Can you freeze your body and come back to life? - Shannon N. Tessier

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

On January 12th, 1967, James Bedford passed away.

၁၉၆၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့မှာ James Bedford ကွယ်လွန်ခဲ့တယ်။

ဒါပေမဲ့ သူ့မှာ မရဏကို လှည့်စားဖို့ အစီအစဉ်တစ်ခုရှိတယ်။

But— he had a plan to cheat death.

Bedford was the first person to be cryogenically frozen.

Bedford ဟာအအေးခံ ရေခဲရိုက်ထားတဲ့ ပထမဆုံးလူသားပါ။

This process promised to preserve his body until a theoretical future

ဒီလုပ်ငန်းစဉ်က လူသားဟာ ရောဂါတိုင်းကို ကုသပေးနိုင်ပြီး အခြေခံအနေနဲ့ မရဏကို

when humanity could cure any illness, and essentially, reverse death.

နောက်ပြန်လှန်နိုင်တဲ့အခါ၊ သဘောအရ အနာဂတ်တစ် ခုအထိ ခန္ဓာကို ထိန်းထားဖို့ အလားအလာရှိတယ်။

This is the dream of cryonics.

ဒါက cryonics အိပ်မက်ပါ။

But here’s the catch: to revive people in the future,

ဒါပေမဲ့ ဒီနေရာမှာ မြှုပ်ကွက်တစ်ခုက အနာဂတ်မှာ လူတွေကို ပြန်လည်အသက်သွင်းဖို့၊

we need to properly preserve them in the present.

သူတို့ကို ပစ္စုပ္ပန်မှာ စနစ်တကျ ထိန်းသိမ်းဖို့ လိုအပ်တာပါ။

So, is it currently possible to freeze a human,

ဒီတော့ လူသားတစ်ဦးကို ရေခဲရိုက်ကာ အကန့်အသတ်မရှိ ထိန်းသိမ်းပြီးနောက်

preserve them indefinitely, and then safely thaw them out?

သူတို့ကို ဘေးကင်းကင်း ပြန်နွေးလာစေဖို့က ဖြစ်နိုင်ပါသလား။

To understand the hurdles of human cryopreservation,

လူသား အအေးခံ ထိန်းသိမ်းမှုရဲ့ အတားအဆီးတွေကို နားလည်ဖို့၊

we need to leave the theoretical realm of cryonics,

အယူအဆပိုင်းဆိုင်ရာ နယ်ပယ်ကနေ ထွက်ခွာကာ အအေးခံဇီဝနည်းပညာရဲ့

and turn to the scientific field of cryobiology.

သိပ္ပံနည်းကျ နယ်ပယ်ဆီ ဦးလှည့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

This discipline studies the effects of low temperatures

ဒီနည်းလမ်းက သက်ရှိစနစ် အမျိုးမျိုးမှာရှိတဲ့ နိမ့်ကျတဲ့

on various living systems,

အပူချိန် သက်ရောက်မှုတွေကို လေ့လာပြီး

and it is true that decreasing an organism’s temperature

ဇီတရုပ်တွေရဲ့ အပူချိန်ကို လျှော့ချတာက ၎င်းရဲ့ ဆဲလ် လုပ်ဆောင်မှုကို

also decreases its cellular function.

ကျဆင်းစေတာကလည်း မှန်ပါတယ်။

For example, at temperatures below -130 degrees Celsius,

ဥပမာ၊ အပူချိန် အနှုတ် ၁၃၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်အောက်မှာ၊

human cellular activity grinds to a halt.

လူသား ဆဲလ်ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုက လုံးဝ ရပ်တန့်သွားတယ်။

So if you could bring an entire human body below that temperature,

ဒါကြောင့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို အဲဒီအပူချိန်အောက်မှာ ထားနိုင်ရင်၊

theoretically you could preserve it indefinitely.

သဘောတရားအရ အကန့်အသတ်မဲ့ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါတယ်။

The hard part is doing this without damaging the body.

ခက်ခဲတဲ့အပိုင်းက ခန္ဓာကိုယ်ကို မထိခိုက်စေဘဲ ဒါကို လုပ်တာပါ။

For example, let's try to freeze a single red blood cell.

