A day in the life of an ancient Athenian - Robert Garland

Translator: Faton Qerimi Reviewer: Helena Bedalli

Është viti 437 p.e.s. dhe konflikti më i madh që do të paraqitej ndonjëherë

It’s 427 BCE and the worst internal conflict ever to occur

in the ancient Greek world is in its fourth year.

në botën antike Greke, do të vinte në vitin e saj të katërt.

The Peloponnesian War is being fought

Po zhvillohet Lufta e Peloponezit

between the city-states of Athens and Sparta, as well as their allies.

mes qytet-shteteve Athinë dhe Spartë, së bashku me aleatët e tyre.

Athinasit s'mund t'i afrohen ushtrisë së frikshme spartane në tokë.

The Athenians can’t match the formidable Spartan army on land.

So they’ve abandoned the countryside

Kështu, ata kanë ikur nga fshatrat

and moved inside the walls surrounding their city and port,

dhe janë vendosur mes mureve që rrethojnë qytetin dhe portin,

now provisioned by a superior fleet and extensive maritime empire.

tani të pajisur me një flotë superiore dhe me perandori të gjërë detare.

The cramped conditions have taken a toll

Kushtet e vështira kanë arritur kufirin

and a recent plague wiped out a third of the population.

dhe një murtajë e shpejtë zhduku një të tretën e popullatës.

But city life goes on.

Por jeta e qytetit vazhdon.

Archias and Dexileia live in the center of Athens.

Archias dhe Dexileia jetojnë në qendër të Athinës.

As a painter of high-class pottery,

Si piktor i qeramikës së cilësisë së lartë,

Archias is relatively well-off and takes great interest in the city’s affairs.

Archias është relativisht stabël dhe interesohet në çështjet e qytetit.

Dexileia, on the other hand, can't participate in politics or own property.

Dexileia, në anën tjetër, s'mund të marrë pjesë në politikë ose të ketë pronësi.

The couple are grateful to the gods that three of their four children,

Çifti është mirënjohes ndaj zotërave që tre nga katër fëmijët e tyre,

a son and two daughters,

një djalë dhe dy vajza,

have survived past infancy.

kanë mbijetuar pas lindjes.

Many parents see daughters as a liability

Shumë prindër i shohin vajzat si përgjegjësi

since they require dowries to find husbands.

ngaqë atyre u kërkohet pajë që të gjejnë burra.

But Archias is confident that his wealth

Por Archias ka vetëbesim që pasuria e tij

will allow him to make good matches for them without going bankrupt.

do t'i gjejë partnerë atyre pa falimentuar.

Like many Athenians, the family owns slaves.

Si shumë athinas, familja ka skllevër.

Originally from Thrace, they were captured in war.

Me origjinë nga Thrakia, ata u zunë robër në luftë.

Thratta does most of the housework and helps raise the children.

Thratta bën punën më të madhë të shtëpisë si dhe ndihmon në kujdesin për fëmijët.

Philon is a paidagôgos,

Philon është pedagog,

who supervises the son’s education, teaching him reading and writing.

i cili kujdeset për edukimin e djalit dhe mësimin e shkrim-leximit.

Archias is up early because there’s a meeting of the Ekklêsia,

Archias është ngritur herët sepse është një mbledhje në Ekklêsia,

the assembly of citizens,

kuvendi i qytetarëve,

taking place at dawn.

që do të zhvillohet në agim.

Before setting out, he burns incense

Para mbledhjes, ai ndez temjan

and pours a libation at the small shrine in the courtyard

dhe derdh alkool sakrificë në një faltore të vogël në oborr

on behalf of his entire household.

për hir të gjithë shtëpisë së tij.

Dexileia will remain at home all day, teaching her daughters domestic skills.

Dexileia do të rrijë në shtëpi tërë ditën për t'i mësuar të bijave punë shtëpie.

Later, she’ll retire to the inner courtyard for some fresh air.

Më vonë, do të dalë në oborrin e tyre të brendshëm për pak ajër të pastër.

When Archias arrives at the agora,

Kur Archias mbërrin në agora,

the civic and commercial heart of the city,

në qendrën civile dhe komerciale të qytetit,

he finds the square swarming with his fellow citizens,

ai sheh sheshin që vlon nga bashkëqytetarët e tij,

native-born adult males who have completed military training.

burra vendas që kanë mbaruar ushtrinë.

