What's the difference between accuracy and precision? - Matt Anticole

Sự khác nhua giữa sự chính xác và độ chuẩn xác? - Matt Anticole

Translator: Linh Khánh Phan Reviewer: Trang Rương

As the story goes, the legendary marksman William Tell

Theo như chuyện kể, nhà thiện xạ William Tell,

was forced into a cruel challenge by a corrupt lord.

bị ép vào một thử thách độc ác bởi một lãnh chúa tham lam.

William's son was to be executed

Con trai của William sẽ bị hành hình

unless William could shoot an apple off his head.

trừ phi William bắn trúng quả táo trên đầu con mình.

William succeeded, but let's imagine two variations on the tale.

William thành công, nhưng hãy nghe hai dị bản của câu chuyện.

In the first variation,

Trong dị bản thứ nhất,

the lord hires a bandit to steal William's trusty crossbow,

lãnh chúa thuê một băng cướp lấy trộm cung của WIlliam,

so he is forced to borrow an inferior one from a peasant.

nên anh ông bị ép phải mượn một cái kém hơn từ một nông dân.

However, the borrowed crossbow isn't adjusted perfectly,

Tuy nhiên, cái cung mượn không được điều chỉnh đúng,

and William finds that his practice shots

và khi những lần bắn tập của William

cluster in a tight spread beneath the bullseye.

tụ lại một chỗ ngay dưới hồng tâm.

Fortunately, he has time to correct for it before it's too late.

May thay, ông đã sửa lại cây cung trước khi quá muộn.

Variation two:

Dị bản hai:

William begins to doubt his skills in the long hours before the challenge

William bắt đầu nghi ngờ kỹ năng của mình vài giờ trước thách đấu

and his hand develops a tremor.

và tay ông bắt đầu run lên.

His practice shots still cluster around the apple

Những phát bắn tập vẫn xoay quanh quả táo

but in a random pattern.

nhưng ở những vị trí ngẫu nhiên.

Occasionally, he hits the apple,

Thi thoảng ông ấy bắn trúng quả táo,

but with the wobble, there is no guarantee of a bullseye.

nhưng cứ nghiêng ngả như thế không thể đảm bảo sẽ trúng hồng tâm.

He must settle his nervous hand

Ông phải ổn định tay mình

and restore the certainty in his aim to save his son.

và lấy lại tự tin trong mục tiêu cứu con trai mình.

At the heart of these variations are two terms often used interchangeably:

Mấu chốt của hai dị bản này là hai khái niệm được dùng qua lại:

accuracy and precision.

sự chính xác và độ chuẩn xác (accuracy & precision)

The distinction between the two

Sự phân biệt hai khái niệm

is actually critical for many scientific endeavours.

gây tranh cãi nhiều cho các nhà khoa học.

Accuracy involves how close you come to the correct result.

Sự chính xác là việc bạn đạt đúng mục tiêu được đến mức nào.

Your accuracy improves with tools that are calibrated correctly

Sự chính xác cải thiện với công cụ có độ chính xác cao

and that you're well-trained on.

và bạn có kỹ năng trong việc ấy.

Precision, on the other hand,

Độ chuẩn xác, mặt khác,

is how consistently you can get that result using the same method.

là việc bạn đạt cùng một kết quả sử dụng cùng một phương pháp.

Your precision improves with more finely incremented tools

Độ chuẩn xác của bạn sẽ tăng với công cụ tinh xảo hơn

that require less estimation.

mà không đòi hỏi nhiều sự ước lượng

The story of the stolen crossbow was one of precision without accuracy.

Câu chuyện về cái cung bị lấy cắp là độ chuẩn xác mà thiếu chính xác

William got the same wrong result each time he fired.

William có cùng một kết quả sai trong mỗi lần thử.

The variation with the shaky hand was one of accuracy without precision.

Sự dao động với bàn tay run có sự chính xác mà thiếu chuẩn xác

William's bolts clustered around the correct result,

Tên của William bó cụm quanh kết quả đúng,

but without certainty of a bullseye for any given shot.

nhưng không chắc chắn sẽ trúng hồng tâm với mọi phát bắn.

