Ethical dilemma: What makes life worth living? - Douglas MacLean

575,790 views ・ 2023-10-03

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Joanna Młotek Korekta: Małgorzata Ciborska
00:07
On your planet, life depends entirely on Nuronium.
0
7045
4421
Na twojej planecie życie zależy od nuronium.
00:11
Your species is almost otherwise identical to humans,
1
11758
3378
Choć twój gatunek pod wieloma względami przypomina Homo sapiens,
00:15
except you require Nuronium in the atmosphere for normal cognition.
2
15344
4588
wymaga jednak nuronium w atmosferze dla zachowania zdolności poznawczych.
00:20
Without it, people lose their capacity to imagine and think reflectively.
3
20099
4505
Bez niego ludzie tracą wyobraźnię i umiejętność refleksyjnego myślenia.
00:24
Over time, they even lose their ability to make and retain long-term memories.
4
24854
5339
Z czasem przestają też umieć tworzyć i tracą pamięć długotrwałą.
00:30
While this is certainly a delicate situation,
5
30359
2545
Na domiar tego
00:32
this essential element also provides an infinite source of clean energy,
6
32904
4671
ten niezbędny pierwiastek jest także niewyczerpanym źródłem czystej energii,
00:37
which has allowed your people to thrive for millennia.
7
37700
3462
która od pokoleń pozawala prosperować twojemu gatunkowi.
00:41
But leading scientists have discovered terrible news.
8
41329
3253
Czołowi naukowcy odkryli jednak coś strasznego.
00:44
Somehow the entire source of Nuronium has been irreversibly compromised.
9
44791
5255
Całe zasoby nuronium zostały skażone.
00:50
It now emits a pollutant that lowers fertility in your species,
10
50421
4588
Teraz emitują truciznę, która obniża płodność waszego gatunku.
00:55
and if your planet continues relying on this resource,
11
55176
3378
Jeżeli wasza planeta dalej będzie polegać na tym zasobie,
00:58
your people will go extinct within 100 years.
12
58554
3170
wyginiecie w ciągu stu lat.
01:02
However, in an incredible stroke of luck,
13
62141
2795
Łutem szczęścia naukowcy odkryli jednak,
01:04
your scientists have identified a passing comet from which they can mine
14
64936
4129
że z przelatującej obok komety można wydobyć
01:09
an alternate energy source called Polixate.
15
69065
3837
alternatywny surowiec, polixate.
01:13
Polixate won’t cause infertility
16
73319
2377
Politaxe nie prowadzi do bezpłodności
01:15
and would provide the same renewable energy as Nuronium.
17
75696
3754
i tak jak nuronium mógłby służyć do wytwarzania energii odnawialnej.
01:19
But it won’t sustain cognition in quite the same way.
18
79534
3420
Nie będzie jednak podtrzymywać zdolności poznawczych w taki sam sposób.
01:23
With Polixate in the atmosphere instead of Nuronium,
19
83329
3545
Z polixate’em w atmosferze zamiast nuronium
01:26
people would lose their creativity, their long-term memories,
20
86874
3796
ludzie przestaną być kreatywni i stracą pamięć długotrwałą,
01:30
and eventually, your entire culture would disappear.
21
90670
3503
co sprawi w końcu, że zniknie cała kultura.
01:34
The Polixate comet will only remain in orbit for a few days,
22
94799
4129
Kometa z polixate’em pozostanie na orbicie tylko przez kilka dni,
01:39
and after that it won't return for centuries.
23
99178
3212
a potem nie wróci przez wieki.
01:42
So your society's administrative council must decide immediately
24
102640
4254
Władze waszej społeczności muszą więc jak najszybciej zdecydować,
01:46
whether to keep using Nuronium or mount an expedition to harvest the Polixate.
25
106894
5714
czy dalej używać nuronium, czy ruszyć z misją zdobycia polixate’u.
01:52
Right now, the board is split— waiting for your tiebreaking vote.
26
112817
5297
Chwilowo rada jest podzielona — czekają na twój przeważający głos.
01:58
Dr. Taylof’s contingent argues that your people must continue using Nuronium.
27
118322
6173
Grupa dr. Taylofa uważa, że gatunek musi nadal używać nuronium.
02:04
They believe that your species’ culture— centuries of literature, music, and art,
28
124662
5547
Sądzą, że to wasza kultura, czyli wieki literatury, muzyki i sztuki,
02:10
as well as your achievements in agriculture, medicine, and technology—
29
130209
4630
a także osiągnięcia w rolnictwie, medycynie i technologii
02:14
is what makes life worth living.
30
134839
2627
sprawiają, że życie jest czegoś warte.
02:17
Without the memories of your people’s history
31
137842
2294
Nie pamiętając historii
02:20
or the ability to dream up new inventions,
32
140136
2794
i nie mając możliwości wymyślenia niczego nowego,
02:22
the people on your planet would essentially be reduced to mindless drones.
33
142930
4380
wasz gatunek zostałby właściwie zredukowany do bezmózgich dronów.
02:27
Their basic needs for survival and reproduction would be met,
34
147310
3879
Choć podstawowe potrzeby przetrwania i reprodukcji byłyby zaspokojone,
02:31
but Dr. Taylof believes the lives of those future generations
35
151272
3754
dr Taylof sądzi, że życie przyszłych pokoleń
02:35
would be meaningless without memories, imagination, and culture.
