The sneakiest tricksters of the animal kingdom - Eldridge Adams

Tłumaczenie: Agnieszka Chrzanowska Korekta: Barbara Guzik

A male firefly glows above a field on a summer’s night,

W letnią noc samiec świetlika migocze nad łąką,

emitting a series of enticing flashes.

wysyłając serię wabiących błysków.

He hopes a nearby female will respond with her own lightshow

Ma nadzieję, że samica odpowie podobnym spektaklem światła

and mate with him.

i ulegnie jego czarowi.

Sadly for this male,

Niestety historia potoczy się inaczej.

it won’t turn out quite the way he plans.

A female from a different species mimics his pulsing patterns:

Samica innego gatunku imituje jego sygnały.

by tricking the male with her promise of partnership,

Podstępnie snując wizję związku,

she lures him in–

wabi go

and turns him into an easy meal.

i zjada na kolację.

He’s been deceived.

Samiec został oszukany.

Behavioral biologists have identified three defining hallmarks of deception

Biolodzy behawioralni określili trzy cechy charakterystyczne oszustwa

by non-human animals:

u zwierząt innych niż człowiek:

it must mislead the receiver,

musi wprowadzać odbiorcę w błąd,

the deceiver must benefit,

oszust musi osiągać korzyść

and it can’t simply be an accident.

i nie może być po prostu przypadkowe.

In this case we know that the predatory firefly’s signal isn’t an accident

W tym przypadku drapieżny sygnał samicy nie jest przypadkowy,

because she flexibly adjusts her flash pattern

bo dostosowuje ona wzór błysków

to match males of different species.

odpowiednio do gatunku samca.

Based on this definition,

Odwołując się do tej definicji,

where is animal deception seen in nature?

jak zwierzęta oszukują?

Camouflage is a good starting point–

Zacznijmy od kamuflażu.

and one of the most familiar examples of animal trickery.

To jeden z najbardziej znanych przykładów oszustwa wśród zwierząt.

The leaf-tailed gecko and the octopus fool viewers

Gekon z ogonem w kształcie liścia oraz ośmiornica oszukują otoczenie,

by blending into the surfaces on which they rest.

wtapiając się w powierzchnię, na której się znajdują.

Other animals use mimicry to protect themselves.

Inne zwierzęta wykorzystują mimikrę, żeby się chronić.

Harmless scarlet kingsnakes have evolved red, yellow, and black patterns

Niegroźny lancetogłów szkarłatny

wykształcił czerwono-żółto-czarne wzory,

resembling those of the venomous eastern coral snake

upodabniając się do jadowitej koralówki arlekina.

to benefit from the protective warnings these markings convey.

I tak wykorzystuje swoje barwy jako sygnał ostrzegawczy.

Even some plants use mimicry:

Nawet niektóre rośliny wykorzystują mimikrę:

there are orchids that look and smell like female wasps to attract hapless males,

są storczyki, które wyglądają i pachną jak samica osy.

Wabią nieszczęsne samce, które w efekcie zapylają kwiat.

who end up pollinating the plant.

Some of these animals benefit by having fixed characteristics

Niektóre z tych zwierząt mają trwałe cechy,

that are evolutionary suited to their environments.

dopasowane w toku ewolucji do ich środowiska.

But in other cases,

Są jednak tacy oszuści,

the deceiver seems to anticipate the reactions of other animals

którzy przewidują reakcje innych zwierząt

and to adjust its behavior accordingly.

i odpowiednio dostosowują zachowanie.

Sensing a threat,

Wyczuwając zagrożenie,

the octopus will rapidly change its colors to match its surroundings.

ośmiornica szybko zmienia kolor, dopasowując się do otoczenia.

Dwarf chameleons color-match their environments more closely

Kameleony karłowate lepiej dopasowują kolor do otoczenia,

when they see a bird predator rather than a snake–

gdy widzą drapieżnego ptaka niż gdy widzą węża.

birds, after all, have better color vision.

W końcu ptaki lepiej widzą barwy.

One of the more fascinating examples of animal deception

Jednym z najbardziej fascynujących zwierzęcych oszustów

comes from the fork-tailed drongo.

jest dziwogon żałobny.

