error.

Yani Herodot bir çeviri hatası yapmış olabilir.

All in all, for someone who was writing in an entirely new style,

Sonuçta, tamamen yeni bir tarzda yazan bir kişiye göre,

Herodotus did remarkably well.

Herodot ciddi anlamda iyiydi.

History, right down to the present day, has always suffered from the partiality

Tarih, günümüze kadar tarihçilerin taraf tutmasından

and mistakes of historians.

ve hatalarından dolayı ızdırap çekti.

Herodotus’s method and creativity earned him the title

Heredot'un metodu ve yaratıcılığı ona Romalı yazar Cicero'nun

that the Roman author Cicero gave him several hundred years later:

birkaç yüzyıl sonra verdiği

"The Father of History."

"Tarihin Babası" lakabını kazandırdı.