Can you freeze your body and come back to life? - Shannon N. Tessier

1,032,459 views ・ 2023-02-14

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Zeynep Nur Selçuk Gözden geçirme: İlker ÖZBAŞ
00:07
On January 12th, 1967, James Bedford passed away.
0
7003
4671
James Bedford 12 Ocak 1967′de hayatını kaybetti.
00:12
But— he had a plan to cheat death.
1
12008
2335
Fakat ölümü kandırmak için bir planı vardı
00:14
Bedford was the first person to be cryogenically frozen.
2
14719
3420
Bedford kriyojenik olarak dondurulacak ilk insan olacaktı.
00:18
This process promised to preserve his body until a theoretical future
3
18514
3963
Bu işlem, vücudu insanların her türlü hastalığı iyileştirebildiği ve
00:22
when humanity could cure any illness, and essentially, reverse death.
4
22477
4462
ölümün çözümü olan teorik bir geleceğe kadar saklamayı sunuyordu.
00:27
This is the dream of cryonics.
5
27774
1960
Bu kryonik işlemin vaat ettiği plandı.
00:29
But here’s the catch: to revive people in the future,
6
29859
3754
Ama işin püf noktası şu: insanları gelecekte diriltmek için,
00:33
we need to properly preserve them in the present.
7
33863
2794
onları şu anda doğru şekilde saklamamız gerekir.
00:37
So, is it currently possible to freeze a human,
8
37116
3253
Yani, şu anda insan vücudunu dondurmak,
00:40
preserve them indefinitely, and then safely thaw them out?
9
40369
3546
bozulmadan saklamak ve güvenli şekilde çözündürmek mümkün müdür?
00:44
To understand the hurdles of human cryopreservation,
10
44707
3045
İnsan kriyoprezervasyonunun engellerini anlamak için
00:48
we need to leave the theoretical realm of cryonics,
11
48002
3087
kriyoniğin teorik alanına girmemiz,
00:51
and turn to the scientific field of cryobiology.
12
51089
3545
ve kriyobiyoloji bilimine bakmamız gerekli.
00:55
This discipline studies the effects of low temperatures
13
55176
2753
Kriyobiyoloji çalışmaları düşük sıcaklığın
00:57
on various living systems,
14
57929
1877
çok farklı yaşam sistemleri üzerindeli etkisidir,
01:00
and it is true that decreasing an organism’s temperature
15
60014
3796
ve bir organizmanın sıcaklığını düşürünce
01:03
also decreases its cellular function.
16
63810
2460
onun hücresel fonksiyonlarını da düşürmüş oluruz.
01:06
For example, at temperatures below -130 degrees Celsius,
17
66938
4921
Örneğin, -130 derece Celsius koşulunda
01:12
human cellular activity grinds to a halt.
18
72151
2962
insanın hücresel aktivitesi durma noktasına gelir.
01:15
So if you could bring an entire human body below that temperature,
19
75488
3795
Yani, eğer bütün bir insan vücudunu bu sıcaklığın altına getirebilirsek
01:19
theoretically you could preserve it indefinitely.
20
79450
3045
teorik olarak onu sonsuza kadar saklamış oluruz.
01:22
The hard part is doing this without damaging the body.
21
82829
2919
Bu işin zor tarafı insan vücuduna zarar vermemektir.
01:26
For example, let's try to freeze a single red blood cell.
22
86082
3920
Örneğin, tek bir kırmızı kan hücresini dondurmayı deneyelim.
01:30
It typically sits at a temperature of 37 degrees Celsius
23
90545
3920
Normal koşullarda kırmızı kan hücresi 37 derece Celsiusta
01:34
in a solution of water and substances known as chemical solutes,
24
94465
4088
su ve maddelerden oluşan bir çözeltide ,kimyasal çözünen maddeler olarak bilinir,
01:38
which dissolve under certain conditions.
25
98553
2168
ve uygun koşullarda çözünebilir hale bulunmaktadır.
01:41
But once the temperature drops below freezing,
26
101430
2503
Fakat sıcaklığı donma sıcaklığının altına düştüğü zaman
01:43
water outside and inside the cell hardens into damaging ice crystals.
27
103933
4880
hücrenin içindeki ve dışındaki su hücreye zarar veren buz kristallerine döner.
01:49
Without the correct concentration of water,
28
109480
2586
Doğru konsantrasyon olmadan suyun
01:52
the chemical solutes are unable to dissolve.
