How to detect a supernova - Samantha Kuula

Vertaald door: Sarah Torfs Nagekeken door: Axel Saffran

Just now, somewhere in the universe, a star exploded.

Ergens in het heelal is zonet een ster geëxplodeerd.

There goes another one.

Daar nog één.

In fact, a supernova occurs every second or so in the observable universe,

Elke seconde vindt een supernova-explosie plaats in het waarneembare heelal,

and there is one on average every 25 to 50 years

en er treedt er gemiddeld één op per 25 tot 50 jaar

in a galaxy the size and age of the Milky Way.

in een sterrenstelsel ter grootte van de Melkweg.

Yet we've never actually been able to watch one happen

Toch hebben we er nog nooit een kunnen zien uitbarsten

from its first violent moments.

vanaf de eerste woeste momenten.

Of course, how would we?

Hoe zou dat ook kunnen?

There are hundreds of billions of stars close enough

Er zijn honderden miljarden sterren zo dichtbij

that we could watch the supernova explosion

dat we de supernova-explosie

door het oppervlak van de ster zouden kunnen zien breken.

break through the surface of the star.

But we'd have to have our best telescopes focused on the right one

Maar we zouden onze beste telescopen op de juiste ster op het juiste moment

at precisely the right time to get meaningful data.

gericht moeten hebben om zinvolle informatie te krijgen.

Suffice it to say, the odds of that happening are astronomically low.

Het volstaat om te zeggen dat die kans astronomisch laag is.

But what if we could anticipate a supernova before its light reached us?

Maar wat als we een supernova kunnen voorspellen voordat het licht ons bereikt?

That may seem impossible.

Dat klinkt misschien onmogelijk.

After all, nothing travels faster than the speed of light, right?

Er is toch niets dat sneller reist dan het licht?

As far as we know, yes.

Voor zover we weten, nee.

But in a race, fast doesn't matter if you take a detour

Maar in een race maakt snelheid niet uit als je een omweg neemt

while someone else beelines it for the finish line.

terwijl iemand anders in een rechte lijn naar de finish loopt.

For exactly that reason,

Precies om die reden

photons don't win the supernova race to Earth.

winnen fotonen de supernova race naar de aarde niet.

Neutrinos do.

Neutrinos wel.

Here's why.

En wel hierom.

There are two types of supernova.

Er zijn twee types supernovae.

Type 1 is when a star accumulates so much matter from a neighboring star,

Type 1 is wanneer een ster zoveel materie van een naburige ster opstapelt,

that a runaway nuclear reaction ignites and causes it to explode.

dat een losgeslagen kernreactie ontbrandt die de ster doet exploderen.

In type 2, the star runs out of nuclear fuel,

Bij type 2 raakt de nucleaire brandstof van de ster op,

so the gravitational forces pulling in

zodat de binnenkomende gravitatiekrachten

overwhelm the quantum mechanical forces pushing out,

de uitgaande kwantummechanische krachten overtreffen,

and the stellar core collapses under its own weight in a hundredth of a second.

en de stellaire kern implodeert onder haar gewicht in een honderdste van een seconde.

While the outer reaches of the star are unaffected by the collapsed core,

Terwijl de buitenste rand van de ster niet aangetast wordt door de ontplofte kern,

the inner edges accelerate through the void,

versnellen de binnenste randen doorheen de lege ruimte,

smash into the core, and rebound to launch the explosion.

botsen ze op de kern en kaatsen ze terug waardoor ze de explosie inzetten.

In both of these scenarios,

In beide scenarios

the star expels an unparalleled amount of energy,

stoot de ster een ongekende hoeveelheid energie uit,

as well as a great deal of matter.

en ook heel wat materie.

In fact, all atoms heavier than nickel, including elements like gold and silver,

Alle atomen zwaarder dan nikkel, inclusief elementen als goud en zilver,

only form in supernova reactions.

worden enkel gevormd in supernova-reacties.

In type 2 supernovae,

Bij type 2 supernovae

about 1% of the energy consists of photons,

bestaat ongeveer 1% van de energie uit fotonen,

which we know of as light,

die we kennen als licht,

while 99% radiates out as neutrinos,

terwijl 99% als neutrino's wordt uitgestraald,

the elementary particles that are known for rarely interacting with anything.

de elementaire deeltjes die ervoor bekend zijn zelden met iets anders te reageren.

Starting from the center of the star,

Vanuit de kern van de ster

the exploding matter takes tens of minutes, or even hours,

heeft de ontploffende materie tientallen minuten of zelfs uren nodig,

or in rare cases, several days, to reach and break through the surface of the star.

of in zeldzame gevallen enkele dagen, om het oppervlak van de ster te bereiken

en er doorheen te breken.

However, the neutrinos, thanks to their non-interactivity,

Maar doordat neutrino's niet reageren, nemen ze een meer rechtstreekse route.

take a much more direct route.

By the time there is any visible change in the star's suface,

Wanneer er eindelijk zichtbare verandering optreedt op het oppervlak van de ster

the neutrinos typically have a several hour head start over the photons.

hebben de neutrino's gewoonlijk een voorsprong van enkele uren op de fotonen.

That's why astronomers and physicists

Daardoor waren astronomen en fysici

have been able to set up a project called SNEWS,

in staat om een project met de naam SNEWS op te starten,

the Supernova Early Warning System.

het Supernova Early Warning System.

When detectors around the world pick up bursts of neutrinos,

Wanneer detectoren waar ook ter wereld vlagen van neutrino's waarnemen,

they send messages to a central computer in New York.

sturen ze berichten naar een centrale computer in New York.

If multiple detectors receive similar signals within ten seconds,

Als meerdere detectoren gelijkaardige signalen ontvangen binnen tien seconden,

SNEWS will trigger an alert warning that a supernova is imminent.

zal SNEWS een alarmsignaal doen afgaan dat een supernova op komst is.

Aided by some distance and direction information from the neutrino detectors,

Met behulp van afstand- en richtings- informatie van de neutrino-detectoren,

the amateur astronomers and scientists alike

zullen zowel amateurastronomen als wetenschappers

will scan the skies and share information

de hemel bestuderen en informatie delen

to quickly identify the new galactic supernova

om snel de nieuwe galactische supernova te identificeren

and turn the world's major telescopes in that direction.

en de grootste telescopen ter wereld erop te richten.

The last supernova that sent detectable neutrinos to Earth was in 1987

De laatste supernova waarvan de neutrinos op aarde werden waargenomen, was in 1987

on the edge of the Tarantula Nebula

aan de rand van de Tarantulanevel

in the large Magellanic Cloud, a nearby galaxy.

in de Grote Magelhaense Wolk, een nabijgelegen sterrenstelsel.

Its neutrinos reached Earth about three hours ahead of the visible light.

De neutrino's bereikten de aarde ongeveer drie uur eerder dan het zichtbare licht.

We're due for another one any day now, and when that happens,

Er kan elk moment een nieuwe plaatsvinden, en wanneer dat gebeurt

SNEWS should give you the opportunity to be among the first to witness something

zal SNEWS je waarschijnlijk de kans geven om bij de eersten te zijn

that no human has ever seen before.

die iets waarnemen dat geen mens eerder heeft gezien.