Ethical dilemma: What makes life worth living? - Douglas MacLean

570,790 views ・ 2023-10-03

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Başak Gökdaş Gözden geçirme: Emel Çırakoğlu
00:07
On your planet, life depends entirely on Nuronium.
0
7045
4421
Gezegeninizde yaşam tamamen Nuronium’a bağlıdır.
00:11
Your species is almost otherwise identical to humans,
1
11758
3378
Türünüz neredeyse insanlarla aynıdır.
00:15
except you require Nuronium in the atmosphere for normal cognition.
2
15344
4588
Tek farkınız normal bilişsellik için atmosferde Nuronium’a ihtiyaç duymanızdır.
00:20
Without it, people lose their capacity to imagine and think reflectively.
3
20099
4505
Nuronium olmazsa insanlar hayâl etme ve düşünme yeteneklerini kaybederler.
00:24
Over time, they even lose their ability to make and retain long-term memories.
4
24854
5339
Zamanla uzun vadeli hafıza oluşturma ve koruma yeteneklerini bile kaybederler.
00:30
While this is certainly a delicate situation,
5
30359
2545
Bu hassas bir durum olsa da,
00:32
this essential element also provides an infinite source of clean energy,
6
32904
4671
bu temel element aynı zamanda temiz enerjinin sonsuz bir kaynağını sağlar.
00:37
which has allowed your people to thrive for millennia.
7
37700
3462
Bu da insanlarınızın bin yıllardır gelişmelerini sağlamıştır.
00:41
But leading scientists have discovered terrible news.
8
41329
3253
Ancak önde gelen bilim insanları korkunç bir bilgi keşfettiler.
00:44
Somehow the entire source of Nuronium has been irreversibly compromised.
9
44791
5255
Her nasılsa Nuronium’un tamamı geri dönüşü olmayacak şekilde tehlikeye girmiş.
00:50
It now emits a pollutant that lowers fertility in your species,
10
50421
4588
Türünüzün doğurganlığını düşüren kirletici bir madde salıyor.
00:55
and if your planet continues relying on this resource,
11
55176
3378
Eğer gezegeniniz bu kaynağa bel bağlamaya devam ederse,
00:58
your people will go extinct within 100 years.
12
58554
3170
insanlarınızın nesli 100 yıl içerisinde tükenecek.
01:02
However, in an incredible stroke of luck,
13
62141
2795
Fakat inanılmaz bir şans eseri,
01:04
your scientists have identified a passing comet from which they can mine
14
64936
4129
bilim insanlarınız rastgele geçen bir kuyrukluyıldızdan madencilik yapılabilecek
01:09
an alternate energy source called Polixate.
15
69065
3837
alternatif bir enerji kaynağı olan Polixate’i belirlediler.
01:13
Polixate won’t cause infertility
16
73319
2377
Polixate doğurganlığa zarar vermez.
01:15
and would provide the same renewable energy as Nuronium.
17
75696
3754
Nuronium gibi yenilenebilir bir enerji sağlar.
01:19
But it won’t sustain cognition in quite the same way.
18
79534
3420
Ama bilişseliği tam olarak aynı şekilde sürdürmeyecektir.
01:23
With Polixate in the atmosphere instead of Nuronium,
19
83329
3545
Atmosferde Nuronium yerine Polixate olduğunda,
01:26
people would lose their creativity, their long-term memories,
20
86874
3796
insanlar yaratıcılıklarını, uzun vadeli hafızalarını kaybederler.
01:30
and eventually, your entire culture would disappear.
21
90670
3503
Sonuç olarak tüm kültürünüz kaybolur.
01:34
The Polixate comet will only remain in orbit for a few days,
22
94799
4129
Polixate kuyrukluyıldızı sadece birkaç gün boyunca yörüngede kalacak.
01:39
and after that it won't return for centuries.
23
99178
3212
Daha sonrasında yüzyıllar boyunca geri dönmeyecek.
