The Boltzmann brain paradox - Fabio Pacucci

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

How do you know you’re a person who has lived your life,

တကယ် မတည်ရှိတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို တဒင်္ဂသာ ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်စေတဲ့

rather than a just-formed brain full of artificial memories,

အတုအယောင် အမှတ်တရတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ဖန်တီးထားတဲ့ ဦးနှောက်ဆိုတာထက်

momentarily hallucinating a reality that doesn't actually exist?

သင့်ဘဝကို နေထိုင်ခဲ့သူတစ်ယောက်ဆိုတာကို သင် ဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ။

ဒါက အဓိပ္ပါယ်မဲ့တယ်လို့ ထင်ရလောက်ပေမဲ့

That may sound absurd,

but it’s kept several generations of top cosmologists up at night.

ထိပ်တန်း စကြာဝဠာဗေဒပညာရှင် မျိုးဆက်ပေါင်း များစွာကို ညဘက် အိပ်မရအောင်ဖြစ်စေခဲ့တယ်။

They call it the Boltzmann brain paradox.

ဒါကို Boltzmann ဦးနှောက် ဝိရောဓိလို့ ခေါ်ကြတယ်။

Its namesake, Ludwig Boltzmann, was a 19th century physicist

စကြာဝဠာက အကန့်အသတ်မဲ့ သို့မဟုတ် အကန့် tသတ်ရှိတဲ့ အချိန်တစ်ခုအထိ တည်ရှိခဲ့သလား

operating in a period when scientists were passionately debating

လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ထက်သန်စွာ အချေအတင်ဖြစ်နေချိန်ဖြစ်မှာ လုပ်ဆောင်နေတဲ့

whether the universe had existed for an infinite or finite time.

၁၉ ရာစု ရူပဗေဒပညာရှင် Ludwig Boltzmann က ၎င်းရဲ့ နာမည်တူပါ။

Boltzmann’s main claim to fame was revolutionizing thermodynamics,

Boltzmann ရဲ့ကျော်ကြားမှုအတွက် အဓိကအချက်က စွမ်းအင်ကို လေ့လာတဲ့ ရူပဗေဒ အခွဲဖြစ်တဲ့

the branch of physics that studies energy.

သာမိုဒိုင်းနမစ်တွေကို တော်လှန်ပြောင်းလဲတာပါ။

He put forward a new interpretation of entropy,

စနစ်တစ်ခုရဲ့ အစီအစဉ်မကျမှုကို တိုင်းတာတဲ့ အင်ထရိုပီရဲ့

which is a measure of the disorder of a system.

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အသစ်ကို သူတင်ပြခဲ့တယ်။

A glass is an ordered system, whereas a shattered glass is disordered.

ဖန်ခွက်ဟာ အစီအစဉ်ကျတဲ့ စနစ်ဖြစ်ပြီး ကွဲအက်နေတဲ့ ဖန်ခွက်က အစီအစဉ်မကျတဲ့စနစ်ပါ။

The second law of thermodynamics states that closed systems tend towards disorder:

သာမိုဒိုင်းနမစ် ဒုတိယနိယာမမှာ အပိတ်စနစ်တွေ က အစီအစဉ်မကျဖြစ်တတ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားတယ်။

you won’t see a shattered glass return to its pristine state.

ကွဲနေတဲ့ ဖန်ခွက်ဟာ ၎င်းရဲ့အသစ်အနေအထားဆီ ပြန်ရောက်တာကို တွေ့ရမှာမဟုတ်ဘူး။

Boltzmann’s insight was applying statistical reasoning to this behavior.

Boltzmann ရဲ့ ထိုးထွင်းအသိက ဒီအပြုအမူအတွက် ကိန်းဂဏန်းဆိုင်ရာဆင်ခြင်မှုကို အသုံးချတယ်။

He found that a system evolves to a more disordered state because it’s more likely.

ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများတော့ စနစ်တစ်ခုက ဖရိုဖရဲ အခြေအနေဆီ ပြောင်းလဲတာကို သူ တွေ့ရှိတယ်။

However, the opposite direction isn’t impossible,

ဒါပေမဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဦးတည်ရာက မဖြစ်နိုင်ဘူး။

just so unlikely that we’ll never witness things like scrambled eggs turning raw.

မွှေထားတဲ့ကြက်ဥတွေ အစိမ်းအတိုင်းဖြစ်သွားတာ လိုအရာတွေကို ဘယ်တော့မှမြင်နိုင်ခြေမရှိဘူး။

But if the universe exists over an infinitely long time,

ဒါပေမဲ့ စကြာဝဠာက အကန့်အသတ်မဲ့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ တည်ရှိနေရင်

extremely unlikely events will happen,

အမှုန်တွေ ကျပန်း ပေါင်းစပ်မှုကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့

including complex things forming out of random combinations of particles.

ရှုပ်ထွေးတဲ့အရာတွေ အပါအဝင် အတော့ကို မဖြစ်နိုင်တဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေ ဖြစ်လာမှာပါ။

So what does that look like in a hypothetical infinitely old universe?

