Why certain naturally occurring wildfires are necessary - Jim Schulz

1,620,116 views ・ 2016-02-02

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ludwika Piłat Korekta: Rysia Wand
00:07
There was a time before our ancestors smashed flint and steel together,
0
7077
3735
Był taki czas, gdy nasi przodkowie nie używali jeszcze krzesiwa,
00:10
when they felt the cold lack of fire in their lives.
1
10812
3762
kiedy odczuwali zimny brak ognia.
00:14
But anthropologists theorize that early hominids
2
14574
2554
Jednak antropolodzy teoretyzują, że wcześni hominidzi
00:17
relied on lightning to cause forest fires,
3
17128
2920
polegali na błyskawicach powodujących pożary lasu,
00:20
from which they could collect coals and burning sticks.
4
20048
3255
co dostarczało im węgla i płonących gałęzi.
00:23
Fire gave them the ability to cook food and clear land,
5
23303
3370
Ogień pozwolił im gotować i oczyszczać grunt,
00:26
and became central in many rituals and traditions.
6
26673
2965
był również głównym obiektem wielu rytuałów i tradycji.
00:29
So instead of seeing forest fires as an exclusively bad thing,
7
29638
3834
Zamiast widzieć w pożarach lasów samo zło,
00:33
ancient humans may have learned to appreciate them.
8
33472
4048
starożytni mogli nauczyć się je doceniać.
00:37
Yet, it wasn't just humans who benefitted from these natural phenomena.
9
37520
3995
W dodatku nie tylko ludzie czerpali korzyść z tego naturalnego zjawiska.
00:41
Even as they destroy trees, fires also help the forest themselves,
10
41515
4602
Nawet jeśli niszczy drzewa, ogień pomaga także samym lasom,
00:46
however counterintuitive that seems.
11
46117
2803
choć może to się wydawać nielogiczne.
00:48
In fact, several forest species, such as select conifers,
12
48920
3803
Niektóre leśne gatunki, jak niektóre drzewa iglaste,
00:52
need fire to survive.
13
52723
2630
potrzebują ognia, by przetrwać.
00:55
But how can fire possibly create life in addition to destroying it?
14
55353
4966
Ale jak niszcząc życie, ogień jednocześnie może je dawać?
01:00
The answer lies in the way that certain forests grow.
15
60319
4108
Odpowiedź można znaleźć w sposobie, w jaki rosną niektóre lasy.
01:04
In the conifer-rich forests of western North America,
16
64427
3359
W bogatych w drzewa iglaste lasach Ameryki Północnej
01:07
lodgepole pines constantly seek the Sun.
17
67786
3760
sosny wydmowe nieustannie poszukują słońca.
01:11
Their seeds prefer to grow on open sunny ground,
18
71546
2865
Ich nasiona wolą kiełkować na otwartym, słonecznym terenie,
01:14
which pits saplings against each other as each tries to get more light
19
74411
3926
gdzie podrosty odsuwają się od siebie.
Każdy próbuje dostać więcej światła rosnąc szybciej i prościej od sąsiadów.
01:18
by growing straighter and faster than its neighbors.
20
78337
2803
01:21
Over time, generations of slender, lofty lodgepoles
21
81140
3416
Z czasem pokolenia strzelistych i wzniosłych sosen
01:24
form an umbrella-like canopy that shades the forest floor below.
22
84556
5017
tworzą baldachim ocieniający leśne podłoże.
01:29
But as the trees' pine cones mature to release their twirling seeds,
23
89573
3670
Ale gdy szyszki drzew dojrzewają, aby wypuścić wirujące nasiona,
01:33
this signals a problem for the lodgepoles' future.
24
93243
3631
pojawia się problem dla przyszłości sosny.
01:36
Very few of these seeds will germintate in the cool, sunless shade
25
96874
3089
Niewiele z tych nasion wykiełkuje w chłodnym, bezsłonecznym cieniu,
01:39
created by their towering parents.
26
99963
2676
stworzonym przez górujących rodziców.
01:42
These trees have adapted to this problem by growing two types of cones.
27
102639
3901
Drzewa te zaadaptowały się tworząc dwa rodzaje szyszek.
01:46
There are the regular annual cones that release seeds spontaneously,
28
106540
3917
Oprócz zwykłych, corocznych szyszek, które wypuszczają nasiona spontanicznie,
01:50
and another type called serotinous cones,
29
110457
2678
rośnie drugi rodzaj zamkniętych szyszek,
01:53
which need an environmental trigger to free their seeds.
30
113135
3312
które potrzebują zewnętrznego impulsu, aby uwolnić nasiona.
01:56
Serotinous cones are produced in thousands,
31
116447
2349
Tysiące takich szyszek
01:58
and are like waterproofed time capsules sealed with resinous pitch.
32
118796
4578
są jak wodoodporne kapsuły czasu sklejone żywiczną smołą.
02:03
Many are able to stay undamaged on the tree for decades.
