The movement that inspired the Holocaust - Alexandra Minna Stern and Natalie Lira

1,363,347 views ・ 2022-03-10

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Paulina Kaniewska Korekta: Ola Królikowska
00:07
As a new widow, Sarah Rosas Garcia
0
7045
2544
Świeżo owdowiała Sara Rosas Garcia
00:09
was already struggling to support her nine children
1
9589
2836
z trudem była w stanie wyżywić dziewięcioro dzieci,
00:12
when her oldest daughter was picked up by local authorities.
2
12425
3086
kiedy jej najstarsza córka znalazła się na celowniku lokalnych władz.
00:15
Andrea Garcia had been accused of skipping school
3
15928
2294
Andrea Garcia została oskarżona o wagarowanie i rozwiązłość,
00:18
and being sexually promiscuous,
4
18222
1919
00:20
so the authorities responsible for juvenile delinquents
5
20141
2628
więc jako młodocianą przestępczynię
00:22
committed her to a state hospital.
6
22769
2085
wysłano ją do stanowego szpitala psychiatrycznego.
00:24
After being administered an IQ test and assigned a low score,
7
24854
3837
Tam zrobiono jej test na inteligencję
i na podstawie słabego wyniku lekarze wydali na nią wyrok.
00:28
the doctors made their verdict.
8
28691
2002
00:30
They told Sara her 19-year-old daughter would be sterilized
9
30693
3212
Sara usłyszała, że jej 19-letnia córka zostanie poddana sterylizacji,
00:33
to prevent passing on what the state saw as a mental deficiency.
10
33905
3587
żeby dzieci Andrei nie odziedziczyły rzekomego upośledzenia umysłowego.
00:38
This horrific tale may sound like a story from an authoritarian regime.
11
38576
3337
Brzmi to jak koszmarna historia rodem z autorytarnego reżimu.
00:41
But in fact, it took place in Southern California in 1938.
12
41913
3837
A jednak wszystko to miało miejsce w Południowej Kalifornii w 1938 roku.
00:46
And Andrea Garcia was one of thousands of poor women of color
13
46250
3087
Andrea była tylko jedną z tysięcy biednych, niebiałych kobiet,
00:49
targeted by the state’s relentless campaign of eugenics.
14
49337
2919
które padły ofiarą bezwzględnego programu eugenicznego tego stanu.
00:53
Since ancient Greece, there have been efforts to control human populations
15
53091
3670
Już w starożytnej Grecji próbowano wpływać na populacje poprzez reprodukcję,
00:56
via reproduction, retaining some traits and removing others.
16
56761
3712
Pewne cechy miały być przekazywane dalej, a inne eliminowane.
01:01
But in the 19th century, the discovery of evolution and genetics
17
61099
3628
Jednak w XIX wieku teoria ewolucji i genetyka
01:04
inspired a new scientific movement dedicated to this endeavor.
18
64727
3921
zrodziły ruch, który to dążenie postawił sobie za cel.
01:08
In 1883, British scientist Sir Francis Galton
19
68648
3753
W 1883 roku brytyjski naukowiec sir Francis Galton
01:12
named this idea eugenics,
20
72401
2503
wprowadził pojęcie eugeniki,
01:14
drawn from the Greek word for “to be well born.”
21
74904
2878
od greckiego słowa oznaczającego “dobrze urodzony”.
01:18
This wave of modern eugenicists included prominent scientists
22
78366
3462
Do nowoczesnego ruchu eugenicznego dołączyli wybitni naukowcy
01:21
and progressive reformers who believed they could improve society
23
81828
3545
i postępowi reformatorzy, którzy wierzyli, że społeczeństwo można ulepszyć,
01:25
by ensuring that only desirable traits were passed down.
24
85373
3086
jeśli tylko pożądane cechy będą przekazywane następnym pokoleniom.
01:29
However, their definition of what traits were and were not desirable
25
89001
4088
Jednak to, jakie cechy były mile widziane, a jakie nie,
01:33
was largely determined by the prejudices of their era.
26
93089
3211
dyktowały uprzedzenia typowe dla tamtych czasów.
01:36
Entire categories of people were considered “unfit” for reproduction,
27
96300
4171
Wiele grup uznano za “niezdatne do reprodukcji”.
01:40
including immigrants, people of color and people with disabilities.
28
100471
3962
Byli wśród nich imigranci, osoby niebiałe i niepełnosprawni.
01:45
Meanwhile, their ideal genetic standard reflected the movement’s members:
29
105184
4380
Tymczasem genetycznym ideałem był zbiór cech samych członków ruchu,
01:49
white Europeans of Nordic or Anglo-Saxon descent.
30
109564
3587
czyli białych Europejczyków nordyckiego albo anglosaskiego pochodzenia.
01:53
As the influence of eugenics spread in the early 20th century,
31
113151
3503
Wraz ze wzrostem popularności eugeniki w początkach XX wieku
01:56
many countries restricted immigration and outlawed interracial unions.
32
116654
3962
w wielu krajach ukrócono imigrację i zakazano małżeństw międzyrasowych.
02:01
These measures to improve so-called “racial hygiene”
33
121242
2878
Środki służące ochronie tak zwanej “higieny rasowej”
02:04
were taken to their horrific conclusion in Nazi Germany.
34
124120
3253
osiągnęły makabryczną kulminację w hitlerowskich Niemczech.
02:07
The Nazi eugenics campaign systematically killed millions of Jews,
35
127874
3670
Nazistowski program eugeniczny doprowadził do zagłady milionów Żydów
02:11
as well as individuals from other groups,
36
131544
2169
i członków innych grup,
02:13
including Roma, gay men, and people with disabilities.
37
133713
4212
takich jak Romowie, homoseksualiści czy osoby z niepełnosprawnościami.
