What's the difference between accuracy and precision? - Matt Anticole

မှန်ကန်မှု နဲ့ တိကျမှု ဘယ်လို ခြားနားကြသလဲ? - Matt Anticole

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

As the story goes, the legendary marksman William Tell

ပုံပြင်အရဆိုရင် ဒဏ္ဍာရီလာ လက်ဖြောင့်သမား William Tell ဟာ

was forced into a cruel challenge by a corrupt lord.

အကျင့်ပျက် Lord တဦးရဲ့ ရက်စက်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတယ်။

William's son was to be executed

William က သူ့သားရဲ့ ဦးခေါင်းက ပန်းသီးကို မှန်အောင် မပစ်နိုင်ရင်

unless William could shoot an apple off his head.

William ရဲ့ သားဟာ နှိပ်ကွပ်ခံရမယ်လို့ ပြောခဲ့တယ်။

William succeeded, but let's imagine two variations on the tale.

William ဟာ ပန်းသီးကိုမှန်အောင် ပစ်နိုင်ခဲ့ပေမဲ့၊ အဲဒီပုံပြင်အကြောင်း စဉ်းစားကြည့်ရအောင်။

In the first variation,

ပထမဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာက-

the lord hires a bandit to steal William's trusty crossbow,

အဲဒီ lord ဟာ လူဆိုးကို စေလွှတ်လျက် William ရဲ့ လက်သုံး ဒူးလေးကို ခိုးခိုင်းခဲ့လို့

so he is forced to borrow an inferior one from a peasant.

သူဟာ တောင်သူ တယောက်ထံမှ ရိုးရိုးဒူးလေးကို ငှါးယူခဲ့ရတယ်။

However, the borrowed crossbow isn't adjusted perfectly,

ဒါပေမဲ့ ငှါးယူခဲ့တဲ့ ဒူးလေးဟာ အသေအချာ ညှိမထားဘူးဆိုတော့၊

and William finds that his practice shots

William ပစ်လိုက်သမျှဟာ ပစ်မှတ်တည့်တည့်ကို

cluster in a tight spread beneath the bullseye.

မထိမှန်ဘဲ ဘေးကိုသွားပြီး ပစ်မိနေပါတယ်။

Fortunately, he has time to correct for it before it's too late.

ကံကောင်းလို့၊ သူ့ဟာ အချိန်မီ အဲဒါကို ညှိဖို့ အချိန် ရှိခဲ့ပါတယ်။

Variation two:

ဒုတိယဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာက-

William begins to doubt his skills in the long hours before the challenge

William ဟာ တကယ့်ပစ်ရမယ့် အချိန်မတိုင်မီ ကိုယ့်ကိုကိုယ် စိတ်မချ သံသယစိတ်ဝင်နေခဲ့လို့

and his hand develops a tremor.

သူရဲ့ လက်တွေဟာ တုန်ရင်နေခဲ့ကြပါတယ်။

His practice shots still cluster around the apple

သူဟာ စမ်းပစ်ကြည့်တော့ ပန်းသီး တဝိုက်ကို ထိမှန်ပေမယ့်၊

but in a random pattern.

အလယ်တည့်တည့်မှာ မဟုတ်ခဲ့ပါ။

Occasionally, he hits the apple,

သူဟာ ပန်းသီးကို ထိမှန်နိုင်ဖွယ် ရှိခဲ့ပေမဲ့၊

but with the wobble, there is no guarantee of a bullseye.

လက်တုန်နေတော့ သေချာပေါက် ပစ်နိုင်မှာကို အာမခံမရခဲ့ပါ။

He must settle his nervous hand

သူဟာ လက်တုန်နေကာ စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို ငြိမ်းသွားစေကာ

and restore the certainty in his aim to save his son.

တည့်မတ်စွာ ပစ်နိုင်စွမ်းကို ပြန်ထိန်းချုပ်နိုင်မှ သူ့သားကို ကယ်နိုင်မယ်။

At the heart of these variations are two terms often used interchangeably:

ကျွန်တော်တို့ ဒီလို ဆွေးနွေးရာမှာ မကြာခဏသုံးတဲ့ အသုံးအနှုန်း နှစ်ခုရှိပါတယ်-

accuracy and precision.

မှန်ကန်မှု နဲ့ တိကျမှုပါပဲ။

The distinction between the two

အဲဒီနှစ်ခုရဲ့ ခြားနားချက်ဟာဖြင့်

is actually critical for many scientific endeavours.

သိပ္ပံဆိုင်ရာ ကိစ္စ အများအပြားအတွက် သိပ်ကို အရေးကြီးပါတယ်။

Accuracy involves how close you come to the correct result.

မှန်ကန်မှု ဆိုတာက ရလဒ်အမှန်နဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နီးစပ်နေမှုကို ပြပါတယ်။

Your accuracy improves with tools that are calibrated correctly

ကိုယ်က အသုံးပြုတဲ့ ကိရိယာတွေကို လိုအပ်သလို ညှိထားမှု နဲ့ အသုံးပြုပုံကို

and that you're well-trained on.