This bird sits atop tall trees in the Kalahari Desert,

Ptak ten siada na wysokich drzewach na pustyni Kalahari,

surveying the landscape for predators and calling when it senses a threat.

wypatrując drapieżników i wznosząc alarm na widok zagrożenia.

That sends meerkats, pied babblers, and others dashing for cover.

A wtedy surykatki, tymale dwubarwne i inne zwierzęta szybko się chowają.

But the drongo will also sound a false alarm

Ale dziwogon daje fałszywy alarm,

when those other species have captured prey.

gdy widzi, że zwierzęta te schwytały ofiarę.

As the meerkats and babblers flee,

Kiedy surykatki i tymale uciekają,

the drongo swoops down to steal their catches.

dziwogon nurkuje, żeby skraść ich zdobycz.

This tactic works about half the time–

Taka taktyka sprawdza się w połowie przypadków

and it provides drongos with much of their food.

i zapewnia dziwogonom znaczną część pożywienia.

There are fewer solid cases

Mniej zwierząt oszukuje członków własnego gatunku,

of animals using signals to trick members of their own species,

but that happens too.

ale to też się zdarza.

Consider the mantis shrimp.

Przyjrzyjmy się ustonogom.

Like other crustaceans,

Tak jak inne skorupiaki,

it molts as it grows,

kiedy rosną, zrzucają pancerz.

which leaves its soft body vulnerable to attack.

W efekcie ich miękkie ciało jest narażone na atak.

But it’s still driven to protect its home against rivals.

Zwierzę wciąż jednak chce chronić swój dom przed rywalami,

So it has become a masterful bluffer.

ucieka się zatem do blefu.

Despite being fragile,

Choć jest delikatne,

a newly molted shrimp is actually more likely to threaten intruders,

tak naprawdę stanowi teraz większe zagrożenie dla intruzów,

spreading the large limbs it usually uses to strike or stab its opponents.

rozkładając duże odnóża i uderzając nimi lub kłując przeciwników.

And that works –

Strategia działa.

bluffers are more likely to keep their homes than non-bluffers.

Blefujące ustonogi częściej zachowują swój dom niż te nieblefujące.

In its softened condition,

Bez pancerza

a mantis shrimp couldn’t withstand a fight–

ustonóg nie wytrzymałby walki,

which is why we can be confident

stąd mamy pewność,

that its behavior is a bluff.

że jego zachowanie to blef.

Biologists have even noticed that its bluffs are tactical:

Biologowie zauważyli nawet, że jego blef jest taktyczny:

newly molted mantis shrimp are more likely to bluff against smaller rivals,

świeżo wyliniały ustonóg częściej oszukuje mniejszych rywali,

who are especially likely to be driven away.

których łatwiej przepędzić.

It would seem that instead of just threatening reflexively,

Zamiast zatem automatycznie grozić każdemu intruzowi,

the mantis shrimp is swiftly gauging the situation and predicting others’ behavior,

ustonóg ocenia szybko sytuację i przewiduje zachowanie innych,

to get the best result.

tak by uzyskać najlepszy efekt.

So we know that animals can deceive,

Zwierzęta potrafią zatem oszukiwać,

but do they do so with intent?

ale czy robią to celowo?

That’s a difficult question,

To trudne pytanie

and many scientists think we'll never be able to answer it.

i wielu naukowców uważa, że nie poznamy na nie odpowiedzi.

We can't observe animals’ internal thoughts.

Nie możemy śledzić myśli zwierząt.

But we don’t need to know what an animal is thinking in order to detect deception.

Nie musimy jednak wiedzieć, co zwierzę myśli,

żeby rozpoznać oszustwo.

By watching behavior and its outcomes,

Obserwując zachowanie zwierząt i jego skutki,

we learn that animals manipulate predators, prey, and rivals,

dowiadujemy się, że zwierzęta manipulują drapieżnikami, ofiarami i rywalami

and that their capacity for deception

i że ich zdolność oszustwa

can be surprisingly complex.

może być zaskakująco złożona.