What is hysteria, and why were so many women diagnosed with it? - Mark S. Micale

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

Do you ever feel tired? Overwhelmed?

သင်ဟာ မောပန်းဖူးလား။ စိတ်ဖိစီးနေလား။

Nervous? Depressed?

စိတ်ရှုပ်ထွေးနေလား။ စိတ်ဓာတ်ကျနေလား။

Do you have headaches, dizziness, cramps, difficulty breathing?

ခေါင်းကိုက်၊ မူးဝေ၊ ကြွက်တက်၊ အသက်ရှူရ ခက်တာဖြစ်နေလား။

From 300 BCE to the early 1900s,

ဘီစီ ၃၀၀ ကနေ ၁၉၀၀ လွန် နှစ်တွေအထိ၊

if you answered yes to these questions and you had a uterus,

သင်ဟာ မေးခွန်းတွေထဲက တစ်ခုခုကို ဟုတ်တယ် လို့ ဖြေပြီး သင့်မှာ သားအိမ်တစ်ခုရှိရင်၊

a European or American doctor would likely diagnose you with hysteria.

 ဥရောပ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန် ဆရာဝန်တစ်ယောက်က စိတ်ကစဉ့်ကလျားဖြစ်နေတယ်လို့ပြောနိုင်တယ်။

No, not mass hysteria.

စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါ အစုကြီးတော့မဟုတ်ဘူး၊

Ladylike hysteria.

မိန်းမဆန်တဲ့ စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါပေါ့။

The catch-all term “hysteria” was used by physicians, who were mostly men,

အများစုက အမျိုးသားတွေဖြစ်တဲ့ သမားတော်တွေ သုံးတဲ့ ဒီခြုံငုံထားတဲ့ အသုံးအနှုန်း

to describe just about any unexplainable medical condition

“hysteria” ကအမျိုးသမီး လူနာတွေ ခံစားရတဲ့ ရှင်းမပြနိုင်တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ

suffered by female patients.

အခြေအနေတစ်ခုခုကို  ဖော်ပြဖို့ပါ။

By some interpretations,

အနက်ပြန်ဆိုမှုတချို့အရ၊

being a woman was itself long considered a pathology

အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဖြစ်တာကို  ပြဿနာအမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်တာကနေ

from which all kinds of problems arose.

ရောဂါဗေဒတစ်ခုအဖြစ် ကြာမြင့်စွာကတည်းက ယူဆခဲ့ကြတာပါ။

Throughout its long history, hysteria was used as a cultural signifier

ရှည်ကြာတဲ့ သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံး အာဏာမဲ့ ဒါမှမဟုတ် ကျင့်သုံးဖို့ ကြိုးစားတဲ့

for what men with authority found contemptible and incomprehensible

အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အပြုအမူမှာ အထင်သေးစရာ၊ နားမလည်နိုင်စရာလို့ မြင်တဲ့

in the behavior of women who lacked, or tried to exercise, power.

အာဏာရှိ အမျိုးသားတွေအတွက်  hysteria ကို ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ စကားရပ်အဖြစ်သုံးခဲ့တာပါ။

The term hysteria is derived from the Greek word for uterus,

hysteria ဆိုတဲ့ စကားလုံးက သားအိမ်အတွက် ဂရိ စကားလုံးကနေ   ဆင်းသက်လာပြီး

and was first used in the 4th century BCE.

ဘီစီ ၄ ရာစုမှာ ပထမဆုံး အသုံးပြုခဲ့တယ်။ 

Drawing on earlier Egyptian beliefs, and not a great deal of medical rigor,

အစောပိုင်း အီဂျစ် ယုံကြည်မှုတွေကို အရင်းခံတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သိပ်မတင်းကျပ်တဲ့

ဂရိတွေက စိတ်ကစဉ့်ကလျားဖြစ်တာကို သားအိမ် ရောဂါတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ပြီး  

the Greeks viewed hysteria as a malady of the womb,

arguing that the uterus could dislodge and move throughout the body,

သားအိမ်က ကျွတ်ထွက်ပြီး ကိုယ်ခန္ဓာ တစ်လျှောက် ရွေ့နိုင်ကာ ရောဂါအမျိုးမျိုး

causing a variety of ailments.

ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်လို့ ဆင်ခြေပေးကြတယ်။  

They believed the uterus wandered because it longed to bear children,

သားအိမ်က ကလေး မွေးဖွားလိုတာကြောင့် လှည့်လည်သွားလာနေပြီး ဒီအကြောင်းကြောင့်

and for that reason,

အိမ်ထောင်မရှိတဲ့

unmarried women were the most likely to get a hysteria diagnosis.

အမျိုးသမီးတွေဟာ  စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါ အများဆုံးဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့ကြတယ်။

The usual prescription was immediate marriage, impregnation,

ပုံမှန် ဆေးညွှန်းက ချက်ချင်း အိမ်ထောင်ပြုတာ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာ

or the use of uterine fumigations

ဒါမဟုတ် ထိန်းမရတဲ့ အင်္ဂါကို နေရာပြန်ကျစေဖို့

to entice the rebellious organ back into place.