ဥပမာ၊ သွေးနီဥ တစ်ခုတည်းကို အအေးခံဖို့ စမ်းကြည့်ရအောင်။

It typically sits at a temperature of 37 degrees Celsius

ပုံမှန်ကတော့ ဒါက အပူချိန် ၃၇ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်မှာ ရေနှဲ့

in a solution of water and substances known as chemical solutes,

ဓာတုပျော်ဝင်မှုတွေလို့ သိကြ တာတွေမှာ တည်ရှိပြီး

which dissolve under certain conditions.

ဒါတွေက အခြေအနေတချို့မှာ ပျော်ဝင်ပါတယ်။

But once the temperature drops below freezing,

ဒါပေမဲ့ အပူချိန်က အေးခဲမှုအောက်ကို ကျဆင်းသွားတာနဲ့

water outside and inside the cell hardens into damaging ice crystals.

ဆဲလ် အပြင်နဲ့ အတွင်းက ရေတွေက မာကျောသွားကာ ပျက်စီးနေတဲ့ ရေခဲပုံဆောင်ခဲတွေ ဖြစ်လာတယ်။

Without the correct concentration of water,

ရေရဲ့ မှန်ကန်တဲ့ စုစည်းမှုမရှိဘဲ၊

the chemical solutes are unable to dissolve.

ဓာတု ပျော်ဝင်မှုတွေက မပျော်နိုင်ဖြစ်လာတယ်။

And as the water freezes, they become increasingly concentrated

ရေက အေးခဲလာတာနဲ့အမျှ ဒါတွေက osmotic shock လို့ ခေါ်တဲ့

in a destructive process known as osmotic shock.

အဖျက်ဖြစ်စဉ်တစ်ခုမှာ ပိုစုစည်းလာတယ်။

Without any intervention,

စွက်ဖက်မှုတစ်ခုမှမရှိဘဲ၊

these factors are guaranteed to destroy our red blood cell

ဒီအကြောင်းခံတွေက အနုတ် ၁၃၀ ဒီဂရီမရောက်မီ သွေးနီဥတွေကို

before it reaches -130 degrees.

ဖျက်ဆီးပစ်ဖို့က အာမခံပါတယ်။

Not all cells are this fragile,

ဆဲလ်အားလုံးက ဒီလောက် မပျက်စီးလွယ်ဘူး၊

and many animals have evolved to survive extreme conditions.

တိရစ္ဆာန်များစွာဟာ ပြင်းထန်တဲ့အခြေအနေ တွေမှာ ရှင်ကျန်ဖို့ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာတာပါ။

Some cold-tolerant fish synthesize antifreeze proteins

အအေးဒဏ်ခံနိုင်တဲ့ ငါးတချို့ဟာ အပူချိန် သုညအောက်မှာ ရေခဲဖွဲ့တာကနေ ကာကွယ်ဖို့

to prevent ice formation at sub-zero temperatures.

အေးခဲမသွားတဲ့ ပရိုတင်းတွေ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းတယ်။

And freeze-tolerant frogs use protective agents to survive

အအေးဒဏ်ခံနိုင်ရှိတဲ့ ဖားတွေက ခန္ဓာကိုယ် ရေ က ၇၀% အထိ ရေခဲအဖြစ် ပိတ်မိနေတဲ့အခါ၊

when up to 70% of their body water is trapped as ice.

ဆက်ရှင်သန်ဖို့ အကာအကွယ် ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုကြတယ်။

It's unlikely that any one creature holds the secret to human cryopreservation.

ဘယ်သတ္တဝါမဆို လူသား အအေးခံ ထိန်းသိမ်းမှု အတွက် လျှို့ဝှက်ထားဖို့က မဖြစ်နိုင်ဘူး။

But by researching these adaptations,

ဒါပေမဲ့ ဒီလိုက်လျောညီထွေမှုကို သုတေသနပြုရင်း၊

scientists have developed remarkable preservation technologies,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ထူးခြားတဲ့ ထိန်းသိမ်းရေးနည်းပညာတွေကို တီထွင်ခဲ့ပြီး

some of which are already employed in medicine.