ဒီတော့ စိတ်ကူးသက်သက်ဖြစ်တဲ့ အကန့်အသတ်မဲ့ စကြဝဠာဟောင်းကြီးတစ်ခုထဲမှာ ဒါကဘယ်လိုပုံလဲ။

In this unremarkable stretch of near-nothingness,

မထူးခြားတဲ့ အရေးမပါလုနီးပါး အပိုင်းမှာ ခေါက်ဆွဲနဲ့ လုပ်ထားတဲ့

about eight octillion atoms randomly come together to form a replica

တွေးခေါ်ရှင်ပုံတူကို ဖန်တီးဖို့ ကျပန်း အက်တမ် ၈ ထီလီယံခန့်ဟာ

of the Thinker made of pasta.

စုရုံးလာတယ်။

It instantly dissolves.

ချက်ချင်း ပျော်ဝင်သွားတယ်။

Over here, these particles suddenly form something like a brain.

ဒီနေရာမှာ ဒီအမှုန်တွေက ရုတ်တရက် ဦးနှောက်လို ဖြစ်ပေါ်တယ်။

It’s filled with false memories of a lifetime up to the present moment,

မပျက်စီးခင် ဒီစကားလုံးတွေကို ပြောနေတဲ့ ဗီဒီယိုကို ရိပ်မိတဲ့အခါ

when it perceives a video saying these very words,

လက်ရှိအခိုက်အတန့်အထိ တစ်သက်တာ အမှတ်တရ

before decaying.

အမှားတွေနဲ့ ပြည့်နေတယ်။

And finally, by random fluctuations, all the particles in the cosmos

နောက်ဆုံး ကျပန်း အတက်အကျတွေကနေ စကြဝဠာအတွင်းက အမှုန်တွေအားလုံးက

concentrate in a single point,

အမှတ်စက်တစ်ခုတည်းမှာ စုစည်းလာပြီး

and an entire new universe spontaneously bursts into existence.

စကြာဝဠာအသစ်တစ်ခုလုံးဟာ သူ့အလိုလို ဗြုန်းကနဲ ဖြစ်တည်လာတယ်။

Of those last two, which is more likely?

နောက်ဆုံး နှစ်ခုက ဘယ်ဟာက ပိုဖြစ်နိုင်လဲ။

The brain, by far—

ခက်ခဲရှုပ်ထွေးမှုရှိပေမဲ့

despite all its complexity, it’s a blip compared to an entire universe.

ဦးနှောက်က စကြာဝဠာတစ်ခုလုံးနှင့် နှိုင်းယှဉ်ရင်အခိုက်အတံ့ပါပဲ။

Every one universe produced by random fluctuations has equivalent odds

ကျပန်း အတက်အကျတွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စကြာဝဠာတစ်ခုစီတိုင်းဟာ insta-brains

to heaps upon heaps of insta-brains.

အပုံတွေပေါ်မှာ စုပုံဖို့ တူညီတဲ့ အလားအလာတွေရှိတယ်။

So by this reasoning, it seems extremely more likely

ဒါကြောင့် ဒီဆင်ခြင်တာကနေ တည်ရှိနေတယ်လို့ သင် ယုံကြည်တဲ့ အရာအားလုံးဟာ

that everything you believe to exist is actually a brief illusion,

တကယ့်ကို တိုတောင်းတဲ့ အထင်မှားမှု တစ်ခုဖြစ်ပြီး မကြာခင် ငြိမ်းသွားမယ်လို့

soon to be extinguished.

ထင်မြင်ယူဆရလောက်တယ်။

Boltzmann didn’t get quite that far in his thinking;

Boltzmann က သူ့တွေးခေါ်မှုမှာ ဒီလောက်အထိ နားမလည်ခဲ့ဘူး။

the brains themselves were introduced by later cosmologists building on his work.

နောက်ပိုင်း သူ့လက်ရာမှာတည်ဆောက်တဲ့ စကြာဝဠာ ပညာရှင်တွေက ဦးနှောက်တွေကို မိတ်ဆက်ခဲ့တယ်။

But they, like just about everyone else,

ဒါပေမဲ့ တခြားဟာတွေလိုပဲ

were pretty sure that they themselves weren't just ephemeral brains.

ဒါတွေက တဒင်္ဂ ဦးနှောက်တွေ မဟုတ်တာ အတော်လေး သေချာပါတယ်။

So the paradox was: how could they be correct and the universe be eternal?

ဒါကြောင့် ဝိရောဓိက ဒါတွေက ဘယ်လို မှန်ကန်ပြီး စကြဝဠာက ထာဝရဖြစ်နိုင်တာလဲ။

The resolution is something most take for granted today:

ဆုံးဖြတ်ချက်က ဒီနေ့ အများစု တရားသေ မှတ်ယူထားတဲ့တစ်ခုပါ။

that our universe has not existed forever,

စကြာဝဠာက ထာဝရ မတည်ရှိခဲ့ပေမဲ့

but rather time and space started with a Big Bang.

အချိန်နဲ့ နေရာက Big Bang နဲ့အတူ စတင်ခဲ့တယ်ဆိုတာပါ။

So that’s the paradox over and done with, right?

