Is human evolution speeding up or slowing down? - Laurence Hurst

Tłumaczenie: Weronika Dziadosz Korekta: Ola Królikowska

The Tibetan high plateau lies about 4500 meters above sea level,

Wyżyna Tybetańska znajduje się 4500 metrów nad poziomem morza,

with only 60% of the oxygen found below.

ale tlen jest tam dostępny tylko w 60%.

While visitors and recent settlers struggle with altitude sickness,

Turyści i nowi osadnicy cierpią na chorobę wysokościową,

native Tibetans sprint up mountains.

a rodzimi Tybetańczycy bez problemu biegają po górach.

This ability comes not from training or practice,

Ta zdolność nie wynika z treningu czy wprawy,

but from changes to a few genes that allow their bodies

a zmian w kilku genach, które pozwalają ich ciałom

to make the most of limited oxygen.

w pełni wykorzystać ograniczoną ilość tlenu.

These differences are apparent from birth—

Różnice te widoczne są od narodzin.

Tibetan babies have, on average, higher birth weights,

Tybetańskie noworodki mają zazwyczaj większą masę ciała,

higher oxygen saturation,

wyższe poziomy saturacji

and are much likelier to survive than other babies born in this environment.

i większe szanse na przetrwanie niż inne dzieci rodzące się w tym środowisku.

These genetic changes are estimated to have evolved

Szacuje się, że te zmiany genetyczne zachodziły

over the last 3,000 years or so, and are ongoing.

przez ostatnie 3 tysiące lat i ciągle trwają.

That may sound like a long time,

Wydaje się, że to dużo czasu,

but would be the fastest an adaptation has ever evolved in a human population.

ale to najszybciej przebiegająca adaptacja w historii ludzkości.

It’s clear that human evolution isn’t over—

Oczywiście ewolucja człowieka nie dobiegła jeszcze końca.

so what are other recent changes?

Jakie są inne najnowsze zmiany?

And will our technological and scientific innovations impact our evolution?

Czy innowacje technologiczne i naukowe wpływają na ewolucję?

In the past few thousand years,

W ciągu ostatnich kilku tysięcy lat

many populations have evolved genetic adaptations to their local environments.

wiele grup przeszło genetyczną adaptację do swoich lokalnych środowisk.

People in Siberia and the high arctic are uniquely adapted to survive extreme cold.

Mieszkańcy Syberii i Arktyki mogą przetrwać w ekstremalnym zimnie.

They’re slower to develop frostbite,

Musi minąć dużo czasu, żeby doznali odmrożeń,

and can continue to use their hands in subzero temperatures

dlatego są w stanie używać dłoni w temperaturach poniżej zera

much longer than most people.

o wiele dłużej niż większość osób.

They’ve undergone selection for a higher metabolic rate

Mają też szybszą przemianę materii,

that increases heat production.

która zwiększa produkcję ciepła.

Further south, the Bajau people of southeast Asia can dive 70 meters

Badżawowie z Azji Południowo-Wschodniej potrafią nurkować na głębokość 70 metrów

and stay underwater for almost fifteen minutes.

i pozostać pod wodą przez prawie 15 minut.

Over thousands of years living as nomadic hunters at sea,

Przez tysiące lat prowadzili na morzu koczowniczy tryb życia jako łowcy,

they have genetically-hardwired unusually large spleens that act as oxygen stores,

a ich geny wykształciły niezwykle duże śledziony służące za magazyny tlenu

enabling them to stay underwater for longer—

i umożliwiające im dłuższe pozostanie pod powierzchnią,

an adaptation similar to that of deep diving seals.

co przypomina adaptację głęboko nurkujących fok.

Though it may seem pedestrian by comparison,

Chociaż może się to wydawać stosunkowo przeciętne,

the ability to drink milk is another such adaptation.

takim przystosowaniem jest zdolność picia mleka.

All mammals can drink their mother’s milk as babies.

Wszystkie ssaki potrafią pić mleko matki, kiedy są małe.

After weaning they switch off the gene that allows them to digest milk.

Po odstawieniu od piersi wyłączają gen umożliwiający im trawienie mleka.

But communities in sub-Saharan Africa, the middle east and northwest Europe

Ludność Afryki Subsaharyjskiej, Bliskiego Wschodu i Północno-Zachodniej Europy

that used cows for milk have seen a rapid increase in DNA variants

używająca mleka krowiego doświadczyła jednak szybkiego wzrostu wariantów DNA

that prevent the gene from switching off over the last 7 to 8000 years.

zapobiegających wyłączeniu genu w okresie od 7000-8000 lat.