သားအိမ် သန့်စင်တာတွေ အသုံးပြုတာတွေပါ။

By the 2nd century CE,

ဘီစီ ၂ ရာစုအရောက်မှာ၊

Roman physicians rejected the wandering womb theory.

ရောမ သမားတော်တွေက လှည့်လည်သွားလာနေတဲ့ သားအိမ် အယူအဆကို ငြင်းပယ်ခဲ့ကြတယ်။

But they still viewed the uterus as the source of hysteria,

ဒါပေမဲ့၊ သားအိမ်ကို  စိတ်ကစဉ့်ကလျား ရင်းမြစ်အဖြစ် ရှုမြင်ဆဲဖြစ်ပြီး

believing, without much evidence, that it produced a secretion similar to semen,

အထောက်အထားများစွာမရှိဘဲ၊ ဒါက မထုတ်လွှတ်ရင် သွေးကို ယိုယွင်းစေပြီး

which— if not released— corrupted the blood and irritated the nerves.

အာရုံကြောတွေကို မအီမသာဖြစ်စေတဲ့ သုတ်ရည်နဲ့ တူတဲ့ စိမ့်ရည်ထုတ်ပေးတယ်လို့ယုံကြည်နေတာပါ။

As a result, midwives would often treat hysteria by manually inducing orgasms

 အကျိုးဆက်အနေနဲ့၊ ဝမ်းဆွဲတွေက အမျိုးသမီး လူနာတွေမှာ လက်နဲ့ အထွတ်အထိပ် ရောက်စေရင်း

in female patients.

စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါကို ကုလေ့ရှိတယ်။

By the late Middle Ages, Christianity had spread throughout Europe,

အလယ်ခေတ်နှောင်းပိုင်း အရောက်မှာ ခရစ်ယာန် ဘာသာက ဥရောပတစ်ခွင်မှာ ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး

and its influence had likewise infiltrated Western medical practice.

ဒါရဲ့သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကလည်း အနောက်တိုင်း ဆေးကုသမှုထဲကို  စိမ့်ဝင်ခဲ့တယ်။

Physicians started to posit that hysteria was a malady not of the womb,

သမားတော်တွေက စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါဟာ သားအိမ်မဟုတ်ဘဲ၊ စိတ်ဝိညာဉ်ရဲ့

but of the soul, and reflected Satanic influence.

ရောဂါဖြစ်ပြီး စာတန်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်တယ်လို့ စတင်မှတ်ယူခဲ့ကြတယ်။

ဆရာဝန်တွေ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာနဲ့ နာကျင်မှုတွေကို ဆက်ပယ်ချခဲ့တယ်၊

Doctors continued to dismiss women’s symptoms and pain,

now misogynistically shifting the blame to their supposed inherent weak wills

အခုတော့  သူတို့ရဲ့  မွေးရာပါ အားနည်းတဲ့ ဆန္ဒတွေနဲ့  အပြစ်ပြုလွယ်မှုလို့ ယူဆရတာဆီ

and susceptibility to sin.

မိန်းမမုန်းတီးမှုအရ အပြစ်ဖို့နေတာပါ။

This situation worsened through the 16th and 17th centuries,

ဒီအခြေအနေက ၁၆ ရာစု နဲ့ ၁၇ ရာစု တစ်လျှောက်မှာ ပိုဆိုးရွားလာခဲ့တယ်၊

as women, especially those who didn’t conform to social expectations,

အထူးသဖြင့် လူမှုရေး မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့ မကိုက်ညီတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့၊

risked being accused of witchcraft, which often carried heavy consequences.

မကြာခဏ ကြီးမားတဲ့ အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်စေတဲ့ စုန်းအတတ်လို့ စွပ်စွဲခံရလေ့ရှိခဲ့တယ်။  

In late Victorian Europe and North America,

ဝိတိုရိယခေတ် ဥရောပ နှောင်းပိုင်းနဲ့ မြောက် အမေရိကမှာ၊

some medical doctors started arguing that hysteria’s true origin

ဆေးဘက် ဆရာဝန်တချို့က စိတ်ကစဉ့်ကလျား ရောဂါရဲ့ မူလအစ အစစ်က ခန္ဓာ ဒါမှမဟုတ်

lay not in the body or soul, but rather, in the mind.

ဝိညာဉ်မှာမဟုတ်ဘဲ၊ စိတ်ထဲမှာ တည်ရှိတာလို့ စတင်ဆင်ခြေပေးခဲ့တယ်။

Middle class women, facing intense demands of social respectability

လူမှုရေး လေးစားမှု တောင်းဆိုချက်တွေ၊ လိင်ပိုင်း အပြုအမူဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းတွေကို

and strict codes of sexual conduct,

were often referred to “nerve doctors”

ခံစားမှုနဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖိစီးတစ်ခုခုကို ကုသဖို့

who’d use isolating and unfounded rest cures

သီးခြားထားပြီး အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ အနားပေး ကုသမှုတွေကို

to treat any emotional and psychological distress.

