The ballet that incited a riot - Iseult Gillespie

Çeviri: Miraç Şendil Gözden geçirme: Nihal Aksakal

We typically think of ballet as harmonious, graceful and polished–

Balenin, bir isyan tetikleyecek özellikte değil de ahenkli, zarif

hardly features that would trigger a riot.

ve gösterişli olduğunu düşünürüz.

But at the first performance of Igor Stravinsky’s "The Rite of Spring,"

Ancak Igor Stravinsky'nin "Bahar Ayini"nin ilk performansında,

audience members were so outraged that they drowned out the orchestra.

seyirciler öylesine öfkelendiler ki orkestra duyulmaz hale geldi.

Accounts of the event include people hurling objects at the stage,

Akşam boyunca insanlar

sahneye objeler fırlattı, kavga etti ve tutuklandılar-

challenging each other to fights, and getting arrested–

all on what started as a sophisticated night at the ballet.

hepsini başlatan şey ise entelektüel bir bale gecesiydi.

First performed in May 1913

İlk olarak Mayıs 1913'te

at the Théâtre des Champs-Elysées in Paris,

Paris'teki Théatre des Champs-Elysées'de sahnelenen

"The Rite of Spring" is set in prehistoric times.

"Bahar Ayini" tarih öncesi çağlarda geçmektedir.

The narrative follows an ancient Pagan community

Hikaye, Dünya'ya ibadet eden ve mevsimlerin

worshipping the Earth and preparing for the sacrifice of a woman

değişimini kutlamak için bir kadının kurban edilmesine

intended to bring about the change of seasons.

dayanan eski bir Pagan topluluğunu anlatır.

But the ballet is much more concerned with the violent relationship

Ancak bale, karakter ya da hikayeden çok

between humans, nature, and culture

insan, doğa ve kültür arasındaki

than with character or plot.

şiddetli ilişkiyle daha fazla ilgiliydi.

These themes manifest in a truly upsetting production

Bu temalar sert müzik, sarsıntılı dans ve esrarengiz sahnelemeyi

which combines harsh music, jerky dancing, and uncanny staging.

birleştiren gerçekten üzücü bir prodüksiyonla kendini gösteriyor.

It opens with dancers awakening to a solo bassoon,

Tüyler ürpertici bir tonda solo fagot eşliğinde

playing in an eerily high register.

sahneye çıkan dansçılarla başlar,

This gives way to discordant strings, punctured by unexpected pauses

Bu, dansçılar müziğe seğirirken ani duraklamalar ile delinmiş

while the dancers twitch to the music.

uyumsuz dizelere yol açar.

These frightening figures enact the ballet’s brutal premise,

Bu korkutucu figürler, balenin izleyicileri sınırlandıran

which set audiences on edge

ve klasik müziğin kurallarını parçalayan

and shattered the conventions of classical music.

acımasız öncüllerini canlandırıyor.

In these ways and many more,

Bu ve bu gibi yollarla,

"The Rite of Spring" challenged the orchestral traditions

"Bahar Ayini" 19. yüzyılın orkestra geleneklerine

of the 19th century.

meydan okuyor.

Composed on the cusp of both the first World War

Hem Birinci Dünya Savaşı'nın

and the Russian revolution,

hem de Rus devriminin ucunda oluşan

"The Rite of Spring" seethes with urgency.

"Bahar Ayini" ivedilikle dolup taşıyor.

This tension is reflected in various formal experiments,

Bu gerilim, senkopun veya düzensiz ritmin

including innovative uses of syncopation, or irregular rhythm;

yenilikçi kullanımları dahil olmak üzere

atonality or the lack of a single key,

çeşitli resmi deneylerde yansıtılmaktadır;

and the presence of multiple time signatures.

atonalite veya tek bir anahtarın olmaması ve çoklu zaman imzaları.

Alongside these strikingly modern features,

Bu aşırı modern özelliklerin yanında,

Stravinsky spliced in aspects of Russian folk music–

Stravinsky, Rus halk müziği yönlerinde sofistike,

a combination that deliberately disrupted

kentsel izleyicilerinin beklentilerini

the expectations of his sophisticated, urban audience.

kasten bozan bir kombinasyon oluşturdu.

This wasn’t Stravinsky’s first use of folk music.

Stravinsky'nin ilk halk müziği kullanımı bu değildi.

Born in a small town outside of St. Petersburg in 1882,

1882'de St.Petersburg dışında küçük bir kasabada doğan Stravinsky’nin itibarı

Stravinsky’s reputation was cemented with the lush ballet "The Firebird."

muhteşem bir bale olan "The Firebird" ile güçlenmişti.