You can probably get away with low accuracy

Bạn có thể bỏ qua sự thiếu chính xác

or low precision in everyday tasks.

hay thiếu chuẩn xác trong mỗi việc hàng ngày.

But engineers and researchers often require accuracy

Nhưng kỹ sư và các nhà nghiên cứu thường đòi hỏi sự chính xác

on microscopic levels with a high certainty of being right every time.

đến từng chi tiết nhỏ với sự chắc chắn cao rằng mọi lần đều đúng

Factories and labs increase precision

Nhà máy, phòng thí nghiệm tăng độ chuẩn xác

through better equipment and more detailed procedures.

qua công cụ cải tiến và quá trình chi tiết hơn.

These improvements can be expensive, so managers must decide

Những cải thiện có thể đắt nên giám đốc phải quyết

what the acceptable uncertainty for each project is.

sự không chắc chắn có thể cho phép của mỗi dự án.

However, investments in precision

Tuy nhiên, đầu tư vào độ chuẩn xác

can take us beyond what was previously possible,

có thể đưa ta đi xa hơn những gì đã đạt được,

even as far as Mars.

thậm chí ở cả sao Hỏa.

It may surprise you that NASA does not know exactly where

Ngạc nhiên là NASA không biết chính xác nơi đáp xuống

their probes are going to touch down on another planet.

của rô-bốt trên hành tinh khác.

Predicting where they will land requires extensive calculations

Dự đoán nơi đáp cần nhiều phép tính toán

fed by measurements that don't always have a precise answer.

bằng những phép đo thiếu chuẩn xác.

How does the Martian atmosphere's density change at different elevations?

Khí quyển của hành tinh đỏ như thế nào ở độ cao khác nhau?

What angle will the probe hit the atmosphere at?

Rô-bốt sẽ đáp xuống khí quyển với góc bao nhiêu?

What will be the speed of the probe upon entry?

Tốc độ của nó sẽ là gì?

Computer simulators run thousands of different landing scenarios,

Máy tính minh họa hàng ngàn giả thiết khác nhau,

mixing and matching values for all of the variables.

kết nối các giá trị của các biến.

Weighing all the possibilities,

Cân đo tất cả các khả năng,

the computer spits out the potential area of impact

máy tính chỉ ra vùng có khả năng đáp xuống

in the form of a landing ellipse.

dưới dạng một elip.

In 1976, the landing ellipse for the Mars Viking Lander

Năm 1976, hình elip cho rô-bốt Viking lên sao Hỏa

was 62 x 174 miles, nearly the area of New Jersey.

là 62x174 dặm, gần bằng New Jersey.

With such a limitation,

Với những hạn chế như vậy,

NASA had to ignore many interesting but risky landing areas.

NASA phải bỏ qua rất nhiều nơi hạ cánh thú vị nhưng liều lĩnh.

Since then, new information about the Martian atmosphere,

Từ đó, các thông tin về khí quyển hành tinh đỏ,

improved spacecraft technology,

làm tăng độ chính xác công nghệ tàu vũ trụ,

and more powerful computer simulations have drastically reduced uncertainty.

và máy tính minh họa chính xác đã giảm thiểu sự không chắc chắn.

In 2012, the landing ellipse for the Curiosity Lander

Năm 2012, hình elip hạ cánh cho rô-bốt Curiosity

was only 4 miles wide by 12 miles long,

chỉ có 4 dặm rộng 12 dặm dài,

an area more than 200 times smaller than Viking's.

diện tích nhỏ hơn 200 lần so với hình elip của Viking.

This allowed NASA to target a specific spot in Gale Crater,

Nó cho phép NASA nhắm đến một điểm cụ thể trên miệng núi lửa Gale,

a previously un-landable area of high scientific interest.

một nơi trước đây không thể hạ cánh dù có rất nhiều điều bí ẩn.

While we ultimately strive for accuracy,

Trong khi chúng ta cố gắng để thật chính xác,

precision reflects our certainty of reliably achieving it.

độ chuẩn xác thể hiện sự chắc chắn về lòng tin sẽ đạt được nó,

With these two principles in mind,

Với hai khái niệm này,

we can shoot for the stars

chúng ta có thể vươn tới

and be confident of hitting them every time.

các vì sao và tự tin sẽ luôn luôn nhắm trúng.