Attached to the central monument is a noticeboard with the meeting’s agenda.

E ngjitur te përmendorja e qendrës është një tabelë me programin e mbledhjes.

Today, there’s only one item of discussion:

Sot ka vetëm një temë diskutimi:

what to do with the people of Mytilene,

çfarë të bëjnë me popullin ë Mitilenës,

a city on the island of Lesbos

të një qyteti në ishullin Lesbos,

where a revolt against Athenian rule has just been put down.

ku sapo është shuar një revoltë ndaj udhëheqësisë Athinase.

The meeting takes place on a hill west of the acropolis known as the Pnyx.

Takimi zhvillohet në një kodër në perëndim të akropolit, e njohur si Pnyx.

The word means “tightly packed,"

Fjala nënkupton "i mbushur plot",

and the crowd of 5,000 citizens makes it clear why.

turma prej 5,000 qytetarëve e sqaron mirë atë.

The heralds purify the hill by sprinkling its boundary with pig’s blood

Lajmëtari e purifikon kodrën duke spërkatur gjak derri përreth

and call for order.

dhe kërkon rend.

As everyone sits on benches facing the platform,

Ndërsa të gjithë ulen nëpër ulëset me shikim kah platforma

the presiding officer opens the meeting with the words:

i ngarkuari për të drejtuar e hap mbledhjen me fjalët:

“Tis agoreuein bouleutai?”

“Tis agoreuein bouleutai?”

“Who wishes to address the assembly?”

“Kush dëshiron ta marrë fjalën në kuvend?”

One by one, citizens speak, some advising mercy, others bent on vengeance.

Qytetarët flasin një nga një, disa sugjerojnë mëshire e disa hakmarrje.

A motion is proposed to execute all the Mytileneans

Një mocion propozon ekzekutimin e gjithë Mitilenasve

and enslave their women and children

e të bëjnë skllavë gratë dhe fëmijët e tyre,

because they betrayed their Athenian allies during a time of war.

sepse ata tradhëtuan aleatin Athinas në kohë të luftës.

A majority raises their right hands in favor.

Shumica ngre dorën e djathtë në pohim.

Once the meeting’s over, Archias heads back to the agora to buy food and wine.

Kur mbaron mbledhja, Archias kthehet në agora që të blejë ushqime dhe verë.

Hundreds have gathered there to discuss the results,

Qindra njerëz janë mbledhur atje për të diskutuar rreth rezultatit,

many unhappy with the decision.

shumë jane të pakënaqur me vendimin.

When Archias returns home, he tells Dexileia about the debate.

Kur Archias kthehet në shtëpi, ai i tregon Dexileias për debatin.

She thinks that killing the innocent as well as the guilty

Ajo mendon qe vrasja e të pafajshmëve ashtu edhe e fajtorëve

is harsh and counterproductive,

është e egër dhe joproduktive,

and tells him as much.

dhe ia thotë qartë.

Around dusk, Archias goes to a friend’s house for a symposium.

Afët muzgut, Archias shkon tek shtëpia e një shoku për një simposium.

The nine men drink wine and discuss the meeting well into the night.

Nëntë burra pijnë verë dhe e diskutojnë mbledhjen gjatë gjithë natës.

Archias shares his wife’s opinion urging mercy, and his friends eventually agree.

Archias e ndan mendimin e gruas së tij që kërkon mëshirë dhe të tjerët pajtohen.

Before dawn, something unprecedented happens.

Pa gdhirë, ndodh diçka e padëgjuar.

Heralds circulate throughout Athens

Lajmëtarët qarkullojne nëpër Athinë

announcing the council has called another meeting.

duke lajmëruar që kuvendi do bëjë një mbledhje tjetër.

The second debate is equally heated,

Debati i dytë është njësoj i nxehtë,

but a new resolution, to execute only the leaders of the revolt,

por vendimi i ri, të ekzekutohen vetëm udhëheqësit e revoltës,

narrowly passes.

mezi kalon.

Yet there’s a problem –

Gjithsesi, ka një problem –

a ship with orders to carry out the first resolution

një anije me urdhër për ta çuar vendimin e parë në vend

was dispatched the previous day.

është nisur ditën e kaluar.

And so another ship quickly sets sail to countermand the order –

Kështu një tjetër anije niset shpejt për ta anuluar urdhërin –

a race of democracy against time.

një garë e demokracisë kundër kohës.