What's the difference between accuracy and precision? - Matt Anticole

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

As the story goes, the legendary marksman William Tell

Hikâyeye göre efsanevi okçu William Tell

was forced into a cruel challenge by a corrupt lord.

kötü bir lord tarafından zor bir işi başarmaya zorlanmış.

William's son was to be executed

William oğlunun başında bir elmayı

unless William could shoot an apple off his head.

okla vurmayı başaramazsa oğlu idam edilecekmiş.

William succeeded, but let's imagine two variations on the tale.

William başarmış fakat hikâyedeki iki değişkeni düşünelim.

In the first variation,

Birinci değişkende lord,

the lord hires a bandit to steal William's trusty crossbow,

William'ın güvenilir okunu çalması için bir hırsız tutuyor,

so he is forced to borrow an inferior one from a peasant.

o da bir köylüden daha kötü bir ok ödünç almak zorunda kalıyor.

However, the borrowed crossbow isn't adjusted perfectly,

Ödünç ok tam tamına ayarlanmamış,

and William finds that his practice shots

William'ın deneme atışları

cluster in a tight spread beneath the bullseye.

hedefin oldukça altına isabet ediyor.

Fortunately, he has time to correct for it before it's too late.

Neyse ki çok geç olmadan bunu düzeltecek zamanı oluyor.

Variation two:

İkinci değişkende ise,

William begins to doubt his skills in the long hours before the challenge

William her geçen saat yeteneklerinden şüphe duymaya başlıyor

and his hand develops a tremor.

ve elinde titreme baş gösteriyor.

His practice shots still cluster around the apple

Deneme atışları hâlâ elmanın çevresinde toplanıyor

but in a random pattern.

fakat rastgele bir düzen izliyor.

Occasionally, he hits the apple,

Arada sırada elmaya da isabet ettiriyor

but with the wobble, there is no guarantee of a bullseye.

ama elindeki titremeyle hedefi vurabileceğinin garantisi yok.

He must settle his nervous hand

William, oğlunu kurtarmak için

and restore the certainty in his aim to save his son.

elindeki gerginliği yatıştırıp hedefi tutturma yetisini geri kazanmalı.

At the heart of these variations are two terms often used interchangeably:

Bu değişkenlerin merkezinde birbiri yerine kullanılan iki terim var:

accuracy and precision.

doğruluk ve kesinlik.

The distinction between the two

İkisi arasındaki ayrım

is actually critical for many scientific endeavours.

aslında bilimsel araştırmalar için oldukça önemli.

Accuracy involves how close you come to the correct result.

Doğruluk, doğru sonuca ne kadar yakın olduğunuzla ilgili.

Your accuracy improves with tools that are calibrated correctly

Doğruluğu tutturmak doğru şekilde ayarlanan araçlar

and that you're well-trained on.

ve aldığınız iyi eğitimle gelişir.

Precision, on the other hand,

Diğer yandan kesinlik,

is how consistently you can get that result using the same method.

aynı yöntemle sürekli aynı sonucu alabilmenizle ilgilidir.

Your precision improves with more finely incremented tools

Kesinlik kazanmak daha az ölçüm gerektiren

that require less estimation.

sayısı artan araçlarla gelişir.

The story of the stolen crossbow was one of precision without accuracy.

Çalınan ok hikâyesi de doğruluk değil kesinlikle ilgilidir.

William got the same wrong result each time he fired.

William her ok attığında aynı hatalı sonucu aldı.

The variation with the shaky hand was one of accuracy without precision.

Titreyen el değişkeni ise kesinlik değil doğrulukla ilgilidir.

William's bolts clustered around the correct result,

William'ın okları doğru sonuç etrafında toplandı

but without certainty of a bullseye for any given shot.

ama herhangi bir atışın hedefi tutturma kesinliği yoktu.

You can probably get away with low accuracy

Gündelik işlerde muhtemelen düşük doğruluk

or low precision in everyday tasks.

ve düşük kesinlik oranıyla işlerinizi halledersiniz.