တချို့ကို ဆေးပညာမှာ အသုံးပြုနေပါပြီ။

However, researchers are still trying to improve cryopreservation technology

ဒါပေမဲ့ သုတေသီတွေက ရေခဲ ပြဿနာကို ပို ကောင်းကောင်း စီမံဖို့ အအေးခံထိန်းသိမ်းမှု

to better manage the ice problem.

နည်းပညာကို မြှင့်တင်ဖို့ ကြိုးစားနေဆဲပါ။

Many cryobiologists are trying to solve this issue

Cryobiologist အများအပြားဟာ vitrification လို့ ခေါ်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့

with an approach called vitrification.

ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားနေတယ်။

This technique uses chemicals known as cryoprotectant agents (CPA)

ဒီနည်းပညာက ရေခဲဖြစ်တာကနေ ကာကွယ်ဖို့ cryoprotectant agents (CPA)လို့ သိကြတဲ့

to prevent ice from forming.

ဓာတုပစ္စည်းတွေကို သုံးကြတယ်။

Some of these have been adapted from compounds in nature,

တချို့ကို သဘာဝထဲက ဒြပ်ပေါင်းတွေကနေ လိုက်ဖက်အောင်ပြင်ဆင်ပြီး

while others have been designed to take advantage of cryobiology’s

တချို့ကို အအေးခံဇီဝနည်းပညာ လမ်းညွှန်မူတွေကို အကျိုးရှိရှိသုံးဖို့

guiding principles.

ပုံစံထုတ်ထားတယ်။

But in practice,

ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့မှာတော့၊

these chemicals allow researchers to store living systems

ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေက သုတေသီတွေကို မော်လီကျူးလှုပ်ရှားမှု လျှော့ပြီး

in a glassy state with reduced molecular activity and no damaging ice.

ရေခဲတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ၊ ပုံဆောင်ခဲ အနေအထားမှာ သက်ရှိစနစ်တွေ သိမ်းခွင့်ပေးတယ်။

Vitrification is ideal for cryonics,

vitrification က cryonics အတွက် စံဖြစ်ပြီး

and would help preserve organs and other tissues for medical procedures.

ဆေးဘက်လုပ်ငန်းစဉ်တွေအတွက် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ နဲ့ တစ်ရှူးတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ကူညီတယ်။

But it’s incredibly difficult to achieve.

ဒါပေမဲ့ အောင်မြင်ဖို့က အလွန် ခက်ခဲတာပါ။

CPAs can be toxic in the high quantities required for large scale vitrification.

CPA တွေက vitrification အများကြီးလိုအပ်တဲ့ မြင့်မားတဲ့ပမာဏတွေမှာ အဆိပ်ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

And even with these chemicals,

ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေနဲ့တောင်၊

preventing ice formation requires rapid cooling

ရေခဲဖွဲ့တာကို တားဆီးတာက ပစ္စည်းတစ်ခုလုံး အပူချိန်ကို တစ်သမတ်

that lowers temperatures uniformly throughout the material.

လျှော့ချပေးတဲ့ လျင်မြန်တဲ့ အအေးပေးတာ လိုအပ်တယ်။

That’s relatively easy when vitrifying single cells or small pieces of tissue.

ဆဲလ်တစ်ခုတည်း (သို့) တစ်ရှူးအပိုင်းလေးတွေ ကို အေးခဲစေတဲ့အခါ ဒါက အတော်လေး လွယ်ကူတယ်။

But as the material becomes more complex and contains larger quantities of water,

ဒါပေမဲ့ ပစ္စည်းက ပိုရှုပ်ထွေးလာပြီး ရေပမာဏ ပိုပါဝင်လာတာနဲ့

staying ahead of ice formation gets challenging.

ရေခဲဖွဲ့တာရဲ့ ရှေ့မှာရှိဖို့က စိန်ခေါ်မှုဖြစ်လာတယ်။

And even if we could successfully vitrify complex living material,

ရှုပ်ထွေးတဲ့ သက်ရှိ ပစ္စည်းတွေကို အောင်မြင်စွာ အေးခဲစေနိုင်တာတောင်၊

we'd only be halfway to using it.