At least in Europe, milk drinking may have given people a source of calcium

Przynajmniej w Europie picie mleka dostarczało ludziom wapnia,

to aid in vitamin D production, as they moved north and sunlight,

wspierającego produkcję witaminy D, kiedy przemieszczali się na północ,

the usual source of vitamin D, decreased.

gdzie ilość naturalnego źródła witaminy, światła słonecznego, była mniejsza.

Though not always in obvious ways,

Chociaż nie zawsze w oczywisty sposób,

all of these changes improve people’s chance of surviving to reproductive age—

wszystkie zmiany zwiększają ludzkie szanse na dożycie do wieku rozrodczego.

that’s what drives natural selection,

To właśnie napędza selekcję naturalną,

the force behind all these evolutionary changes.

będąc siłą, która powoduje wszystkie zmiany ewolucyjne.

Modern medicine removes many of these selective pressures

Współczesna medycyna usuwa wiele nacisków selekcji naturalnej

by keeping us alive when our genes,

i utrzymuje nas przy życiu, chociaż nasze geny,

sometimes combined with infectious diseases,

czasem powiązane z chorobami zakaźnymi,

would have killed us.

doprowadziłyby nas do śmierci.

Antibiotics, vaccines, clean water and good sanitation

Antybiotyki, szczepionki, czysta woda i dobre warunki sanitarne

all make differences between our genes less important.

sprawiają, że różnice w naszych genach są mniej znaczące.

Similarly, our ability to cure childhood cancers,

Analogicznie umiejętność leczenia nowotworów u dzieci,

surgically extract inflamed appendixes, and deliver babies

chirurgicznego usuwania wyrostka czy odbierania porodów kobiet

whose mothers have life-threatening pregnancy-specific conditions,

przechodzących ciążę zagrażającą życiu,

all tend to stop selection by allowing more people to survive

zatrzymują selekcję naturalną i pozwalają większej liczbie osób

to a reproductive age.

dotrwać do wieku rozrodczego.

But even if every person on Earth has access to modern medicine,

Ale nawet gdyby każda osoba na Ziemi miała dostęp do nowoczesnej medycyny,

it won’t spell the end of human evolution.

nie byłby to koniec ludzkiej ewolucji.

That’s because there are other aspects of evolution besides natural selection.

Poza selekcją naturalną w ewolucji ważne są też inne czynniki.

Modern medicine makes genetic variation

Współczesna medycyna sprawia, że zmienność genetyczna,

that would have been subject to natural selection

która byłaby przedmiotem selekcji naturalnej,

subject to what’s called genetic drift instead.

przechodzi przez tak zwany dryf genetyczny.

With genetic drift, genetic differences vary randomly within a population.

W przypadku dryfu genetycznego różnice w genach zachodzą niejednolicie.

On a genetic level, modern medicine might actually increase variety,

Ale współczesna medycyna może zwiększać różnorodność genową,

because harmful mutations don’t kill people and thus aren’t eliminated.

ponieważ szkodliwe mutacje nie zabijają człowieka i nie są tym samym eliminowane.

This variation doesn’t necessarily translate to observable, or phenotypic,

Jednak ta zmienność niekoniecznie przekłada się na widoczne

differences among people, however.

różnice między ludźmi.

Researchers have also been investigating whether genetic adaptations

Naukowcy badali też, czy adaptacja genowa

to a specific environment could appear very quickly

do konkretnego środowiska może pojawić się szybciej

through epigenetic modification: changes not to genes themselves,

dzięki modyfikacjom epigenetycznym nie w samych genach,

but to whether and when certain genes are expressed.

ale w tym, czy i kiedy się ujawnią.

These changes can happen during a lifetime,

Te zmiany mogą zachodzić w czasie całego życia,

and may even be passed to offspring—

a nawet zostać przekazane potomstwu.

but so far researchers are conflicted over whether epigenetic modifications

Jak dotąd badacze nie są zgodni, czy modyfikacje epigenetyczne

can really persist over many generations

mogą utrzymać się przez wiele pokoleń

and lead to lasting changes in populations.

i doprowadzić do trwałych zmian w ludzkości.

There may also be other contributors to human evolution.

Mogą istnieć też inne czynniki oddziałujące na ewolucję człowieka.

Modern medicine and technology are very new,

Współczesne medycyna i technologia są dość młode,

even compared to the quickest, most recent changes by natural selection—

nawet w porównaniu do najszybszych i najnowszych zmian w selekcji naturalnej.

so only time can tell how our present will shape our future.

Tylko czas pokaże, jak teraźniejszość ukształtuje naszą przyszłość.