ကိုယ်က လေ့ကျင့်ထားမှု အပေါ်မှာ မှန်ကန်မှု မူတည်ပါလိမ့်မည်။

Precision, on the other hand,

နောက်တဖက်တွင်၊ တိကျမှုကျတော့၊

is how consistently you can get that result using the same method.

နည်းလမ်း တခုတည်းကို အသုံးပြုလျက် ရလဒ် တစ်ခုကိုဘဲ တချိန်လုံးရရှိခြင်းပါ။

Your precision improves with more finely incremented tools

ပိုပြီး နူးညံ့တဲ့ ကိရိယာတွေဟာ တိကျမှုကို မြှင့်ပေးနိုင်ကြကာ

that require less estimation.

ခန့်မှန်းဖို့ သိပ်လိုမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

The story of the stolen crossbow was one of precision without accuracy.

အထက်က ဒူးလေး ခိုးယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ရပ်ဟာ တိကျခဲ့ပေမယ့် မမှန်ဘဲ လွဲနေတဲ့ ဖြစ်ရပ်ပါ။

William got the same wrong result each time he fired.

William ဟာ ပစ်လိုက်တိုင်းမှာ လွဲမှားနေတဲ့ ရလဒ်ကိုသာ ရရှိနေခဲ့ပါတယ်။

The variation with the shaky hand was one of accuracy without precision.

တုန်နေကြတဲ့ လက်များရဲ့ အဖြစ်ဟာ မှန်ကန်ပေမဲ့ တိကျမှုမရှိတဲ့ ဖြစ်ရပ်ပါပဲ။

William's bolts clustered around the correct result,

William ရဲ့ ပစ်ချက်တွေဟာ ပစ်မှတ် တဝိုက်မှာ ပျံ့ကြဲနေခဲ့တယ်၊

but without certainty of a bullseye for any given shot.

ဒါပေမဲ့ ပစ်ချက် တစ်ချက်ဟာ ပစ်မှတ်ကို ထိမှာကို အာမခံချက် မရှိခဲ့ပါ။

You can probably get away with low accuracy

နေ့စဉ်ဘဝထဲမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ မှန်ကန်မှု နိမ့်နေတာမျိုး

or low precision in everyday tasks.

ဒါမှမဟုတ် တိကျမှု နိမ့်ကျနေတာမျိုး ကြုံရတတ်ပါတယ်။

But engineers and researchers often require accuracy

ဒါပေမဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေ နဲ့ သုတေသီတွေကျတော့ မကြာခဏဆိုသလို တိကျမှုကို

on microscopic levels with a high certainty of being right every time.

မိုက်ခရိုအဆင့်မျိုးဖြင့် တိုင်းလိုကာ ရလဒ် တိကျမှု အဆင့်မြင့်တာကို အာမခံရပါမယ်။

Factories and labs increase precision

စက်ရုံများ နဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းများဟာ ပိုကောင်းတဲ့ စက်ပစ္စည်းတွေကို သုံးကာ

through better equipment and more detailed procedures.

ပိုပြီးတိကျတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်များဖြင့် တိကျမှုကို မြှင့်တင်ကြပါတယ်။

These improvements can be expensive, so managers must decide

အဲဒီလို မြှင့်တင်မှုဟာ အကုန်အကျများတာမို့ မန်နေဂျာတို့ဟာ

what the acceptable uncertainty for each project is.

ပရိုဂျက် တခုစီအတွက် လက်ခံလို့ ရနိုင်တဲ့ မတိကျမှုကို ဆုံးဖြတ်ပေးကြရပါတယ်။

However, investments in precision

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တိကျမှုထဲကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများဟာ၊

can take us beyond what was previously possible,

အရင်တုန်းက လုပ်နိုင်ခဲ့တာထက်ကို ကျော်လွန်တဲ့ အလားအလာတွေ ဖွင့်ပေးနိုင်ရာ၊

even as far as Mars.

အင်္ဂါဂြိုဟ်အထိကိုတောင် ရောက်သွားနိုင်ကြပါတယ်။

It may surprise you that NASA does not know exactly where

NASA ဟာ သူတို့ ပစ်လွှတ်လိုက်တဲ့ စက်ဟာ တခြားဂြိုဟ်ပေါ်မှာ ဘယ်နေရာမှာ

their probes are going to touch down on another planet.

ဆင်းနိုင်ကြမယ်ဆိုတာ တိကျစွာ မသိဘူးလို့ ပြောလိုက်ရင် ခင်ဗျားတို့ အံ့ဩသွားကြမှာပါ။

Predicting where they will land requires extensive calculations

အဲဒီစက် ဘယ်မှာ ဆင်းသက်မယ် ဆိုတာကို ခန့်မှန်းရတာဟာ တွက်ချက်မှု အများကြီးလိုပြီး

fed by measurements that don't always have a precise answer.

သိပ်ကို တိကျလှတာ မဟုတ်တဲ့ တိုင်းထွားမှု ရလဒ်တွေကို ထည့်သွင်းပေးရပါတယ်။

How does the Martian atmosphere's density change at different elevations?

