The sneakiest tricksters of the animal kingdom - Eldridge Adams

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

A male firefly glows above a field on a summer’s night,

Bir yaz gecesi bir tarlanın üzerinde erkek bir ateş böceği

emitting a series of enticing flashes.

bir dizi çekici parıltı yayar.

He hopes a nearby female will respond with her own lightshow

Yakındaki bir dişinin ona kendi ışık gösterisiyle cevap verip

and mate with him.

onunla çiftleşeceğini umar.

Sadly for this male,

Ne yazık ki bu erkek için

it won’t turn out quite the way he plans.

işler planladığı şekilde sona ermeyecek.

A female from a different species mimics his pulsing patterns:

Farklı türden bir dişi onun titreyen örüntülerini taklit eder:

by tricking the male with her promise of partnership,

Onunla ilişkiye girme umudu verip erkeği yanıltarak

she lures him in–

onu cezbeder –

and turns him into an easy meal.

ve onu kolay bir yemeğe dönüştürür.

He’s been deceived.

O aldatıldı.

Behavioral biologists have identified three defining hallmarks of deception

Davranış biyologları insan dışındaki hayvanlarda aldatmanın üç tanımlayan

by non-human animals:

niteliğini ortaya koydular:

it must mislead the receiver,

Alıcıyı yanlış yönlendirmeli,

the deceiver must benefit,

aldatıcı yarar sağlamalı

and it can’t simply be an accident.

ve sadece bir tesadüf olamaz.

In this case we know that the predatory firefly’s signal isn’t an accident

Bu durumda biliyoruz ki yırtıcı ateş böceği sinyali kazara değildi,

because she flexibly adjusts her flash pattern

çünkü dişi farklı türün erkeğiyle eşleşmesi için parıltı örüntüsünü

to match males of different species.

esnek olarak ayarlar.

Based on this definition,

Bu tanıma göre,

where is animal deception seen in nature?

hayvan aldatması doğada nerede görülür?

Camouflage is a good starting point–

Kamuflaj iyi bir başlangıç noktası –

and one of the most familiar examples of animal trickery.

ve hayvan aldatmalarının en bilinen örneklerinden biri.

The leaf-tailed gecko and the octopus fool viewers

Yaprak kuyruklu geko ve ahtopot üzerinde durdukları yüzeylere karışarak

by blending into the surfaces on which they rest.

izleyenleri yanıltıyorlar.

Other animals use mimicry to protect themselves.

Diğer hayvanlar kendilerini korumak için taklit eder.

Harmless scarlet kingsnakes have evolved red, yellow, and black patterns

Zararsız kırmızı kral yılanı, işaretlerin taşıdığı koruyucu uyarılardan

resembling those of the venomous eastern coral snake

yararlanmak için zehirli doğu mercan yılanına benzer

to benefit from the protective warnings these markings convey.

kırmızı, sarı ve siyah desenlerle evrilmiştir.

Even some plants use mimicry:

Bazı bitkiler bile taklit kullanır:

there are orchids that look and smell like female wasps to attract hapless males,

Talihsiz erkekleri çekmek için görünüşü

ve kokusu dişi eşek arıları gibi olan orkideler vardır

who end up pollinating the plant.

ki bu erkekler bitkiyi tozlaştırırlar.

Some of these animals benefit by having fixed characteristics

Bu hayvanların bazıları çevrelerine evrimsel olarak uygun olan

that are evolutionary suited to their environments.

sabit özelliklere sahip olmaları yüzünden yarar sağlarlar.

But in other cases,

Fakat bazı durumlarda

the deceiver seems to anticipate the reactions of other animals

aldatıcı, diğer hayvanların reaksiyonlarını tahmin edip

and to adjust its behavior accordingly.

ona göre davranışlarını ayarlıyor gözükmektedir.

Sensing a threat,

Bir tehdit hissedince

the octopus will rapidly change its colors to match its surroundings.

ahtopot hemen renklerini değiştirerek etrafına uyar.

Dwarf chameleons color-match their environments more closely

Yılan yerine yırtıcı bir kuş gördüklerinde cüce bukalemunların

when they see a bird predator rather than a snake–

renkleri çevrelerine daha çok uyar–

birds, after all, have better color vision.

kuşlar renkleri daha iyi görür.

One of the more fascinating examples of animal deception

Hayvan aldatmalarının en harika örneklerinden biri

comes from the fork-tailed drongo.