အသုံးပြုတဲ့ ” အာရုံကြော ဆရာဝန်တွေ“ဆီ  လွှဲအပ်ခံရလေ့ရှိတယ်။

When writing her semi-autobiographical short story, “The Yellow Wallpaper,”

ကိုယ်တိုင်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိတစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဝတ္ထုတို The Yellow Wallpaper ကို ရေးတော့

Charlotte Perkins Gilman drew from the distressing treatment she underwent

Charlotte Perkins Gilman က စိတ်ကစဉ့်ကလျား အလားအလာတွေလို့ ခေါ်တဲ့

for her so-called hysterical tendencies.

သူ ခံယူခဲ့ရတဲ့ စိတ်ဆင်းရဲစရာ ကုသမှုကနေ ထုတ်နှုတ်ခဲ့တယ်။

The narrator, suffering from what would now likely be diagnosed

မီးတွင်း စိတ်ကျရောဂါလို့  အခု ရောဂါအမည်တပ်ခံရလောက်မယ့်

as postpartum depression,

ဇာတ်ကြောင်းပြောသူက

describes being confined alone in an attic

ထပ်ခိုးထဲမှာ တစ်ယောက်တည်း ပိတ်လှောင်ခံရပြီး

and being denied any intellectual activity,

စာဖတ်၊ စာရေး အပါအဝင် အသိဉာဏ်ဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတိုင်းကို

including reading or writing.

ငြင်းပယ်ခံရတာကို သရုပ်ဖော်ထားတယ်။ 

Around this same time, Sigmund Freud was rising to fame.

တစ်ချိန်တည်းလောက်မှာပဲ Sigmund Freud ဟာ ကျော်ကြားလာတယ်။

He believed hysteria, like other nervous conditions,

အခြား အာရုံကြောဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေလိုပဲ၊ စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါက

was caused by repressed emotional trauma.

ချုပ်တည်းထားတဲ့ ခံစားမှုဆိုင်ရာ သောကလို့ သူ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

His treatment required drawing these memories out of the unconscious

သူ့ရဲ့ကုသမှုက ဒီအမှတ်ရမှုတွေကို လက်ခံပြီး ဖြေရှင်းနိုင်အောင်

so they could be acknowledged and addressed.

ဒါတွေကို မသိစိတ်ကနေ ဆွဲထုတ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

Freud also dismissed the idea that hysteria was unique to women.

စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါက အမျိုးသမီးတွေသက်သက်ပဲ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို Freud ကလည်း ပယ်ချခဲ့တယ်။

Belief in “male hysteria” became prominent during and after the First World War,

ပထမ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းနဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ “male hysteria” ယုံကြည်မှု ထင်ရှားလာပေမဲ့၊

but was framed as the more masculine-sounding “shell shock.”

ဒါကို ပို ယောက်ျားဆန်တဲ့ “shell shock ” အဖြစ် ဘောင်ခတ်ခဲ့တယ်။

Over the 20th century,

၂၀ ရာစုနှစ် အလွန်မှာ၊

the term hysteria was slowly replaced by specific, less gendered diagnoses,

hysteria စကားရပ်ကို ပူပန်မှု၊ စိတ်ကျဝေဒနာ၊ PTSD နဲ့ ဝက်ရူးပြန်ရောဂါ အပါအဝင် သီးခြား၊

including anxiety, depression, PTSD, and epilepsy.

လိင်ခွဲခြားမှု ပိုနည်းတဲ့ ရောဂါအမည်တွေနဲ့ တဖြည်းဖြည်း အစားထိုးခဲ့တယ်။

And hysteria was officially removed

 ၁၉၈၀ ခုနှစ်မှာ hysteria ကို

from the “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders” in 1980.

Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ကနေ တရားဝင်ဖယ်ရှားခဲ့တယ်။

Today, most scholars argue that the blanket disease hysteria

ဒီနေ့ ပညာရှင်အများစုက ခြုံငုံခေါ်တဲ့ စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါက အမြဲတမ်း

was always a figment of doctors’ imaginations.

ဆရာဝန်တွေရဲ့ စိတ်ကူး အထင်တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ စောဒကတက်ကြတယ်။

As outright medical sexism declined, so did its diagnosis.

ဗြောင်ကျတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ လိင်ခွဲခြားမှု လျော့နည်းသွားသလို၊ ရောဂါတွေ့ရှိမှုရောပါ။

Nevertheless, its legacy reflects Western medicine’s

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဒါရဲ့အမွေအနှစ်က အမျိုးသမီးတွေရဲ့  နာကျင်မှုကို

long, storied, and ongoing history

မှားယွင်းဖော်ပြကာ အလေးမထားတဲ့

of misattributing and trivializing women’s pain.

အနောက်တိုင်းဆေးပညာရဲ့ ရှည်လျား၊ ကောင်းမြတ် နေဆဲ သမိုင်းကြောင်းကို ထင်ဟပ်ပါတယ်။