Based on a Russian fairytale,

Bir Rus masalına göre

this production was steeped in Stravinsky’s fascination

bu eser Stravinsky’nin halk kültürüne olan

with folk culture.

hayranlığıyla doluydu.

But he plotted a wilder project in "The Rite of Spring,"

Ancak "Bahar Ayini"nde daha vahşi bir yol izledi

pushing folk and musical boundaries to draw out the rawness of pagan ritual.

ve halk ve müzikal sınırları zorlayarak pagan ayinini en çıplak haliyle sergiledi.

Stravinsky brought this reverie to life

Stravinsky bu hayalini

in collaboration with artist Nicholas Roerich.

Nicholas Roerich ile gerçeğe dönüştürdü.

Roerich was obsessed with prehistoric times.

Roerich tarih öncesi çağlara takıntılıydı.

He had published essays about human sacrifice

İnsan kurbanıyla ilgili makaleler yayınlamış

and worked on excavations of Slavic tombs

ve setlerde kostüm tasarımına ek olarak

in addition to set and costume design.

Slav mezarlarının kazılarında çalışmıştır.

For "The Rite of Spring," he drew from Russian medieval art

"Bahar Ayini" için ise, Rus ortaçağ ve köylülerinden esinlenip

and peasant garments to create costumes that hung awkwardly

dansçıların vücutlarına asılan

on the dancers’ bodies.

garip kostümler üretmiştir.

Roerich set them against vivid backdrops of primeval nature;

Roerich, dansçıları ilkel doğanın canlı arka planlarına yerleştirdi;

full of jagged rocks, looming trees and nightmarish colors.

sivri taşlar, dev gibi ağaçlar ve korkunç renklerle dolu bir arka plan.

Along with its dazzling sets and searing score,

Göz kamaştırıcı setleri ve yakıcı skoruyla birlikte,

the original choreography for "The Rite of Spring"

"Bahar Ayini" nin orijinal koreografisi

was highly provocative.

son derece kışkırtıcıydı.

This was the doing of legendary dancer Vaslav Nijinsky,

Bu, efsanevi dansçı Vaslav Nijinsky'nin işiydi,

who developed dances to rethink “the roots of movement itself.”

"eylemin doğası"nı tekrar düşünmek için danslar üreten kişi.

Although Stravinsky later expressed frustration

Stravinsky daha sonra Nijinsky’nin zorlu provaları

with Nijinsky’s demanding rehearsals

ve müziğin tek fikirli yorumlarıyla

and single-minded interpretations of the music,

hayal kırıklığını dile getirmesine rağmen,

his choreography proved as pioneering as Stravinsky’s composition.

koreografisinin Stravinsky’nin kompozisyonuna öncü olduğu kanıtlandı.

He contorted traditional ballet–

Geleneksel baleyi, izleyicisinin huşu

to both the awe and horror of his audience,

ve korkularına dönüştürdü,

many of whom expected the refinement and romance of the genre.

oysa neredeyse hepsi zarif ve romantik bir şey bekliyordu.

The dancing in "The Rite of Spring" is agitated and uneven,

"Baharın Ayini"nde dansçılar,

with performers cowering, writhing and leaping about as if possessed.

sanki ele geçirilmiş gibi kasvetli ve düzensiz bir şekilde dans ediyorlar.

Often, the dancers are not one with the music

Çoğu zaman, dansçılar müzikle birlikte değil de

but rather seem to struggle against it.

ona karşı gelerek dans ediyormuş gibiler.

Nijinsky instructed them to turn their toes inwards

Nijinsky, parmaklarını içe doğru çevirmelerini

and land heavily after jumps, often off the beat.

ve ritm dışı ağır sıçrayışlar yapmalarını söylemiş.

For the final, frenzied scene,

Coşkulu son sahne içinse,

a woman dances herself to death to loud bangs and jarring strings.

bir kadın, kulak tırmalayan yaylılar ve davullarla ölene kadar dans eder.

The ballet ends abruptly on a harsh, haunting chord.

Gösteri, sert ve rahatsız edici bir şekilde biter.

Today, "The Rite of Spring"

Bugün, "Bahar Ayini"

remains as chilling as its controversial debut,

tartışmalı başlangıcı kadar ürpertici olmaya devam ediyor,

but the shockwaves of the original work continue to resound and inspire.

ancak orijinalinin etkileri yankılanmaya ve ilham vermeye devam ediyor.

You can hear Stravinsky’s influence in modern jazz’s dueling rhythms,

Günümüzde de Stravinsky'nin etkisini modern cazda,

folky classical music, and even film scores for horror movies,

klasik halk müziklerinde ve hatta korku filmlerinin

which still illicit a riotous audience response.

izleyicileri ayaklandıran müziklerinde görebilirsiniz.