01:42
So your society's administrative council must decide immediately
24
102640
4254
Bu nedenle toplumunuzun yönetim konseyi acilen Nuronium’u kullanmaya devam edip
01:46
whether to keep using Nuronium or mount an expedition to harvest the Polixate.
25
106894
5714
etmemeye karar vermeli ya da Polixate’i toplamak için keşif gezisi yapmalıdırlar.
01:52
Right now, the board is split— waiting for your tiebreaking vote.
26
112817
5297
Şu anda yönetim kurulu bölünmüş durumda ve eşitliği bozacak oyunuzu bekliyorlar.
01:58
Dr. Taylof’s contingent argues that your people must continue using Nuronium.
27
118322
6173
Dr. Taylof’ın grubu, insanların Nuronium kullanmaya devam etmesini savunuyor.
02:04
They believe that your species’ culture— centuries of literature, music, and art,
28
124662
5547
Türünüzün kültürünün yüzyıllar boyunca edebiyat, müzik ve sanat
02:10
as well as your achievements in agriculture, medicine, and technology—
29
130209
4630
aynı zamanda tarım, tıp ve teknoloji alanlarındaki başarılarınızın
02:14
is what makes life worth living.
30
134839
2627
yaşamı değerli kıldığına inanıyorlar.
02:17
Without the memories of your people’s history
31
137842
2294
Türünüzün tarihine dair anıları
02:20
or the ability to dream up new inventions,
32
140136
2794
veya yeni icatlar hayâl etme yeteneği olmayınca,
02:22
the people on your planet would essentially be reduced to mindless drones.
33
142930
4380
gezegeninizdeki insanlar temelde bilinçsiz asalaklara indirgenecek.
02:27
Their basic needs for survival and reproduction would be met,
34
147310
3879
Temel hayatta kalma ve üreme ihtiyaçları karşılanabilir.
02:31
but Dr. Taylof believes the lives of those future generations
35
151272
3754
Fakat Dr. Taylof, gelecek nesillerin
02:35
would be meaningless without memories, imagination, and culture.
36
155026
4379
bu anılar, hayal gücü ve kültür olmadan bir anlamı olmayacağına inanıyor.
02:39
And since Dr. Taylof’s group doesn’t believe that future generations
37
159989
4004
Dr. Taylof’un grubu, gelecek nesillerin
02:43
have any inherent right to be brought into existence,
38
163993
3253
herhangi bir doğal hakka sahip olmasının
02:47
if it’s not possible for them to add to the civilization they’ve inherited,
39
167371
4046
eğer onların miras aldıkları medeniyete katkıda bulunma olasılıkları yoksa,
02:51
there's no point in trying to preserve them.
40
171584
2377
onları korumanın anlamı olmadığına inanıyorlar.
02:54
Besides, no living beings are harmed by continuing to rely on Nuronium—
41
174086
5422
Kaldi ki Nuronium’a devam etmek başka hiçbir canlıya zarar vermez.
02:59
your species should simply accept their fate and go extinct with dignity.
42
179508
4964
Türünüz kaderini kabul etmeli ve onurlu bir şekilde soyu tükenmelidir.
03:04
Dr. Kahan and their colleagues strongly disagree.
43
184597
3170
Dr. Kahan ve meslektaşları ise bu konuya kesinlikle katılmıyorlar.
03:07
They admit that switching to Polixate would decrease
44
187808
2628
Polixate’e geçmenin insanlarınızın yaşam kalitesini
03:10
your people’s quality of life.
45
190436
1752
düşüreceğini kabul ediyorlar.
03:12
But with their basic needs met,
46
192230
1626
Temel ihtiyaçları karşılandığında,
03:13
they could still experience a kind of happiness observed
47
193856
2961
muhtemelen daha az karmaşık olan diğer yaşam formlarında
03:16
in other, arguably less complex lifeforms.
48
196817
3087
gözlemlenen bir tür mutluluğu deneyimleyebilirler.