33
123374
3501
Wiele z nich spędza na drzewie dziesiątki lat w nienaruszonej formie.
02:06
Cones that fall to the ground can be viable for several years, as well.
34
126875
4831
Te, które spadną na ziemię, też mogą przeżyć kilka lat.
02:11
But when temperatures get high enough, the cones pop open.
35
131706
3735
Ale kiedy temperatura wzrośnie wystarczająco, szyszki otwierają się.
02:15
Let's see that in action.
36
135441
2118
Zobaczmy to w akcji.
02:17
Once it's gotten started, a coniferous forest fire
37
137559
2838
Kiedy już się zacznie, pożar lasu iglastego
02:20
typically spreads something like this.
38
140397
2965
zazwyczaj szerzy się mniej więcej tak.
02:23
Flames ravage the thick understory provided by species like douglas fir,
39
143362
3957
Płomienie dewastują podszycie lasu złożone z gatunków jak jedlica zielona,
02:27
a shade-tolerant tree that's able to thrive
40
147319
2574
drzewo tolerujące cień, które świetnie sobie radzi
02:29
under the canopy of lodgepole pines.
41
149893
2896
pod baldachimem sosen.
02:32
The fire uses these smaller trees as a step ladder
42
152789
2642
Mniejsze drzewa służą ogniowi jak drabinka
02:35
to reach the higher canopy of old lodgepole pines.
43
155431
3954
do osiągnięcia wysokiego baldachimu starych sosen wydmowych.
02:39
That ignites a tremendous crown fire
44
159385
1999
To roznieca olbrzymi pożar koron drzew
02:41
reaching temperatures of up to 2400 degrees Fahrenheit.
45
161384
3831
sięgający temperaturą do 1315 stopni Celsjusza.
To o wiele więcej niż 46-60 stopni,
02:45
That's well more than the 115-140 degrees
46
165215
3183
02:48
that signal the moment when serotinous seeds can be freed.
47
168398
3994
które sygnalizują moment, kiedy nasiona mogą zostać uwolnione.
02:52
At those temperatures, the cones burst open,
48
172392
2928
W tych temperaturach szyszki eksplodują,
02:55
releasing millions of seeds,
49
175320
1933
uwalniając miliony nasion,
02:57
which are carried by the hot air to form new forests.
50
177253
3729
które unosi gorące powietrze, aby uformować nowe lasy.
03:00
After the fire, carbon-rich soils and an open sunlit landscape
51
180982
4354
Po pożarze bogate w węgiel gleby i otwarty, nasłoneczniony krajobraz
03:05
help lodgepole seeds germinate quickly and sprout in abundance.
52
185336
4495
pomagają nasionom sosny szybko wykiełkować i wzejść.
03:09
From the death of the old forest comes the birth of the new.
53
189831
4089
Wskutek śmierci starej puszczy - rodzi się nowa.
03:13
Fires are also important for the wider ecosystem as a whole.
54
193920
3802
Ogień jest też ważny dla szerszego ekosystemu jako całości.
03:17
Without wildfires to rejuvenate trees, key forest species would disappear,
55
197722
4993
Bez pożarów lasu odmładzających drzewostan kluczowe gatunki leśne zniknęłyby,
03:22
and so would the many creatures that depend on them.
56
202715
3219
podobnie jak wiele stworzeń od nich zależnych.
03:25
And if a fire-dependent forest goes too long without burning,
57
205934
3213
Gdy las zależny od ognia zbyt długo nie doświadcza pożaru,
03:29
that raises the risk of a catastrophic blaze,
58
209147
2767
stwarza to ryzyko katastroficznej pożogi,
03:31
which could destroy a forest completely,
59
211914
2669
która mogłaby doszczętnie zniszczyć las,
03:34
not to mention people's homes and lives.
60
214583
2773
a przy tym domy i ludzi.
03:37
That's why forest rangers sometimes intentionally start controlled burns
61
217356
3674
Dlatego strażnicy leśni czasem celowo wywołują kontrolowane pożary,
03:41
to reduce fuels in order to keep the more dangerous wildfires at bay.
62
221030
5079
aby wypalić drewno stanowiące rozpałkę dla niebezpiecznych pożarów.
03:46
They may be frightening and destructive forces of nature,
63
226109
2710
To przerażające i niszczycielskie siły natury,
03:48
but wildfires are also vital
64
228819
2053
ale pożary lasów są także niezbędne
03:50
to the existence of healthy boreal forest ecosystems.
65
230872
3871
dla istnienia zdrowych ekosystemów lasów borealnych.
03:54
By coming to terms with that,
66
234743
1509
Godząc się z tym, można się chronić
03:56
we can protect ourselves from their more damaging effects
67
236252
2770
przed ich bardziej niszczącymi skutkami,
03:59
while enabling the forests, like the legendary phoenix,
68
239022
3343
jednocześnie pozwalając lasom, jak mitycznemu feniksowi,
04:02
to rise reborn from their own ashes.
69
242365
2605
odrodzić się z własnych popiołów.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7