ဒါကို သုံးဖို့ လမ်းတစ်ဝက်ပဲရှိသေးတာပါ။

Vitrified tissue also needs to be uniformly warmed

ရေခဲဖွဲ့တာ ဒါမှမဟုတ် ပိုဆိုးတာက အက်ကြောင်းတွေကို ကာကွယ်ဖို့

to prevent the formation of ice, or worse, cracks.

အေးခဲထားတဲ့ တစ်ရှူးကိုလည်း အညီအမျှ နွေးစေဖို့လိုအပ်တယ်။

To date, researchers have been able to vitrify and partially recover

ဒီနေ့အထိ၊ သုတေသီတွေဟာ သွေးကြောတွေ၊ နှလုံးအဆို့ရှင်တွေနဲ့ မျက်ကြည်လွှာတွေလို

small structures like blood vessels, heart valves, and corneas.

ဖွဲ့စည်းမှုလေးတွေကို အေးခဲပြီး တစ်စိတ် တစ်ပိုင်း ပြန်ကောင်းအောင်လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

But none of these are anywhere near the size and complexity

ဒါပေမဲ့ ဒါတွေတစ်ခုကမှ လူသား တစ်ရပ်လုံးရဲ့ အရွယ်အစားနဲ့

of a whole human being.

ရှုပ်ထွေးမှု အနီးမှာ မရှိဘူး။

So if it’s not currently possible to cryopreserve a person,

ဒါကြောင့် လူတစ်ယောက်ကို အအေးခံ ထိန်းသိမ်းဖို့ လောလောဆယ် မဖြစ်နိုင်ရင်၊

what does this mean for Bedford and his frozen peers?

ဒါက Bedford နဲ့ သူ့ရဲ့ အေးခဲနေတဲ့ အဆင့်တူတွေအတွက် ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ။

The sad truth is that current cryonic preservation techniques

ဝမ်းနည်းစရာ အမှန်တရားက လက်ရှိ အအေးခံ ထိန်းသိမ်းမှု နည်းပညာတွေက

only offer their patients false hope.

လူနာတွေကို မျှော်လင့်ချက် အမှားတွေပဲ ပေးနေတာပါ။

As practiced, they’re both unscientific and deeply destructive,

လက်တွေ့လုပ်ထားတဲ့အတိုင်း ဒါတွေက သိပ္ပံနည်းကျမဟုတ်၊ အလွန်အမင်း ပျက်စီးစေတဲ့

irreparably damaging the body’s cells, tissues, and organs.

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ဆဲလ်၊တစ်ရှူးနဲ့ ကိုယ်တွင်း အင်္ဂါတွေကို ပြင်မရအောင် ပျက်စီးစေတာပါ။

Some devotees might argue that, like death and disease,

သေတာနဲ့ ရောဂါလို ဒီပျက်စီးမှုက တစ်နေ့ ပြန်ဆုတ်လို့ရနိုင်တယ်လို့

this damage may be reversible one day.

ထက်သန်သူတချို့က စောဒကတက်လောက်တယ်။

Even if scientists could revive people through cryonic preservation,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက အအေးခံ ထိန်းသိမ်းမှုနဲ့ လူတွေကို ပြန်ရှင်စေနိုင်တာတောင်၊

there’s a whole suite of ethical, legal, and social implications

နည်းပညာရဲ့ ယေဘုယျ အကျိုးကျေးဇူးတွေ အပေါ် သံသယဖြစ်စေတဲ့ ကျင့်ဝတ်၊ ဥပဒေရေးရာနဲ့

which cast doubts on the technology’s overall benefits.

လူမှုဆိုင်ရာ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေက အတွဲလိုက်ရှိနေတာပါ။

But for now, the dream of cryonics is still on ice.

ဒါပေမဲ့ အခုအချိန်မှာတော့ Cryonics ရဲ့ အိပ်မက်က ဆိုင်းငံ့ထားဆဲပါ။