29
112233
2586
kimyasal çözeltilerini çözündürmek mümkün değildir.
01:55
And as the water freezes, they become increasingly concentrated
30
115528
3837
Ve su dondukça giderek yoğunlaşır,
01:59
in a destructive process known as osmotic shock.
31
119365
3337
ozmotik şok olarak adlandırılan yıkıcı bir süreç içine girer.
02:03
Without any intervention,
32
123286
1585
Dış veya iç bir müdahale olmadan
02:04
these factors are guaranteed to destroy our red blood cell
33
124871
3169
bu faktörlerin kırmızı kan hücresini yok etmesi kesindir,
02:08
before it reaches -130 degrees.
34
128040
2753
tabii -130 dereceye ulaşmadan önce.
02:11
Not all cells are this fragile,
35
131711
1877
Ama tüm hücreler bu kadar kırılgan değildir,
02:13
and many animals have evolved to survive extreme conditions.
36
133963
3295
ve birçok hayvan bu ekstrem koşullarda hayatta kalmak için gelişmiştir.
02:17
Some cold-tolerant fish synthesize antifreeze proteins
37
137550
4463
Bazı soğuğa dayanıklı balık türleri antifiriz proteinlerini sentezler
02:22
to prevent ice formation at sub-zero temperatures.
38
142013
3086
ve eksi sıfır sıcaklıklarda buz oluşumunu engellemeyi amaçlar.
02:25
And freeze-tolerant frogs use protective agents to survive
39
145516
4129
Ve donmaya dayanıklı kurbağalar hayatta kalmak için
02:29
when up to 70% of their body water is trapped as ice.
40
149645
3754
vücutlarının %70′i su olduğunda buz gibi koruyucular kullanınır.
02:34
It's unlikely that any one creature holds the secret to human cryopreservation.
41
154233
4838
İnsan kriyoprezervasyonun sırrının bir yaratıkta saklı olması olası değildir.
02:39
But by researching these adaptations,
42
159447
2627
Ama, bu adaptasyonları araştırarak
02:42
scientists have developed remarkable preservation technologies,
43
162074
3671
bilim insanları dikkat çekici koruma teknolojileri geliştirdiler
02:45
some of which are already employed in medicine.
44
165745
2836
ve bunların bazıları çoktan tıpta kullanılıyor.
02:49
However, researchers are still trying to improve cryopreservation technology
45
169040
4504
Fakat, araştırmacılar hâlâ kriyoprezervasyon tekniklerini ilerletmek
ve bu buz problemini daha iyi ele alabilmek için çabalıyorlar.
02:53
to better manage the ice problem.
46
173711
1960
02:56
Many cryobiologists are trying to solve this issue
47
176130
3462
Birçok kriyobiyologlar bu problemi
02:59
with an approach called vitrification.
48
179592
2586
“vitrifikasyon” camlaştırma adı verilen bir yaklaşımla çözmeyi deniyor.
03:02
This technique uses chemicals known as cryoprotectant agents (CPA)
49
182929
4296
Bu teknik “cryoprotectant agents (CPA)” adlı kimyasallar kullanır
03:07
to prevent ice from forming.
50
187225
1793
ve buz oluşumunu engellemeyi amaçlar.
03:09
Some of these have been adapted from compounds in nature,
51
189685
3003
Bazıları doğadaki bileşiklerden uyarlanmıştır,
03:12
while others have been designed to take advantage of cryobiology’s
52
192855
3212
bazıları da kriyobiyolojinin
rehber ilkeleriden faydalanmak için tasarlanmışlardır.
03:16
guiding principles.
53
196067
1251
03:17
But in practice,
54
197610
1126
Ama pratikte
03:18
these chemicals allow researchers to store living systems
55
198736
3003
bu kimyasallar araştırmacıların canlı sistemlerini azaltılmış camsı bir durumda
03:21
in a glassy state with reduced molecular activity and no damaging ice.
56
201739
4880
moleküler aktivite ve zarar verici buz olmadan saklamalarını sağlar.
03:27
Vitrification is ideal for cryonics,
57
207411
2670
Vitrifikasyon, kryonik için gereklidir,
03:30
and would help preserve organs and other tissues for medical procedures.
58
210081
3837
ve organları ve diğer dokuları tıbbi prosedürler boyunca korumaya yardım eder.