ဒါဆို ဝိရောဓိရောက ပြီးပြတ်သွားပြီလား။

Well, maybe not.

ကဲ မဖြစ်နိုင်လောက်ဘူး။

In the last century, scientists have found evidence supporting the theory

လွန်ခဲ့တဲ့ရာစုနှစ်တွေမှာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကြည့်လေရာတိုင်းမှာ Big Bang သီအိုရီကို

of the Big Bang everywhere we look.

ထောက်ခံတဲ့ အထောက်အထားတွေကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

Yet while we know that the Big Bang happened,

ဒါပေမဲ့ Big Bang ဖြစ်ခဲ့တာကို သိထားကြပေမဲ့

no one knows what, if anything, preceded and caused it.

ဘယ်အရာက ရှေ့ကစပြီး ဒါကို ဖြစ်စေခဲ့တာကို ဘယ်သူမှ မသိဘူး။

Why did the universe begin in such an extremely ordered, and unlikely, state?

ဘာကြောင့် စကြဝဠာကြီးက ဒီလောက် အလွန် အစီ အစဥ်ကျကည မဖြစ်နိုင်တဲ့အခြေအနေမှာ စခဲ့တာလဲ။

Is our universe in an unending cycle of creation and collapse?

စကြာဝဠာက ဖန်ဆင်းခြင်းနဲ့ ပြိုလဲခြင်းရဲ့ အဆုံးမဲ့ သံသရာတစ်ခုမှာ ရှိနေလား။

Or might we be in one of many universes expanding within a multiverse?

ဒါမှမဟုတ် ကျွန်တော်တို့ဟာ များပြားလှတဲ့ စကြဝဠာများစွာထဲမှ တစ်ခုမှာ ရှိနေလောက်လား။

In this context, Boltzmann’s paradox has found renewed interest

ဒီအခြေအနေမှာ Boltzmann ဝိရောဓိက ခေတ်ပြိုင် စကြာဝဠာဗေဒ ပညာရှင်တွေရဲ့

by contemporary cosmologists.

စိတ်ဝင်စားမှုကို အသစ်ပြန်ဖြစ်စေတယ်။

Some argue that leading models for where the universe came from

တချို့က တစ်ခုခု လွဲချော်နေတယ်လို့ ညွှန်းရင်း စကြဝဠာကလာတဲ့နေရာ အတွက် အထင်ကရ

still imply that Boltzmann brains are more likely than human brains,

ပုံစံတွေက Boltzmann ဦးနှောက်တွေဟာ လူ့ ဦးနှောက်တွေထက်

suggesting something’s amiss.

ပိုလောက် တယ်လို့ စောဒကတက်ကြတယ်။

Others counter that slight modifications of the cosmological models

အခြားသူတွေကတော့ စကြာဝဠာဆိုင်ရာ ပုံစံတွေကို အနည်းငယ် မွမ်းမံတာက

would avoid the problem,

ပြဿနာကို ရှောင်နိုင်တယ်၊

or that Boltzmann’s brains can’t actually physically form.

သို့မဟုတ် Boltzmann ဦးနှောက်တွေက ရုပ်အသွင်မဆောင်နိုင်ဘူးလို့ဆန့်ကျင်တယ်။

Some researchers even attempted to calculate the probability

သုတေသီတချို့က အတွေးတစ်ခုတည်းနဲ့ တွေးနိုင်လောက်အောင်

of a brain popping out of random quantum fluctuations

အချိန်အတော်ကြာ ကျပန်း ကွမ်တမ် အတက်အကျတွေ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့

long enough to think a single thought.

ဖြစ်နိုင်ခြေကို တွက်ချက်ဖို့တောင် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြတယ်။

They got this incredible number

သူတို့က စကြဝဠာထဲက ကြယ်အရေအတွက်ထက်

whose denominator is 10 to a number about a septillion times larger

အဆပေါင်း တစ်သန်းခန့် ပိုကြီးတဲ့ ပိုင်းခြေ ၁၀ ကနေ နံပါတ်တစ်ခုအထိ

than the number of stars in the universe.

ဒီမယုံနိုင်စရာ နံပါတ်ကို ရရှိခဲ့တယ်။

The Boltzmann brain paradox, despite its absurdity,

အဓိပ္ပာယ်မဲ့နေပေမဲ့ Boltzmann ဦးနှောက်ဝိရောဓိက

is useful because it creates a bar that models have to rise to.

ပုံစံတွေ တိုးမြှင့်ဖို့လိုအပ်တဲ့ အဟန့်အတား တစ်ခုကိုဖန်တီးတာကြောင့် ဒါက အသုံးဝင်ပါတယ်။

If, compared to numbers like this one,

ဒီတစ်ခုလို ကိန်းတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်

the current state of the universe is exceedingly unlikely,

စကြဝဠာရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေက အလွန်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပြီး၊

something in the model is almost certainly wrong.

ပုံစံထဲက တစ်စုံတစ်ခုဟာ မှားနေတာ သေချာတယ်။

Unless you’re the one who is wrong...

သင်က မှားတဲ့သူ တစ်ယောက်မဟုတ်ရင်ပေါ့။