But engineers and researchers often require accuracy

Mühendis ve araştırmacılar ise genellikle mikroskopik düzeylerde doğruluk

on microscopic levels with a high certainty of being right every time.

ve her denemede haklı olmak için yüksek kesinliğe gerek duyarlar.

Factories and labs increase precision

Fabrika ve laboratuvarlar daha iyi araç gereçler

through better equipment and more detailed procedures.

ve daha detaylı süreçlerle kesinlik oranını artırıyorlar.

These improvements can be expensive, so managers must decide

Bu iyileştirmeler pahalı olabilir, o yüzden yöneticiler

what the acceptable uncertainty for each project is.

her bir proje için kabul edilebilir belirsizliğe karar vermeliler.

However, investments in precision

Yine de kesinlik konusunda yatırımlar

can take us beyond what was previously possible,

daha önceden mümkün olanı çok daha ileriye götürmemizi sağlayabilir,

even as far as Mars.

Mars'a ulaşmak gibi.

It may surprise you that NASA does not know exactly where

Buna şaşırabilirsiniz ama NASA uzay araçlarının

their probes are going to touch down on another planet.

başka bir gezegende tam olarak nereye iniş yapacağını bilmiyor.

Predicting where they will land requires extensive calculations

Nereye iniş yapacaklarını tahmin etmek her zaman kesin bir yanıtı olmayan

fed by measurements that don't always have a precise answer.

ölçümlerle donanmış uzun hesaplamalar gerektiriyor.

How does the Martian atmosphere's density change at different elevations?

Mars atmosferinin yoğunluğu farklı yüksekliklerde nasıl değişir?

What angle will the probe hit the atmosphere at?

Uzay aracı atmosferi hangi açıyla geçecek?

What will be the speed of the probe upon entry?

Uzay aracının giriş sonrası hızı ne olacak?

Computer simulators run thousands of different landing scenarios,

Bilgisayar simülasyonları binlerce farklı iniş senaryosu yürütüyor,

mixing and matching values for all of the variables.

tüm değişkenler için değerleri karıştırıp eşleştiriyor.

Weighing all the possibilities,

Bilgisayar tüm olasılıkları değerlendirip

the computer spits out the potential area of impact

potansiyel etki bölgesini

in the form of a landing ellipse.

iniş elipsi halinde çıkarıyor.

In 1976, the landing ellipse for the Mars Viking Lander

1976'da Mars Viking Lander'ın iniş elipsi

was 62 x 174 miles, nearly the area of New Jersey.

103 x 280 km'ydi, neredeyse New Jersey yüz ölçümü kadar.

With such a limitation,

Böyle bir kısıtlamayla

NASA had to ignore many interesting but risky landing areas.

NASA ilginç ama riskli iniş bölgelerini görmezden gelmek zorunda kaldı.

Since then, new information about the Martian atmosphere,

O zamandan beri Mars atmosferiyle ilgili yeni bilgiler

improved spacecraft technology,

uzay aracı teknolojisini geliştirdi

and more powerful computer simulations have drastically reduced uncertainty.

ve daha güçlü bilgisayar simülasyonları belirsizliği büyük ölçüde azalttı.

In 2012, the landing ellipse for the Curiosity Lander

2012'de Curiosity Lander'ın iniş elipsi

was only 4 miles wide by 12 miles long,

sadece 6 km kalınlığında ve 19 km uzunluğundaydı,

an area more than 200 times smaller than Viking's.

Viking aracının alanından 200 kat daha küçük bir alan.

This allowed NASA to target a specific spot in Gale Crater,

Bu da NASA'nın daha önce iniş yapılamayacağı düşünülen

a previously un-landable area of high scientific interest.

bilimin çok ilgili olduğu Gale Krateri'ne tam bir iniş yeri belirlemesini sağladı.

While we ultimately strive for accuracy,

Her ne kadar doğruluk için uğraşsak da

precision reflects our certainty of reliably achieving it.

güvenle başarıya ulaşmamızı kesinlik belirliyor.

With these two principles in mind,

Bu iki ilkeyi akılda tutarak

we can shoot for the stars

yıldızları bile hedef alıp

and be confident of hitting them every time.

her seferinde isabet ettireceğimize güven duyabiliriz.