ဥပမာ၊ အင်္ဂါဂြိုဟ်ရဲ့ လေထုသိပ်သည်းဆဟာ အမြင့်နေရာကို လိုက်ပြီး ဘယ်လိုပြောင်းသလဲ?

What angle will the probe hit the atmosphere at?

လွှတ်လိုက်တဲ့ စက်ဟာ လေထုကို ဘယ်လို ထောင့်မျိုးဖြင့် တိုးဝင်မှာလဲ?

What will be the speed of the probe upon entry?

ပြီးတော့ ထိုးဖောက် ဝင်ချိန်မှာ အမြန်နှုန်းဟာ ဘယ်လောက် ရှိမလဲ?

Computer simulators run thousands of different landing scenarios,

ကွန်ပျူတာဟာ ခုနက ပြောခဲ့တဲ့ ကိန်းရှင်တွေရဲ့ တန်ဖိုး အမျိုးမျိုးကို

mixing and matching values for all of the variables.

မွှေနောက်လျက် ဖြစ်နိုင်တဲ့ ရလဒ်တွေကို တွက်ချက်ပေးပါတယ်။

Weighing all the possibilities,

အဲဒီလို ရှိနိုင်တဲ့ အလားအလာတွေ အားလုံးကို ချင့်ချိန်ပြီး

the computer spits out the potential area of impact

ကွန်ပျူတာဟာ ဂြိုဟ်နဲ့ ထိတွေ့မယ် ဒေသကို

in the form of a landing ellipse.

ဘဲဥပုံစံမျိုးဖြင့် ရေးဆွဲပေးပါတယ်။

In 1976, the landing ellipse for the Mars Viking Lander

၁၉၇၆ ခုနှစ်တုန်းက အင်္ဂါဂြိုဟ်ဆင်း Viking Lander အတွက် ဆွဲပေးခဲ့တဲ့ ဘဲဥပုံဟာ

was 62 x 174 miles, nearly the area of New Jersey.

၆၂ x ၁၇၄ မိုင် ကျယ်ဝန်းခဲ့ရာ New Jersey ရဲ့ ဧရိယာနီးပါးပါပဲ။

With such a limitation,

အဲဒီလို ကန့်သတ်ချက်နဲ့ဆိုတော့

NASA had to ignore many interesting but risky landing areas.

NASA ဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းပေမဲ့ အန္တရာယ်များတဲ့ ဒေသတွေကို ရှောင်ခဲ့ရပါတယ်။

Since then, new information about the Martian atmosphere,

အဲဒီနောက်မှာ အင်္ဂါဂြိုဟ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက် အသစ်တွေ ရလာခဲ့ကာ

improved spacecraft technology,

အာကာသသွား စက်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှု ပိုအဆင့်မြင့်မားလာခဲ့ရာ၊

and more powerful computer simulations have drastically reduced uncertainty.

ကွန်ပျူတာတွေရဲ့ ခန့်မှန်းတွက်ချက်မှုကပါ ပအားကောင်းလာရာ မတိကျမှုကို လျှော့ချနိုင်ပြီ။

In 2012, the landing ellipse for the Curiosity Lander

၂၀၁၂ ခုနှစ်ထဲမှာ Curiosity Lander ဆင်းဖို့ ဘဲဥပုံဒေသဟာ

was only 4 miles wide by 12 miles long,

၄ မိုင် x ၁၂ မိုင် မျှသာ ကျယ်ဝန်းခဲ့ပါတယ်။

an area more than 200 times smaller than Viking's.

Viking တုန်းကနဲ့ စာရင် အဆ ၂၀၀ အထိကို သေးလာခဲ့ပါတယ်။

This allowed NASA to target a specific spot in Gale Crater,

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ NASA ဟာ အရင်တုန်းက ဆင်းသက်မရနိုင်ခဲ့တဲ့

a previously un-landable area of high scientific interest.

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ စိတ်ဝင်စားနေခဲ့ကြတဲ့ Gale Crater ထဲက အထူးနေရာကို ရွေးနိုင်တယ်။

While we ultimately strive for accuracy,

တချိန်လုံး ပိုမှန်ကန်လာဖို့ အတွက် ကြိုးစားကြရာမှာ

precision reflects our certainty of reliably achieving it.

တိကျမှုကျတော့ ရလဒ်ကို ဘယ်လောက် စိတ်ချရနိုင်ကြောင်းကို ပြသပါတယ်။

With these two principles in mind,

အဲဒီအခြေခံမူ နှစ်ရပ်ကို သိနားလည်ထားရင်

we can shoot for the stars

ကျွန်တော်တို့ဟာ ကြယ်တွေဆီကို ပစ်လွှတ်နိုင်ကြကာ

and be confident of hitting them every time.

ပစ်လွှတ်တိုင်း ကျွန်တော်တို့ ၎င်းတို့ကို ထိမှန်ကြမှာကို စိတ်ချနိုင်ကြပါတယ်။