02:17
Outside their extreme brutality, however,
38
137925
2419
Poza wyjątkową brutalnością
02:20
Nazi eugenic policies reflected similar standards across the globe.
39
140344
4129
nazistowska eugenika przypominała podobne programy z innych części świata.
02:25
Throughout the mid-20th century,
40
145016
1668
W połowie lat 20. XX wieku wiele krajów przyjęło politykę eugeniczną,
02:26
many countries enacted eugenics policies,
41
146684
2461
02:29
and governments in Sweden, Canada, and Japan
42
149145
3045
a rządy Szwecji, Kanady i Japonii wysterylizowały przemocą tysiące osób.
02:32
forcibly sterilized thousands of individuals.
43
152190
2711
02:36
Sterilization was exceptionally common in the US.
44
156485
2670
W USA te zabiegi wykonywano wyjątkowo często.
02:39
From 1907 to 1979,
45
159363
2461
W latach 1907-1979
02:41
US policies enforced the sterilization of over 60,000 people,
46
161824
4338
przymusowej sterylizacji poddano ponad 60 tysięcy Amerykanów.
02:46
with 32 states passing laws that mandated sterilization
47
166162
3545
W 32 stanach uchwalono prawo o obowiązkowej sterylizacji
02:49
for men and women deemed “mentally defective.”
48
169707
3003
mężczyzn i kobiet uznanych za “umysłowo chorych”.
02:53
This label was typically applied based on superficial mental health diagnoses
49
173044
4379
Tę łatkę przyklejano zwykle na podstawie pobieżnego badania psychologicznego
02:57
and the results of IQ tests,
50
177423
1752
i wyników testów na inteligencję,
02:59
which were linguistically and culturally biased against most immigrant populations.
51
179175
4671
które były obciążone językowo i kulturowo i defaworyzowały większość imigrantów.
03:04
These racist standards were particularly problematic in California.
52
184472
3754
W Kalifornii te rasistowskie standardy okazały się szczególnie szkodliwe.
03:08
From 1920 to 1945, Latina women were 59% more likely to be sterilized
53
188726
6340
W latach 1920-1945 prawdopodobieństwo sterylizacji
było dla Latynosek o 59% wyższe niż dla innych kobiet.
03:15
than other women.
54
195066
1209
03:16
And the rate of sterilizations in California was incredibly high—
55
196275
3462
Na tle innych stanów odsetek sterylizacji był w Kalifornii bardzo wysoki.
03:19
this single state performed over one third of the country’s sterilization operations.
56
199737
4588
Przeprowadzono tam ponad jedną trzecią wszystkich zabiegów.
03:24
Such was the case of Andrea Garcia,
57
204867
2169
Taki los miał spotkać Andreę Garcię,
03:27
whose story reflects thousands of individuals with similar fates.
58
207036
3587
podobnie jak tysiące innych.
03:30
With the help of famed civil rights lawyer David Marcus,
59
210623
2753
Z pomocą prawnika i obrońcy praw obywatelskich Davida Marcusa
03:33
Andrea’s mother argued that California’s sterilization law
60
213376
3253
matka Andrei dowodziła, że kalifornijska ustawa sterylizacyjna
03:36
violated the US Constitution,
61
216629
1835
to pogwałcenie konstytucji USA,
03:38
depriving Andrea of her rights to equal protection under the law.
62
218464
3378
bo pozbawia Andreę równej ochrony prawnej.
03:41
However, while one of the three judges overseeing the case voted to spare Andrea,
63
221842
4255
Jednak mimo że jeden z sędziów w sprawie zagłosował za tym, żeby Andreę oszczędzić,
03:46
the other two did not.
64
226097
1668
dwóch pozostałych zajęło przeciwne stanowisko.
03:48
Records suggests it’s possible Andrea escaped the impending surgery,
65
228349
4004
Akta wskazują, że Andrea mogła uniknąć groźby sterylizacji
03:52
but many more victims of these policies did not.
66
232353
2502
w przeciwieństwie do wielu innych ofiar programów eugenicznych.
03:55
Although eugenics acquired negative connotations
67
235523
2544
Chociaż eugenika obrosła w negatywne skojarzenia
03:58
after the horrors of World War II,
68
238067
2169
po okropieństwach II wojny światowej,
04:00
many of its practices, including sterilization, continued for decades.
69
240236
4671
wiele zaleceń, w tym sterylizację, praktykowano jeszcze przez dekady.
04:04
By the late 1960s, research into human genetics was more nuanced,
70
244907
4922
Pod koniec lat 60. XX wieku, kiedy badania genetyki człowieka poszły do przodu,
04:09
and bioethics had begun to blunt eugenics’ influence.
71
249829
3253
bioetyka zaczęła wypierać eugenikę.
04:13
Yet Sweden and the US continued to pursue involuntary sterilization
72
253082
4379
Mimo to Szwecja i USA stosowały przymusową sterylizację
04:17
well into the 70s.
73
257461
1293
aż do późnych lat 70.
04:19
Finally, class action lawsuits and protest marches in the US galvanized lawmakers,
74
259255
5547
Ostatecznie pozwy zbiorowe i marsze protestacyjne w USA
zmusiły prawodawców do działania
04:25
and California’s sterilization laws were finally repealed in 1979.
75
265052
4964
i kalifornijskie prawo o sterylizacji zostało zniesione w 1979 roku.
04:30
Unfortunately today,
76
270182
1836
Niestety nawet obecnie
04:32
the legal and illegal sterilization of many oppressed communities
77
272018
4212
dochodzi do legalnych i bezprawnych sterylizacji
członków wielu uciskanych społeczności w różnych miejscach świata.
04:36
still continues around the globe.
78
276230
2211
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7