çatal kuyruklu drongodur.

This bird sits atop tall trees in the Kalahari Desert,

Kalahari Çölü'nde yüksek ağaçların tepesinde otururlar,

surveying the landscape for predators and calling when it senses a threat.

alanda yırtıcı hayvanları ararlar ve tehdit hissettiklerinde öterler.

That sends meerkats, pied babblers, and others dashing for cover.

Bu mirket, çığırtkan kuşu ve diğer hayvanların saklanmalarını sağlar.

But the drongo will also sound a false alarm

Ancak drongo diğer türler avı kaptıkları zaman

when those other species have captured prey.

yanlış alarm verecektir.

As the meerkats and babblers flee,

Mirketler ve çığırtkan kuşları kaçarken

the drongo swoops down to steal their catches.

drongo avlarını kapmaya çalışacaktır.

This tactic works about half the time–

Bu taktik yarı yarıya işe yarar–

and it provides drongos with much of their food.

ve drongoların yiyeceklerinin çoğunu sağlar.

There are fewer solid cases

Hayvanların kendi türlerinden üyeleri

of animals using signals to trick members of their own species,

kandırmak için sinyal kullandıkları az örnek vardır

but that happens too.

ama bu da olur.

Consider the mantis shrimp.

Mantis karidesini düşünün.

Like other crustaceans,

Diğer kabuklu hayvanlar gibi

it molts as it grows,

büyüdükçe deri değiştirir,

which leaves its soft body vulnerable to attack.

bu da onun yumuşak gövdesini saldırılara açık hâle getirir.

But it’s still driven to protect its home against rivals.

Ama yine de evini rakiplerine karşı korumak ister.

So it has become a masterful bluffer.

Bu yüzden usta bir blöfçü hâline gelmiştir.

Despite being fragile,

Kırılgan olmasına rağmen

a newly molted shrimp is actually more likely to threaten intruders,

yeni deri değiştirmiş bir karidesin aslında

işgalcileri tehdit etmesi daha muhtemeldir,

spreading the large limbs it usually uses to strike or stab its opponents.

ki rakiplerine vurmak veya batırmak için genelde büyük bacaklarını kullanır.

And that works –

Ve bu işe yarar –

bluffers are more likely to keep their homes than non-bluffers.

blöfçülerin blöfçü olmayanlara nazaran evlerini korumaları daha muhtemeldir.

In its softened condition,

Yumuşak hâliyle

a mantis shrimp couldn’t withstand a fight–

mantis karidesi kavgaya karşı duramaz–

which is why we can be confident

o yüzden davranışının blöf

that its behavior is a bluff.

olduğuna emin olabiliriz.

Biologists have even noticed that its bluffs are tactical:

Biyologlar blöflerinin taktik olduğunu bile fark ettiler:

newly molted mantis shrimp are more likely to bluff against smaller rivals,

Yeni deri değiştirmiş mantis karideslerinin

özellikle kaçmaya meyilli olan

who are especially likely to be driven away.

daha küçük rakiplerine karşı blöf yapması daha olası.

It would seem that instead of just threatening reflexively,

Sadece refleks olarak tehdit etmek yerine,

the mantis shrimp is swiftly gauging the situation and predicting others’ behavior,

mantis karidesleri en iyi sonucu almak için hızla durumu ölçer

to get the best result.

ve diğerlerinin davranışlarını taklit eder.

So we know that animals can deceive,

Yani hayvanların aldatabildiğini biliyoruz

but do they do so with intent?

ama bunu bilerek mi yaparlar?

That’s a difficult question,

Bu zor bir soru

and many scientists think we'll never be able to answer it.

ve pek çok bilim insanı bunu hiçbir zaman cevaplayamayacağımızı düşünüyor.

We can't observe animals’ internal thoughts.

Hayvanların iç düşüncelerini gözlemleyemiyoruz.

But we don’t need to know what an animal is thinking in order to detect deception.

Aldatmayı saptamak için hayvanın ne düşündüğünü bilmek zorunda değiliz.

By watching behavior and its outcomes,

Davranışı ve sonucunu gözleyerek,

we learn that animals manipulate predators, prey, and rivals,

hayvanların yırtıcı havyanları, avını ve rakiplerini manipüle ettiklerini

and that their capacity for deception

ve aldatma kapasitelerinin şaşırtıcı derecede karmaşık

can be surprisingly complex.

olabileceğini öğreniyoruz.