03:34
But it’s incredibly difficult to achieve.
59
214210
2252
Fakat başarması oldukça zor.
03:36
CPAs can be toxic in the high quantities required for large scale vitrification.
60
216754
5088
CPA yüksek miktarlada zehirli olabilir, yüksek ölçekli vitrifikasyon için gerekir.
03:42
And even with these chemicals,
61
222176
1752
Ve bu kimyasallarla bile
03:44
preventing ice formation requires rapid cooling
62
224053
3045
buz oluşumunu önlemek için ani soğutmanın
03:47
that lowers temperatures uniformly throughout the material.
63
227098
3044
sıcaklıkları düşüren malzeme boyunca eşit olması gereklidir.
03:50
That’s relatively easy when vitrifying single cells or small pieces of tissue.
64
230851
4547
Tek hücreleri veya küçük doku parçalarını vitrifiye etmek nispeten kolaydır.
03:55
But as the material becomes more complex and contains larger quantities of water,
65
235898
4671
Fakat, malzeme karmaşıklaştıkça ve daha fazla su miktarı içerdikçe
04:00
staying ahead of ice formation gets challenging.
66
240861
2670
istenmeyen buz oluşumunun önüne geçmek daha zor hâle gelir.
04:04
And even if we could successfully vitrify complex living material,
67
244073
4046
Ve başarılı şekilde canlı bir malzemeyi vitrifiye etsek bile,
04:08
we'd only be halfway to using it.
68
248244
1752
onu tam anlamıyla kullanamazdık.
04:10
Vitrified tissue also needs to be uniformly warmed
69
250496
3420
Ayrıca, vitrife dokunun buz oluşumu veya daha kötüsü
04:13
to prevent the formation of ice, or worse, cracks.
70
253916
3629
çatlaklardan korunması için eşit şekilde ısıtılması gerekir.
04:18
To date, researchers have been able to vitrify and partially recover
71
258087
4046
Şu ana kadar araştırmacılar kan damaları, kalp kapakçıkları, kornealar gibi
04:22
small structures like blood vessels, heart valves, and corneas.
72
262133
3670
küçük yapıları vitrife etmiş ve kısmen geri kazanabilmişlerdir.
04:26
But none of these are anywhere near the size and complexity
73
266137
2836
Ama bunların hepsi, bütün bir insan vücudunun
04:28
of a whole human being.
74
268973
1710
büyüklüğü ve karmaşıklığının yanında bir hiç kalır.
04:31
So if it’s not currently possible to cryopreserve a person,
75
271100
3420
Yani, günümüz için bir insan vücudunu dondurarak korumak mümkün değildir.
04:34
what does this mean for Bedford and his frozen peers?
76
274854
2836
Peki, Bedfor için bu ne ifade ediyor? O ve onun donmuş dostları...
04:38
The sad truth is that current cryonic preservation techniques
77
278149
3670
Üzücü gerçek şudur ki: Günümüzdeki kryonik koruma teknikleri
04:41
only offer their patients false hope.
78
281819
2169
hastalarına sadece boş umutlar sunar.
04:44
As practiced, they’re both unscientific and deeply destructive,
79
284572
4004
Test edildiği gibi bunlar hem bilimsel değildir hem de derinden yıkıcı,
04:48
irreparably damaging the body’s cells, tissues, and organs.
80
288659
3379
tedavisiz zararları insan hücrelerine, dokularına ve organlarına verebilir.
04:52
Some devotees might argue that, like death and disease,
81
292538
3295
Konuya kendisini adamış bazıları ölüm ve hastalık gibi
04:55
this damage may be reversible one day.
82
295833
2127
zararların bir gün tersine çevrilebilir olacağı ihtimalini ortaya sürer.
04:58
Even if scientists could revive people through cryonic preservation,
83
298544
3462
Bilim insanları kryonik koruma ile insan vücudunu canlandırabilse bile
05:02
there’s a whole suite of ethical, legal, and social implications
84
302089
3629
bunun birçok etik, yasal ve sosyal etkileri olacaktır
05:05
which cast doubts on the technology’s overall benefits.
85
305718
2919
ve teknolojinin genel faydaları hakkında şüphe uyandıracak sonuçlar yaratacaktır.
05:09
But for now, the dream of cryonics is still on ice.
86
309096
3629
Ama şu an için, kryonik bilim rüyası hâlâ buzlar altındadır.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7