03:20
And even if there's no chance of your people redeveloping creativity,
49
200154
4254
Hatta insanlarınızın yaratıcılığı yeniden geliştirme şansı olmasa bile,
03:24
what's most important for Dr. Kahan is that we would be preserving life.
50
204408
4880
Dr. Kahan için en önemli olan şey yaşamı koruyabilmektir.
03:29
Dr. Kahan’s faction believes the continuation of life alone
51
209664
4588
Dr. Kahan’ın grubu, yaşamın devamının tek başına kıyaslanamayacak
03:34
is incomparably valuable.
52
214252
1584
kadar değerli olduğuna inanıyor.
03:36
They also believe that, on average, every member of your species contributes,
53
216003
4880
Üstelik türünüzün her üyesinin, küçük ama sürekli biçimde
03:40
in small but constant ways, to the betterment of your people.
54
220883
4338
insanlarınızın iyileşmesine katkıda bulunduğuna inanıyorlar.
03:45
So by choosing to ensure your people’s existence,
55
225471
2878
Bu nedenle insanlarınızın varlığını sağlamayı seçerek,
03:48
you would ultimately be improving the total happiness of your species.
56
228349
4546
sonuç olarak türünüzün toplam mutluluğunu artırıyor olacaksınız.
03:53
But Dr. Taylof rejects the idea that maximizing happiness
57
233479
3921
Ancak Dr. Taylof, mutluluğu en üst düzeye çıkarmanın hayatın nihai
03:57
is the ultimate goal of living.
58
237400
1835
hedefi olmadığı fikrini reddiyor.
03:59
They believe that a valuable life consists not only of happiness
59
239402
4296
Değerli bir yaşamın sadece mutluluktan değil,
04:03
but also meaningfulness.
60
243698
2085
ayrıca anlamlılıktan oluştuğuna inanıyorlar.
04:05
And that acting as links in the chain of tradition
61
245908
3045
Gelenekler zincirindeki bağlar olarak hareket etmek
04:08
and preserving cultural artifacts
62
248953
2002
ve kültürel eserleri korumak,
04:10
are some of the most fundamental sources of meaning a species can have.
63
250955
4421
bir türün sahip olabileceği en temel anlam kaynaklarından bazılarıdır.
04:15
Merely continuing to exist, in lives like those of contented pets,
64
255543
5172
Sadece var olmaya devam etmek, halinden memnun evcil hayvanları gibi yaşamak
04:20
would not be valuable.
65
260715
1334
değerli olmayacaktır.
04:22
Meanwhile, the advocates for Polixate believe there’s something
66
262383
3837
Bu arada, Polixate savunucuları soyunun tükenmesini seçmenin özünde
04:26
fundamentally unethical about choosing extinction.
67
266220
3504
etik olmayan bir şey olduğuna inanırlar.
04:29
Dr. Kahan argues there’s no moral difference between what we do
68
269932
4046
Dr. Kahan, farklı davranabilecekken yaptıklarımız ile olmasına
04:33
and what we allow to happen when we could have acted differently.
69
273978
3503
izin verdiklerimiz arasında ahlaki bir fark olmadığını savunuyor.
04:37
So while it would be tragic if your people ceased to exist due to chance,
70
277648
4755
Rastgele bir nedenle halkınızın varlığı sona erseydi trajik bir olay olurdu.
04:42
to knowingly make a decision that results in extinction
71
282403
3420
Soyunuzun tükenmesine neden olacak bilinçli bir karar alınmasıysa
04:45
is tantamount to mass murder.
72
285823
2377
toplu cinayete eşdeğerdir.
04:48
Both sides have much more to say, but the council needs your vote now.
73
288617
5548
İki tarafında söyleyecek çok şeyleri var. Fakat konsey şimdi oy vermenizi istiyor.
04:54
So what shall it be: Nuronium for a while, or Polixate forever?
74
294373
4505
Neye oy vereceksiniz? Bir süreliğine Nuronium mu yoksa sonsuza dek Polixate mi?
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7