36
155026
4379
bez wspomnień, wyobraźni i kultury byłoby pozbawione znaczenia.
02:39
And since Dr. Taylof’s group doesn’t believe that future generations
37
159989
4004
Wierząc, że przyszłe pokolenia
02:43
have any inherent right to be brought into existence,
38
163993
3253
nie mają nieodłącznego prawa, żeby zaistnieć,
02:47
if it’s not possible for them to add to the civilization they’ve inherited,
39
167371
4046
i że nie będą w stanie rozwijać odziedziczonej cywilizacji,
02:51
there's no point in trying to preserve them.
40
171584
2377
grupa dr. Taylofa uważa, że nie warto ich ratować.
02:54
Besides, no living beings are harmed by continuing to rely on Nuronium—
41
174086
5422
Poza tym dalsze użycie nuronium nie krzywdzi żadnego żywego organizmu —
02:59
your species should simply accept their fate and go extinct with dignity.
42
179508
4964
wasz gatunek powinien zaakceptować swój los i wyginąć z godnością.
03:04
Dr. Kahan and their colleagues strongly disagree.
43
184597
3170
Dr Kahan i jej grupa odrzucają jednak takie rozumowanie.
03:07
They admit that switching to Polixate would decrease
44
187808
2628
Przyznają, że używanie polixate’u obniżyłoby
03:10
your people’s quality of life.
45
190436
1752
jakość życia waszego gatunku.
03:12
But with their basic needs met,
46
192230
1626
Zaspokojenie podstawowych potrzeb
03:13
they could still experience a kind of happiness observed
47
193856
2961
umożliwiłoby mu jednak zaznanie jakiegoś rodzaju szczęścia
03:16
in other, arguably less complex lifeforms.
48
196817
3087
spotykanego u mniej rozwiniętych organizmów.
03:20
And even if there's no chance of your people redeveloping creativity,
49
200154
4254
Nawet jeżeli nie ma szansy na to, żeby znowu rozwinąć kreatywność,
03:24
what's most important for Dr. Kahan is that we would be preserving life.
50
204408
4880
według dr Kahan najbardziej liczy się ochrona życia.
03:29
Dr. Kahan’s faction believes the continuation of life alone
51
209664
4588
Jej grupa uważa, że samo przedłużenie gatunku
03:34
is incomparably valuable.
52
214252
1584
jest nieporównywalnie ważne.
03:36
They also believe that, on average, every member of your species contributes,
53
216003
4880
Uważa także, że każda mała decyzja członka gatunku
03:40
in small but constant ways, to the betterment of your people.
54
220883
4338
przyczynia się do polepszenia waszej sytuacji.
03:45
So by choosing to ensure your people’s existence,
55
225471
2878
Zapewniając przetrwanie gatunkowi,
03:48
you would ultimately be improving the total happiness of your species.
56
228349
4546
zwiększylibyście więc jednocześnie sumę jego szczęścia.
03:53
But Dr. Taylof rejects the idea that maximizing happiness
57
233479
3921
Ale dr Taylof nie zgadza się z tym, że zwiększanie szczęścia
03:57
is the ultimate goal of living.
58
237400
1835
to główny cel życia.
03:59
They believe that a valuable life consists not only of happiness
59
239402
4296
Sądzi, że aby życie było wartościowe, potrzeba nie tylko szczęścia,
04:03
but also meaningfulness.
60
243698
2085
ale też znaczenia.
04:05
And that acting as links in the chain of tradition
61
245908
3045
I że bycie ogniwem w łańcuchu tradycji
04:08
and preserving cultural artifacts
62
248953
2002
i ochrona artefaktów kulturowych
04:10
are some of the most fundamental sources of meaning a species can have.
63
250955
4421
to podstawowe źródła znaczenia, z których może czerpać gatunek.
04:15
Merely continuing to exist, in lives like those of contented pets,
64
255543
5172
Przetrwanie jedynie jako bezmyślne zwierzęta
04:20
would not be valuable.
65
260715
1334
byłoby pozbawione znaczenia.
04:22
Meanwhile, the advocates for Polixate believe there’s something
66
262383
3837
Z drugiej strony ci, którzy opowiadają się za polixate’em wierzą,
04:26
fundamentally unethical about choosing extinction.
67
266220
3504
że wybranie wyginięcia jest z zasady nieetyczne.
04:29
Dr. Kahan argues there’s no moral difference between what we do
68
269932
4046
Dr Kahan uważa, że to, co robimy i to, na co pozwalamy poprzez bierność
04:33
and what we allow to happen when we could have acted differently.
69
273978
3503
jest moralnie tożsame.
04:37
So while it would be tragic if your people ceased to exist due to chance,
70
277648
4755
Więc o ile nieszczęściem byłoby, gdyby gatunek wyginął przez przypadek,
04:42
to knowingly make a decision that results in extinction
71
282403
3420
to świadome podjęcie decyzji, której skutkiem będzie wyginięcie,
04:45
is tantamount to mass murder.
72
285823
2377
jest równe ludobójstwu.
04:48
Both sides have much more to say, but the council needs your vote now.
73
288617
5548
Obie strony mogłyby mówić dalej, ale rada potrzebuje teraz twojego głosu.
04:54
So what shall it be: Nuronium for a while, or Polixate forever?
74
294373
4505
Co więc wybierzesz: nuronium na chwilę czy polixate na zawsze?
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7