The ballet that incited a riot - Iseult Gillespie

Reviewer: 24 Anh

We typically think of ballet as harmonious, graceful and polished–

Ta thường nghĩ về ba lê với sự hài hòa, duyên dáng và tao nhã

hardly features that would trigger a riot.

khó có thể gây nên sự hỗn loạn.

But at the first performance of Igor Stravinsky’s "The Rite of Spring,"

Nhưng ở buổi công diễn đầu tiên của vở “Nghi lễ Mùa xuân” của Igor Stravinsky,

audience members were so outraged that they drowned out the orchestra.

công chúng đã phẫn nộ

đến mức áp đảo cả dàn nhạc.

Sự việc xảy ra bao gồm mọi người ném đồ lên sân khấu,

Accounts of the event include people hurling objects at the stage,

challenging each other to fights, and getting arrested–

thách thức lẫn nhau và bị bắt,

all on what started as a sophisticated night at the ballet.

mọi chuyện bắt nguồn từ một đêm nhạc ba lê vốn dĩ hoa lệ.

First performed in May 1913

Buổi diễn đầu tiên vào tháng Năm năm 1913

at the Théâtre des Champs-Elysées in Paris,

tại Nhà hát Champs-Elysées ở Paris,

"The Rite of Spring" is set in prehistoric times.

“Nghi lễ Mùa xuân” lấy bối cảnh thời kỳ tiền sử.

The narrative follows an ancient Pagan community

Câu chuyện về một cộng đồng Pagan cổ đại

worshipping the Earth and preparing for the sacrifice of a woman

tôn thờ Trái Đất và chuẩn bị cho màn hiến tế một phụ nữ

intended to bring about the change of seasons.

nhằm mang đến sự thay đổi mùa màng.

But the ballet is much more concerned with the violent relationship

Nhưng vở ba lê lại xoáy sâu hơn về mối quan hệ bạo lực

between humans, nature, and culture

giữa loài người, thiên nhiên và văn hóa

than with character or plot.

thay vì nhân vật hoặc cốt truyện.

These themes manifest in a truly upsetting production

Chủ đề này được thể hiện qua cách dàn dựng thật sự gây bối rối

which combines harsh music, jerky dancing, and uncanny staging.

kết hợp với âm nhạc chói tai,

điệu nhảy ngớ ngẩn và dàn dựng kỳ lạ.

It opens with dancers awakening to a solo bassoon,

Mở đầu là những vũ công dần thức tỉnh trong màn độc tấu kèn Pha-gốt,

playing in an eerily high register.

âm thanh được chơi ở mức cao lạ kỳ.

This gives way to discordant strings, punctured by unexpected pauses

Âm thanh phát ra tới mức chói tai,

chen ngang bởi những nốt nghỉ đột ngột

while the dancers twitch to the music.

trong khi các vũ công nhún nhảy theo nhạc.

These frightening figures enact the ballet’s brutal premise,

Những hình tượng đáng sợ khiến cho vở ba lê trở nên hung bạo,

which set audiences on edge

gây kích động dư luận

and shattered the conventions of classical music.

và phá vỡ các quy tắc của âm nhạc cổ điển.

In these ways and many more,

Theo cách này hay cách khác,

"The Rite of Spring" challenged the orchestral traditions

“Nghi lễ Mùa xuân” vượt xa khỏi truyền thống nhạc giao hưởng ở thế kỷ 19.

of the 19th century.

Composed on the cusp of both the first World War

Được sáng tác trong thời điểm

giữa Thế chiến thứ nhất và cuộc cách mạng Nga,

and the Russian revolution,

"The Rite of Spring" seethes with urgency.

“Nghi lễ Mùa xuân” sôi sục trong sự khẩn trương.

This tension is reflected in various formal experiments,

Sự căng thẳng ấy được phản ánh qua những hình thức khác nhau,

including innovative uses of syncopation, or irregular rhythm;

bao gồm việc sáng tạo cách đảo phách hoặc tiết tấu không đều;

atonality or the lack of a single key,

âm nhạc không theo nhịp điệu hoặc thiếu nhịp đơn,

and the presence of multiple time signatures.

và xuất hiện nhiều nhịp điệu khác nhau.

Alongside these strikingly modern features,

Bên cạnh những điểm nhấn hiện đại đầy thu hút,

Stravinsky spliced in aspects of Russian folk music–

Stravinsky liên kết các yếu tố của nhạc dân ca Nga,

a combination that deliberately disrupted

một sự kết hợp cố tình phá vỡ mong đợi

the expectations of his sophisticated, urban audience.

của những khán giả sành điệu vùng thành thị.

This wasn’t Stravinsky’s first use of folk music.

Đây không phải là lần đầu Stravinsky sử dụng dân ca.

Born in a small town outside of St. Petersburg in 1882,

Sinh ra ở một thị trấn nhỏ vùng ngoại ô thành phố St. Petersburg vào năm 1882,

Stravinsky’s reputation was cemented with the lush ballet "The Firebird."

danh tiếng Stravinsky gắn liền với vở ba lê “Chim Lửa” đầy mê hoặc.

Based on a Russian fairytale,

Dựa trên cổ tích của Nga,

this production was steeped in Stravinsky’s fascination

vở diễn này chứa đầy say mê của Stravinsky dành cho văn hóa dân gian.

with folk culture.

But he plotted a wilder project in "The Rite of Spring,"

Nhng trong “Nghi lễ Mùa Xuân”, ông ấp ủ một tác phẩm dữ dội hơn,

pushing folk and musical boundaries to draw out the rawness of pagan ritual.

phá vỡ ranh giới dân tộc và âm nhạc để loại bỏ thiếu sót của nghi lễ ngoại giáo.

Stravinsky brought this reverie to life

Ông hợp tác cùng nghệ sĩ Nicholas Roerich để mang đến vở kịch không tưởng này.

in collaboration with artist Nicholas Roerich.

Roerich was obsessed with prehistoric times.

Roerich mê mẩn thời đại tiền sử.

He had published essays about human sacrifice

Ông đã cho ra mắt nhiều luận văn về việc hiến tế loài người

and worked on excavations of Slavic tombs

và thực hiện khai quật các ngôi mộ của người Slav

in addition to set and costume design.

cùng với phục dựng và thiết kế phục trang.

Với “Nghi lễ Mùa xuân”, ông phác họa từ nghệ thuật Nga thời trung cổ

For "The Rite of Spring," he drew from Russian medieval art

and peasant garments to create costumes that hung awkwardly

và trang phục nông dân Nga để thiết kế những trang phục

treo hờ hững trên người các vũ công.

on the dancers’ bodies.

Roerich set them against vivid backdrops of primeval nature;

Roerich đặt họ đối lập với bối cảnh thiên nhiên nguyên thủy sinh động;

full of jagged rocks, looming trees and nightmarish colors.

đầy đá lởm chởm, thấp thoáng bóng cây và nhiều màu sắc u ám.

Along with its dazzling sets and searing score,

Cùng với bối cảnh rực rỡ và bản nhạc dữ dội,

the original choreography for "The Rite of Spring"

vũ điệu nguyên bản của “Nghi lễ Mùa xuân” rất khiêu khích.

was highly provocative.

This was the doing of legendary dancer Vaslav Nijinsky,

Vũ điệu này được dàn dựng bởi vũ công huyền thoại Vaslav Nijinsky,

who developed dances to rethink “the roots of movement itself.”

người nghĩ ra điệu nhảy để ngẫm nghĩ về “nguồn gốc của động tác”.

Although Stravinsky later expressed frustration

Mặc dù sau đó Stravinsky đã bày tỏ sự thất vọng

with Nijinsky’s demanding rehearsals

với các buổi diễn tập đòi hỏi khắt khe của Nijinsky

and single-minded interpretations of the music,

và cách phân tích âm nhạc một chiều,

his choreography proved as pioneering as Stravinsky’s composition.

vũ đạo của ông ấy đã chứng minh sự đổi mới trong tác phẩm của Stravinsky.

He contorted traditional ballet–

Nijinsky biến tấu điệu múa ba lê truyền thống

to both the awe and horror of his audience,

trước sự bất ngờ và kinh hãi của khán giả,

many of whom expected the refinement and romance of the genre.

nhiều người đã mong đợi sự tinh tế và lãng mạn của thể loại này.

The dancing in "The Rite of Spring" is agitated and uneven,

Điệu múa trong “Nghi lễ Mùa xuân” đầy xáo động và không đồng đều,

with performers cowering, writhing and leaping about as if possessed.

với những vũ công co rúm người, quằn quại và nhảy như thể bị ma quỷ ám.

Often, the dancers are not one with the music

Các vũ công không đồng điệu cùng âm nhạc mà dường như đang vật lộn với nó.

but rather seem to struggle against it.

Nijinsky instructed them to turn their toes inwards

Nijinsky hướng dẫn họ xoay ngón chân vào trong

and land heavily after jumps, often off the beat.

và hạ mình mạnh xuống sàn sau khi nhảy, thường là lạc nhịp.

For the final, frenzied scene,

Cho đến cảnh điên cuồng cuối cùng,

a woman dances herself to death to loud bangs and jarring strings.

một phụ nữ nhảy một mình cho đến chết

trước những tiếng nổ lớn và tiếng dây đàn chói tai.

The ballet ends abruptly on a harsh, haunting chord.

Vở ba lê kết thúc đột ngột trong sự phũ phàng, với thanh âm đầy ám ảnh.

Today, "The Rite of Spring"

Ngày nay, “Nghi lễ Mùa xuân” vẫn còn đáng sợ

remains as chilling as its controversial debut,

hệt như lúc ra mắt đầy tranh cãi của nó,

but the shockwaves of the original work continue to resound and inspire.

nhưng làn sóng chấn động của tác phẩm gốc

vẫn tiếp tục gây tiếng vang và truyền cảm hứng.

You can hear Stravinsky’s influence in modern jazz’s dueling rhythms,

Bạn có thể nhận thấy ảnh hưởng của Stravinsky

trong các điệu song tấu của nhạc jazz hiện đại,

folky classical music, and even film scores for horror movies,

nhạc dân gian cổ điển, và thậm chí là nhạc nền cho phim kinh dị,

which still illicit a riotous audience response.

nhưng vẫn gây ra phản ứng huyên náo từ khán giả.